หญิงงามกับชายทุรลักษณ์ในวรรณคดีร้อยกรองแบบฉบับ -

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบททางสังคมและวัฒนธรรมของหญิงงามและชายทุรลักษณ์ ในวรรณคดีร้อยกรองแบบฉบับ ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ผลการวิจัย พบว่าหญิงงาม ถูกกำหนดให้นำเสนอวัฒนธรรมหลัก ซึ่งมีสถานภาพทางสังคม รูปลักษณ์ การแสดงออกตามรูปแบบที่สังคมยอมรับ ในขณะที่ชายทุรลักษณ์ ถูกกำหนดให้นำเสนอวัฒนธรรมรองที่มีสถานภาพทางสังคม รูปลักษณ์ การแสดงออกที่ตรงข้ามกันและแปลกแยกจากรูปแบบที่สังคมกำหนด ส่วนบริบททางสังคมและวัฒนธรรม ได้นำเสนอผ่านตัวละครหญิงชายที่เป็นคู่ตรงข้ามกัน มี 3 ลักษณะ คือ 1. ชายแก่มี/อยากมีภรรยาสาว พบ 2 คู่ คืออมิตตดากับชูชก และจันท์สุดากับท้าวสันนุราช 2. ตัวละครหญิงงามมีฐานะทางสังคมสูงส่งกว่าตัวละครชายทุรลักษณ์ พบ 2 ประเภท คือประเภทแรกชายทุรลักษณ์ มีด้านชาติกำเนิดแท้จริงต่ำต้อย ปรากฏในคู่ของบุษบากับจรกา ลักษณะที่สอง คือหญิงงามและชายทุรลักษณ์ มีชาติกำเนิดแท้จริงเท่าเทียมกัน แต่ชายปลอมแปลงเป็นชายทุรลักษณ์ที่มีสถานภาพทางสังคมต่ำต้อยกว่าหญิง พบ 2 คู่ คือรจนากับเจ้าเงาะ และอุษากับแสนปม 3. ตัวละครชายทุรลักษณ์มีฐานะทางเศรษฐกิจสูงกว่าหญิงงาม พบในคู่ของวันทองกับขุนช้าง สำหรับผู้มีอำนาจ คือชนชั้นสูง ได้แก่ พระมหากษัตริย์และขุนนาง เป็นผู้ประกอบสร้างวรรณคดี จึงมีอำนาจในการกำหนดวัฒนธรรมหลัก และกดทับวัฒนธรรมรองซึ่งเป็นวัฒนธรรมของสามัญชนด้วยการนำวรรณคดีพื้นบ้านและขนบละครพื้นบ้านของสามัญชน มาแต่งสร้างในรูปของวรรณคดีราชสำนัก