การพัฒนาหุ่นไม้ออโตมาตาจากเศษไม้เหลือใช้ในอุตสาหกรรมการแปรรูป เพื่อการต่อยอดศิลปกรรมสะพานนาคราชปราสาทหินพนมรุ้ง

Main Article Content

จิรายุฑ ประเสริฐศรี
ประภาส ไชยเขตร
ศิริวรรณ ยิ่งได้ชม

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่อง "การพัฒนาหุ่นไม้ออโตมาตาจากเศษไม้เหลือใช้ในอุตสาหกรรมการแปรรูป เพื่อการต่อยอดศิลปกรรมสะพานนาคราชปราสาทหินพนมรุ้ง" มีวัตถุประสงค์หลักสองประการ ได้แก่ 1) การรวบรวมข้อมูลภูมิปัญญาการแปรรูปไม้พื้นถิ่นเพื่อนำมาประยุกต์ใช้ในการออกแบบหุ่นไม้ออโตมาตาผสมผสานกับศิลปกรรมปราสาทหินพนมรุ้ง และ 2) การเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับการออกแบบและพัฒนาหุ่นไม้ออโตมาตาให้แก่กลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านหนองตาด อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ การวิจัยใช้กระบวนการแบบผสมผสาน โดยการรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร การสำรวจสภาพปัญหาและความต้องการของชุมชน รวมถึงการสังเคราะห์ผลงานต้นแบบร่วมกับปราชญ์ชาวบ้านและผู้เชี่ยวชาญด้านต่าง ๆ


            ผลการวิจัยพบว่า ช่างไม้ในชุมชนมีความรู้เรื่องงานช่างไม้ท้องถิ่น แต่ยังขาดการจัดการกับเศษไม้เหลือใช้และความสามารถในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่แตกต่างจากตลาด คณะผู้วิจัยจึงได้พัฒนาหุ่นไม้ออโตมาตา "สะพานนาคราช" ที่สามารถเคลื่อนไหวได้ เพื่อใช้เศษไม้ให้เกิดประโยชน์และสะท้อนถึงเอกลักษณ์ท้องถิ่น กระบวนการพัฒนาแบ่งเป็น 3 ขั้นตอน คือ 1) การออกแบบหุ่นไม้ออโตมาตา 2) การเลือกใช้วัสดุไม้ที่เหมาะสม และ 3) การประกอบชิ้นส่วนด้วยทักษะเฉพาะทาง นอกจากนี้การฝึกอบรมให้ชุมชนแสดงให้เห็นว่าผู้เข้าร่วมมีความสนใจในกระบวนการนี้ แต่ยังมีความรู้ไม่เพียงพอ ข้อเสนอแนะคือควรสนับสนุนทักษะและทรัพยากรเพิ่มเติม รวมถึงขยายตลาดเพื่อส่งเสริมศิลปกรรมท้องถิ่นให้ยั่งยืน

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ประเสริฐศรี จ., ไชยเขตร ป., & ยิ่งได้ชม ศ. . (2025). การพัฒนาหุ่นไม้ออโตมาตาจากเศษไม้เหลือใช้ในอุตสาหกรรมการแปรรูป เพื่อการต่อยอดศิลปกรรมสะพานนาคราชปราสาทหินพนมรุ้ง. วารสารวิจัยและนวัตกรรมท้องถิ่น, 20(1), 87–100. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/RDIBRU/article/view/286156
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กรมศิลปากร. (2548). ปราสาทพนมรุ้ง. พิมพ์ครั้งที่ 5. บุรีรัมย์: โรงพิมพ์วินัย.

ณัฐวิทย์ คงศรีชาย และอมรรัตน์ อนันต์วราพงษ์. (2562). การพัฒนาผลิตภัณฑ์งานปั้น

ตุ๊กตาจิ๋วชาววังด้วยเทคนิคการเคลื่อนไหว. วารสารราชพฤกษ์. 17(3), 101-111.

ธนกร นิรันดร์นุต. (2559). กรณีศึกษาออกแบบผลิตภัณฑ์จากเศษไม้เหลือใช้ใน

อุตสาหกรรมแปรรูปไม้เพื่อส่งเสริมงานตกแต่งทางสถาปัตยกรรม.

วารสารวิชาการศิลปะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร. 7(1), 1-14.

ธนวรรธน์ ท้าวนอก. (2561). การประยุกต์ใช้เทคนิคช่างไม้ท้องถิ่นเพื่อการออกแบบ

ผลิตภัณฑ์. วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร. 35(2) (พิเศษ): 66-73.

รัตน์นก ภูมิสุวรรณ และคณะ. (2558). เต่าสิริมงคล: แนวทางส่งเสริมภูมิปัญญาการ

แปรรูปผลิตภัณฑ์เต่าสิริมงคลกรณีศึกษา กลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านตุ๊กตา หมู่ที่

ตำบลหัวไทร อำเภอหัวไทร จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารมหาจุฬา

นาครทรรศน์. 2(1), 24-31.

ราเชนทร์ สุขม่วง, จิรวัฒน์ พิระสันต์ และนิรัช สุดสังข์. (2556). การพัฒนาของที่ระลึกตาม

คติความเชื่อเกี่ยวกับสิริมงคลจากวัสดุเหลือใช้. วารสารวิชาการศิลปะ

สถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร. 4(1), 1–18.

วรรณณา ธิธรรมมา. (2545). ตุ๊กตาสาธิตการดัดตนแบบไทยโบราณ. วิทยานิพนธ์ปริญญา

ศิลปะมหาบัณฑิต สาขาเครื่องเคลือบดินเผา มหาวิทยาลัยศิลปากร.

วัชรินทร์ จรุงจิตสุนทร. (2548). หลักการและแนวคิดการออกแบบผลิตภัณฑ์. กรุงเทพฯ:

แอ๊ปป้า พริ้นติ้งกรุ๊ป.

พัชรีรัต หารไชย และมนสิชา เพชรานนท์. (2562). การรับรู้อัตลักษณ์ถิ่นที่บุรีรัมย์ของคนใน

และคนนอกพื้นที่. JARS: Journal of Architectural/Planning Research and

Studies, 16(2), 49-67.

สาคร คันธโชติ. (2547). การออกแบบผลิตภัณฑ์งานไม้. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.

สุรพันธ์ จันทนะสุต. (2552). การสร้างผลิตภัณฑ์จากเศษไม้เก่าเพื่อเพิ่มมูลค่าตามแนวพระ

ราชดำรัสปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง. คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัย

เทคโนโลยีมงคลธัญบุรี.

สุริยวุฒิ สุขสวัสดิ์, ม.ร.ว. (2531). พนมรุ้ง: ปราสาทหินสีชมพูบนยอดภูเขาไฟ: ทิพยวิมาน

ฝีมือมนุษย์นฤมิตแห่งเดียวในประเทศไทย = Prasat Khao Phnom Rung.

กรุงเทพฯ: ศิลปวัฒนธรรม.

สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา. (2529). น้ำบ่อเกิดแห่งวัฒนธรรมไทย. กรุงเทพฯ: พิมพลักษณ์.

สิงห์ อินทรชูโต. (2552). Reuse: ศิลปะการคืนชีวิตให้ขยะ. กรุงเทพฯ: พาบุญมา.

อุดมศักดิ์ สาริบุตร. (2550). ออกแบบเฟอร์นิเจอร์. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.

Frost, R. (2008). Wooden automata: How to build wooden models that move.

Sterling Publishing.

Husbands, P., Holland, O., & Wheeler, M. (Eds.). (2008). The mechanical mind

in history. MIT Press.