บทบาทของที่ปรึกษาชะรีอะฮ์ในการกำกับดูแลสหกรณ์อิสลามในประเทศไทย: มุมมองจากการบริหารจัดการสหกรณ์
คำสำคัญ:
ที่ปรึกษาชะรีอะฮ์, สหกรณ์อิสลาม, ชะรีอะฮ์ภิบาล, การเงินอิสลาม, ประเทศไทยบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ การวิจัยนี้มุ่งประเมินบทบาทของที่ปรึกษาชะรีอะฮ์ในสหกรณ์อิสลามของประเทศไทย โดยใช้กรอบชะรีอะฮ์ภิบาลขององค์กรการบัญชีและการสอบบัญชีสำหรับสถาบันการเงินอิสลาม (AAOIFI) และคณะกรรมการบริการทางการเงินอิสลาม (IFSB)
วิธีการศึกษา ใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาสหกรณ์อิสลาม 13 แห่งในพื้นที่ 6 จังหวัดภาคใต้ แบ่งเป็นสหกรณ์ขนาดใหญ่ 5 แห่ง ขนาดกลาง 3 แห่ง และขนาดเล็ก 5 แห่ง โดยสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 25 คน
ผลการศึกษา พบว่าขนาดของสหกรณ์มีผลต่อโครงสร้างและประสิทธิภาพการทำงานของที่ปรึกษาชะรีอะฮ์ สหกรณ์ขนาดใหญ่มีระบบที่เป็นทางการแต่อาจขาดความเป็นอิสระ สหกรณ์ขนาดกลางมีความยืดหยุ่นแต่มีความท้าทายด้านการประสานงาน ส่วนสหกรณ์ขนาดเล็กมีข้อจำกัดด้านทรัพยากรแต่ได้รับมุมมองที่เป็นกลางจากที่ปรึกษาภายนอก นอกจากนี้ยังพบปัญหาสำคัญคือการขาดกรอบกฎหมายที่ชัดเจน ไม่มีระบบการตรวจสอบด้านชะรีอะฮ์ที่เป็นทางการ มีความแตกต่างด้านค่าตอบแทน และมีความท้าทายในการบูรณาการหลักการกำกับดูแลตามหลักชะรีอะฮ์เข้ากับหลักบรรษัทภิบาล
การนำผลวิจัยไปใช้ ผลการวิจัยนี้สามารถนำไปใช้ในการพัฒนากรอบกฎหมายและแนวทางการกำกับดูแลที่เหมาะสมกับขนาดสหกรณ์และบริบทของประเทศไทย รวมถึงการสร้างมาตรฐานการดำเนินงานของสหกรณ์อิสลามที่สอดคล้องกับขนาดและทรัพยากรที่มี
เอกสารอ้างอิง
Albarrak, H., & El-Halaby, S. (2019). AAOIFI governance standards: Sharia disclosure and financial performance for Islamic banks. Journal of governance & regulation, 8(1), 19-37. https://doi.org/10.22495/jgr_v8_i1_p2
Alsartawi, A. M., Reyad, S., & Madbouly, A. (2022). Shariah, presentation and content dimensions of web 2.0 applications and the firm value of Islamic financial institutions in the GCC countries. Journal of Islamic Marketing, 13(9), 1988-2005. https://doi.org/10.1108/JIMA-02-2019-0020
Alumni Arab Students Association of Thailand. (2022). Prá má-hăa kam-pee an gù r aan próm kwaam măai paa-săa tai [The Holy al-Qur’ān with Thai Translation]. Kingdom of Saudi Arabia (Al-Madīnah al-Munawwarah)
Arifin, R., Rosadi, S., Nugroho, A., & Wahyuningsih, T. (2021). Characteristics of the Sharia supervisory board, Sharia company size, Zakah, and Islamic social reporting on Sharia banks in Indonesia. Falah: Jurnal Ekonomi Syariah, 6(2), 15-28. https://doi.org/10.22219/jes.v6i1.17100
Cooperative Promotion Department. (n.d.). Thaan khǒo-mūn sǎa-rá-sǒn-thêet thîe kàaw-khâaw gàp sà-hà-kon Islam [Islamic cooperative information database]. https://cttc18.cttc.cpd.go.th/content_page/item/318-Islamic_Cooperative_Information_Database.html
Garas, S. N., & Pierce, C. (2010). Shari'a supervision of Islamic financial institutions. Journal of Financial Regulation and Compliance, 18(4), 386-407. https://doi.org/10.1108/13581981011093695
Hasan, Z. B. (2009). Regulatory framework of Shari’ah governance system in Malaysia, GCC countries and the UK. Kyoto Bulletin of Islamic Area Studies, 3(2), 1-35. https://ssrn.com/abstract=2196825
Hassama, A., Matae, A., Alfariti, A., & Cheni, H. (2018). Shari'ah governance structure of Islamic financial cooperatives in Krabi and Phuket provinces, Thailand. In Proceedings of the 9th Hatyai National and International Conference (Vol. 9, No. 1, pp. 661–672). Hatyai University. https://tinyurl.com/3sv9m5b4
Khan, I., Khan, I. U., Uddin, M. J., Khan, S. U., & Marwat, J. (2024). Diversity of Shari’ah supervisory board and the performance of Islamic banks: evidence from an emerging economy of Pakistan. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 15(1), 1-31. https://doi.org/10.1108/JIABR-09-2021-0240
Malkawi, B. H. (2013). Shari'ah board in the governance structure of Islamic financial institutions. The American Journal of Comparative Law, 61(3), 539-578. https://doi.org/10.1093/ajcl/61.3.539
Minaryanti, A. A., & Mihajat, M. I. S. (2024). A systematic literature review on the role of Sharia governance in improving financial performance in Sharia banking. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 15(4), 553-568. https://doi.org/10.1108/JIABR-08-2022-0192
Nomran, N. M., & Haron, R. (2020). Shari’ah supervisory board’s size impact on performance in the Islamic banking industry: an empirical investigation of the optimal board size across jurisdictions. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 11(1), 110-129. https://doi.org/10.1108/JIABR-05-2017-0070
Office of Agricultural Economics. (n.d.). Big data information system of the cooperative promotion department. https://bigdata.cpd.go.th/
Reuters, T. (2023). ICD Thomson Reuters Islamic finance development report 2023: global transformation. https://solutions.lseg.com/IslamicFinance_ICD_LSEG
Sani, I., & Salaeming, M. (2019). Conditions and problems of Shari’ah supervision in Islamic bank of Thailand. Journal of Yala Rajabhat University, 14(2), 288-298. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/yru_human/article/view/164382
Sulong, M., & Laeheem, K. (2018). Causal factors which influence Islamic cooperative performance in Thailand. NIDA Development Journal, 58(3), 108-129. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/NDJ/article/view/156585
Wahab, H. A., & Roslan, M. N. I. M. (2021). The comparative performance of Islamic and conventional banks: a meta-analysis. Middle East Journal of Management, 8(2-3), 199-218. https://doi.org/10.1504/MEJM.2021.10036652
World Bank, & Islamic Development Bank Group. (2017). Global report on Islamic finance: Islamic finance - a catalyst for shared prosperity?. Washington, DC. http://hdl.handle.net/10986/25738
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารอิสลามศึกษา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทุกเรื่อง ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารอิสลามศึกษาเป็นแนวคิดของผู้เขียน มิใช่เป็นความคิดเห็นคณะผู้จัดทำและมิใช่ความรับผิดชอบของคณะวิทยาการอิสลาม กองบรรณาธิการไม่สงวนสิทธิ์การคัดลอก แต่ให้มีการอ้างอิงแสดงที่มา
