The Rank-Based Attire of Phraya Phichai Dap Hak in Royal Audiences and Ceremonies during the Thonburi Period and Its Associated Beliefs

Main Article Content

Suphakkan Chiwalak
Acapong Wanajuck
Piyanart Rimthong

Abstract

This qualitative research aims to examine the official attire of Phraya Phichai Dap Hak during in royal audiences and ceremonies in the Thonburi period and the associated belief systems. Data were collected through document analysis and interviews with the selected experts. The study focuses on the period when Phraya Phichai served as a high-ranking official under King Taksin the Great.


Findings indicate that his attire corresponds to the status of a governor with a sakdina (rank) of 5,000. Based on mural paintings and historical references, the appropriate regalia would have included a lomphok adorned with naga motifs, a white open-front robe extending to the knees, a single-layer lai yang patterned cloth, a dark indigo inner shirt in yaang noi style, and a jackfruit-thorn-patterned prakhot sash. These elements reflect cosmological beliefs that equate the king with Mount Meru and a divine being. Consequently, royal garments not only signify social rank but also affirm the recipient’s sacred role within the royal and cosmic order.

Article Details

Section
Research Articles

References

กรมหมื่นไชยนาทนเรนทร. (2459). ตำราราชเสวกครั้งกรุงเก่า. โรงพิมพ์ไทย.

กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม. (2567, 9 ตุลาคม). ประวัติ “เครื่องแต่งกาย” เปลือยอกถึงเสื้อลูกไม้ และที่มาสมัย

ร.3 “สวมเสื้อเข้ามาก็ไม่โปรด” ศิลปวัฒนธรรมออนไลน์. https://www.silpa-mag.com/culture/article _35511

คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ. (2552). สมุดภาพไตรภูมิสมุดภาพไตรภูมิ ฉบับกรุงศรีอยุธยา - ฉบับกรุงธนบุรี เล่ม 2. กรมศิลปากร.

คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ. (2542). การแต่งกายไทย: วิวัฒนาการจากอดีตสู่ปัจจุบัน

เล่ม 1. สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ.

คำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม เอกสารจากหอหลวง. (2554). (พิมพ์ครั้งที่ 2). มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

จุลทรรศน์ พยาฆรานนท์. (2543). ร้อยคำร้อยความ: รวมประวัติและผลงานด้านศิลปวัฒนธรรมไทย. สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ชลัมพ์ ประคองทรัพย์. (2558). การสืบสานภูมิปัญญาการปักชุดโขนไทย. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร) https://lib.rmutp.ac.th/bibitem?bibid=b00096712.

เชษฐ์ ติงสัญชลี. (2562). บทบาทของศิลปะอินเดียต่อเครื่องแต่งกายประติมากรรมบุคคลในเอเชียอาคเนย์. มติชน.

แชร์แวส นิโกลาส์. (2550). ประวัติศาสตร์ธรรมชาติและการเมือง แห่งราชอาณาจักรสยาม. ศรีปัญญา.

ณัฏฐภัทร จันทวิช. (2545). ผ้าพิมพ์ลายโบราณในพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ. สำนักงานโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ.

ประภัสสร โพธิ์ศรีทอง. (2561). ผ้าลายในสยาม =Chintz in Thai history. โอ.เอส.พริ้นติ้งเฮ้าส์.

ปรามินทร์ เครือทอง. (2567, 24 มีนาคม). ผ้าลายอย่างที่มีกรวยเชิงชั้นเดียวจากวัดโพธิ์. (ภาพถ่าย).

พันจันทนุมาศ (เจิม). (2479). ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 64 พงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม).โสภณพิพรรฒธนากร.

รินบุญ นุชน้อมบุญ. (2549). เครื่องแต่งกายเพื่อการแสดง: กรณีศึกษาเครื่องแต่งกายในภาพยนตร์ไทยอิงประวัติศาสตร์ เรื่อง“สุริโยไท” (วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ). https://tdc.thailis.or.th/tdc/ dccheck.php?Int_code=96&RecId=7163&obj_id=18537&showmenu=no.

รินบุญ นุชน้อมบุญ. (2561). เครื่องแต่งกายเพื่อการแสดง : กรณีศึกษาเครื่องแต่งกายในงานภาพยนตร์ไทย

อิงประวัติศาสตร์เรื่อง “ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช”. วารสารวิชาการนวัตกรรมสื่อสารสังคม. 6(2), 223-235.

ลาลูแบร์, ซีมอง เดอ. (2510). Du Royaume de Siam [จดหมายเหตุ ลา ลูแบร์: ราชอาณาจักรสยาม]. ก้าวหน้า

ศานติ ภักดีคำ. (2549). ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม 12. กรมศิลปากร.

ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศ (องค์การมหาชน). (2558). สมปักปูม ภูมิผ้าเขมร ไทย จากราชสำนักสู่สามัญชน. เนติกุลการพิมพ์.

ส.พลายน้อย. (2565). เกร็ดโบราณคดีประวัติศาสตร์ไทย. รวมสาส์น.

สถาบันปรีดี พนมยงค์. (2548ก). กฎหมายตรา 3 ดวง ฉบับพิมพ์มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง แก้ไขปรับปรุงใหม่ เล่ม 1. สุขภาพใจ.

สถาบันปรีดี พนมยงค์. (2548ข). กฎหมายตรา 3 ดวง ฉบับพิมพ์มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง แก้ไขปรับปรุงใหม่ เล่ม 2. สุขภาพใจ.

สุภัคกาญจน์ จิวาลักษณ์. (2567, 19 มกราคม). เสื้ออย่างน้อยในพิพิธภัณฑ์แห่งชาติพระนคร. (ภาพถ่าย).

สุภัคกาญจน์ จิวาลักษณ์. (2568, 29 เมษายน). รูปแบบเครื่องแต่งกายของพระยาพิชัยดาบหักที่ใช้งานพระราชพิธีสมัยกรุงธนบุรี. (ภาพถ่าย).

สุรชัย จงจิตงาม. (2548). แนวคิดเรื่องความเป็นจริงในงานจิตรกรรมฝาผนังสมัยรัตนโกสินทร์ = The concept of reality as portrayed in Thai Mural of the Rattanakosin period (วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัย เชียงใหม่) https://elibrary.tsri.or.th/ fullP/RDG4610011/ RDG4610011V2/RDG4610011 V2_full.pdf

สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ. (2542). การแต่งกายไทย : วิวัฒนาการจากอดีตสู่ปัจจุบัน เล่ม1. อัมรินทร์พริ้นติ้ง.

หอสมุดแห่งชาติ. (2544). กระบวนพยุหยาตราทางสถลมารคจากภาพจิตรกรรมฝาผนังวัดยมจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. ศิลปาบรรณาคาร.

หอสมุดแห่งชาติ. (2567). ภาพจิตรกรรมฝาผนังแสดงลอมพอกที่ปรากฏเสวียนหรือเกี้ยวของขุนนาง. (ไมโครฟิล์ม).

อภิโชค แซ่โค้ว. (2542). การแต่งกายไทย. คอมแพคท์พริ้นท์.

Mountainstudio. (2567). รัดประคดหนามขนุน. (ภาพถ่าย). https://thaistylestudio1984.com/