เศรษฐศาสตร์การเมืองว่าด้วยห่วงโซ่สินค้าของผลไม้ภาคตะวันออก: ศึกษากรณีทุเรียน

บทคัดย่อ

ทุเรียนเป็นพืชเศรษฐกิจที่สา คัญ สามารถจาแนกออกได้ 2 ยุค คือ ตลาดการค้าทุเรียนยุคแรกเป็นการผลิตเพื่อขายในประเทศ ชาวสวนมีบทบาทในการผลิตและขับเคลื่อนตลาดการค้า สามารถกาหนดราคาขายแก่พ่อค้าและผู้บริโภคตลาดการค้าทุเรียนในยุคที่ 2 การพัฒนาด้านเศรษฐกิจของประเทศจีนส่งผลให้มีการนาเข้าทุเรียนสู่ตลาดจีน มูลค่าสินค้าทุเรียนจูงใจให้มีการผลิตทุเรียนเพื่อการสง่ ออก ชาวสวนต้องผลิตสินค้าให้ตรงตามมาตรฐานสินค้าที่กาหนด หากไม่เป็นไปตามเงื่อนไขชาวสวนสามารถขายทุเรียนในตลาดธรรมชาติหรือตลาดอื่น งานวิจัยชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ เพื่อศึกษาการก่อรูปห่วงโซ่สินค้าในระดับโลกและเพื่อวิเคราะห์ถึงความสัมพันธ์เชิงอา นาจของห่วงโซ่สินค้าในระดับโลกของทุเรียนจังหวัดจันทบุรี ข้อค้นพบจากงานวิจัย พบว่า มูลค่าส่วนเกินจากทุเรียนผลผลิตจากเขตรอบนอกรวบรวมและถ่ายเทไปยังตลาดจีน (เขตแกนนา) โดยมีรัฐและพ่อค้านายทุน (เขตกึ่งรอบนอก) ที่ควรมีบทบาทในการดูดซับความขัดแย้งระหว่างชาวสวนและนายทุน แต่พ่อค้านายทุนจากเขตกึ่งรอบนอกใช้ความเชื่อมโยงระหว่างนายทุนสะสมทุนเกิดความสัมพันธ์ที่นามามาสู่ความสัมพันธ์แบบ “ครอบงา” และ “พึ่งพา” และการแลกเปลี่ยนที่ไม่เสมอภาคข้อเสนอแนะจากงานวิจัย ภาครัฐต้องสร้างมาตรฐานสินค้า หรือสร้าง “แบรนด์ทุเรียนไทย” ให้ตลาดต่างประเทศยอมรับเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงเกณฑ์มาตรฐานตามความต้องการกลุ่มนายทุนส่งผลกระทบต่อคุณภาพสินค้าและการผลิตส่วนชาวสวนต้องพัฒนาผลผลิตและสร้างช่องทางการค้าที่หลากหลาย เพื่อสร้างอานาจในการต่อรองและลดการพึ่งพาระหว่างชาวสวนกับพ่อค้าหรือนายทุน