หลักธรรมาภิบาลเพื่อการใช้อำนาจหน้าที่ของผู้ปกครองท้องที่

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาและวิจัยแนวคิด ทฤษฎี และหลักการที่เกี่ยวข้องกับการปกครองท้องที่ (2) เพื่อศึกษาและวิเคราะห์หลักธรรมาภิบาลในมิติสากลและประเทศไทย (3) เพื่อศึกษาและวิเคราะห์หลักธรรมาภิบาลสำหรับการใช้อำนาจหน้าที่ของผู้ปกครองท้องที่ (กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน) และ (4) เพื่อจัดทำหลักธรรมาภิบาลเพื่อการใช้อำนาจหน้าที่ของผู้ปกครองท้องที่ แหล่งข้อมูลการวิจัย ประกอบด้วย (1) การวิจัยเอกสาร (Documentary research) ได้แก่ แนวคิด ทฤษฎี และหลักการ ตำรา รายงานวิจัย และบทความทั้งของไทยและต่างประเทศเฉพาะส่วนที่เกี่ยวข้องกับหลักธรรมาภิบาล และกฎหมายว่าด้วยหลักธรรมาภิบาลในระดับสากล ระดับต่างประเทศ และประเทศไทย (2) การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth interview) เป็นผู้ที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับการปกครองท้องที่ที่เป็นบังคับบัญชา ได้แก่ (1) รองผู้ว่าราชการจังหวัด (2) ปลัดจังหวัด (3) นายอำเภอ และ (4) ปลัดอำเภอ การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) ผลการวิจัยพบว่า
1.พระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พระพุทธศักราช 2457 กำหนดให้ในพื้นที่อำเภอหนึ่งประกอบไปด้วยตำบล และหมู่บ้าน ทั้งนี้ หากพิจารณาหน่วยการปกครองที่เล็กที่สุดซึ่งถือเป็นพื้นที่ยุทธศาสตร์ที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อทิศทาง และการพัฒนาประเทศ หรืออาจกล่าวได้ว่าจุดแตกหักหรือฐานรากของการพัฒนานั่นก็คือตำบล และหมู่บ้าน ซึ่งมีผู้ปกครองท้องที่ที่เป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐในการปกครองคนในพื้นที่ตำบล เรียกว่า กำนัน และในพื้นที่หมู่บ้าน เรียกว่า ผู้ใหญ่บ้าน
2. หลักธรรมาภิบาลขององค์กรสากล ได้แก่ หลักนิติธรรม หลักความโปร่งใส หลักความรับผิดชอบหลักการมีส่วนร่วม หลักประสิทธิผล หลักประสิทธิภาพ และ หลักฉันทามติ ส่วนหลักธรรมมาภิบาลในมิติประเทศไทยตามพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี พ.ศ.2546 ได้แก่ หลักนิติธรรม คุณธรรม หลักความโปร่งใส หลักการมีส่วนร่วม หลักความรับผิดชอบ หลักความคุ้มค่า
3. หลักธรรมาภิบาลสำหรับการใช้อำนาจหน้าที่ของผู้ปกครองท้องที่ (กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน): หลักธรรมาภิบาลสำหรับการใช้อำนาจหน้าที่ของผู้ปกครองท้องที่” มี 8 หลักธรรมาภิบาล ได้แก่ 1) หลักนิติธรรม2) หลักสนองตอบความต้องการของประชาชน 3) หลักความโปร่งใส 4) หลักคุณธรรม 5) หลักการมีส่วนร่วม 6) หลักฉันทามติ 7) หลักประสิทธิภาพและประสิทธิผล และ 8) หลักความรับผิดชอบ
4. รูปแบบหลักธรรมาภิบาลเพื่อการใช้อำนาจหน้าที่ของผู้ปกครองท้องที่ นำไปสู่การจัดทำการมีส่วนร่วมออกแบบ-ร่วมออกแบบ (Participatory design, Co - design) เพื่อให้ประชากรผู้มีส่วนได้เสีย (Stakeholders) ได้ร่วมกันออกแบบรูปแบบหลักธรรมาภิบาลที่เหมาะสมของผู้ปกครองท้องที่โดยใช้การมีส่วนร่วมออกแบบ-ร่วมออกแบบ (Participatory design, Co - design)