นวัตกรรมการบริหารจัดการเกษตรแปลงรวมในพื้นที่สาธารณะเพื่อแก้ไขปัญหาความยากจน จังหวัดบุรีรัมย์ -

บทคัดย่อ

          นวัตกรรมการบริหารจัดการเกษตรแปลงรวมในพื้นที่สาธารณะเพื่อแก้ไขปัญหาความยากจน จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นส่วนหนึ่งของโครงการการบูรณาการความร่วมมือการแก้ไขปัญหาความยากจนด้วยโมเดลเกษตรแปลงรวมแก้จน ซึ่งดำเนินการในพื้นที่การวิจัยที่ผ่านการสอบทานในระบบ PPP Connect  เป็นตำบลที่มีครัวเรือนคนจนอยู่มากที่สุด 5 ลำดับแรกของอำเภอเมืองบุรีรัมย์ โดยใช้ประชากรกลุ่มอยู่ยากและอยู่พอได้ ที่ไม่มีที่ดินทำกิน มีทักษะการทำเกษตร และสมัครใจเข้าร่วมโครงการ  จำนวน 200 ครัวเรือน ใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม

          ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการบริหารพื้นที่สาธารณะสู่เกษตรแปลงรวมแก้จน มี 2 รูปแบบ คือ การใช้พื้นที่สาธารณะส่วนรวมของชุมชน และการใช้พื้นที่ครัวเรือนของคนจน ดำเนินกิจกรรมเกษตรแปลงรวม ด้วยการบูรณาการการทำงานแบบมีส่วนร่วมใช้กลไกความร่วมมือระหว่างภาคีเครือข่ายภาครัฐ เอกชนและภาคประชาสังคม โดยมีมหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์เป็นตัวกลางประสานงาน ผ่านการใช้นวัตกรรมที่เหมาะสมกับศักยภาพบริบทของชุมชนท้องถิ่นและครัวเรือนยากจน ด้วยกระบวนการพัฒนา 10 ขั้นตอน สามารถยกระดับทุนดำรงชีพ 5 ด้าน ให้กับครัวเรือนคนจนกลุ่มเป้าหมาย ให้ดีขึ้นดังนี้ 1.ด้านทุนมนุษย์ สามารถพัฒนาความรู้และทักษะอาชีพที่สร้างรายได้ให้กับครัวเรือนยากจนอย่างต่อเนื่องด้วยกิจกรรมที่หลากหลาย 2.ด้านทุนทางสังคม เกิดการรวมกลุ่มสมาชิก มีกฎ กติกา ข้อบังคับ กิจกรรมร่วมกันทำให้ลดความเหลื่อมล้ำทางสังคมสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข 3.ด้านทุนทางเศรษฐกิจสามารถลดรายจ่าย และเพิ่มรายได้มีค่าเฉลี่ยรวม  39.53 บาทต่อวัน และมีอาชีพเสริมต่อเนื่องจากภาคเกษตรหลายอาชีพ 4.ด้านทุนทรัพยากรธรรมชาติ ได้ใช้ประโยชน์จากพื้นที่สาธารณะ จำนวน 8 ไร่ 1 งาน และใช้แหล่งน้ำของชุมชนเพื่อปลูกพืชผักและพัฒนาสิ่งแวดล้อม เป็นการใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์และเพิ่มคุณค่าของทรัพยกรในชุมชน  5.ด้านทุนทางกายภาพ ครัวเรือนคนจนมีที่ดินทำกินเพิ่มขึ้น ครัวเรือนละ 1 แปลง เพื่อปลูกพืช ผัก อาหารปลอดภัย เป็นการลดรายจ่ายและสร้างรายได้ให้กับ จึงเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตครัวเรือนยากจนตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยใช้พื้นที่สาธารณะ สร้างอาชีพ อาหารปลอดภัย และเกิดสังคมเกื้อกูลที่ยั่งยืน