Cultural Development of Lan Xang Communities in the Area between Loei and Nam Mong River Valleys, during A.D.1353-1559.

Main Article Content

Kulavadi Samackthai
Dararat Mattariganond
Wiangkum Choun-u-dom

Abstract

This paper mainly focuses on cultural development of an ancient commuities during Lan Xang period (1353-1559 AD) which located between Loei and Nam Mong river valleys, by using historical methodology together with archaeological evidence and GIS technique. The geography of studied area has Pupan mountain range in the centre and the whole area have found a number of prehistorical settlement, however, the Lan Xang commuities mostly located on the east part of studied area. According to the study, there are 3 groups of settlement; continuously evidence of several period of settlement, discontinuously period of settlement and Lan Xang period. The inhabitation during 1353-1559 AD. Lan Xang has 2 phases of occupation. The early phase is during 1353-1520 which mostly discovered only in the western part, for example, Muang Sai Khao (Loei river valley) and Muang Nong Bua (Mong river valley). The later phase is during 1520-1559 AD., which the settlement dispersed all over studied area. The major spots of the later phase are Wat Huay Hao as the center of the west part and Wat Pra That Bang Puan as the center of the east part. Those communities were representative as socialization, Buddhist community and various livelihood. Moreover, the factors that effects the inhabitation during Lan Xang period in this area possibly originate from internal limitations of Luang Prabang, the plentiful of natural resource, appropriate location to connect with another community and also continuously develope from prehistoric society.

Article Details

Section
Research Articles

References

กรมทรัพยากรธรณี. (2552ก). การจำแนกเขตเพื่อการจัดการด้านธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณี จังหวัดเลย. กรุงเทพฯ:
กรมทรัพยากรธรณี กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
. (2552ข). การจำแนกเขตเพื่อการจัดการด้านธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณี จังหวัดหนองคาย.
กรุงเทพฯ: กรมทรัพยากรธรณี กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
. (2552ค). การจำแนกเขตเพื่อการจัดการด้านธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณี จังหวัดอุดรธานี.
กรุงเทพฯ: กรมทรัพยากรธรณี กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
กรมศิลปากร. (2545). ประชุมพงศาวดารฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม 9. กรุงเทพฯ: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์
กรมศิลปากร.
กัลญาณี กิจโชติประเสริฐ. (2542). ลายปั้นแปะบนภาชนะดินเผายุคเหล็กบริเวณลุ่มน้ำเลย. นิตยสารศิลปากร. 46 (4),
58 - 63.
จำลอง ปินตาวงศ์. การประเมินปริมาณสำรองแร่เหล็ก จังหวัดเลย. สืบค้น 17 พฤษภาคม 2564. จาก
http://www.dmr.go.th/download/pj/P10.pdf
เชษฐ์ ติงสัญชลี. (2555). สัตตมหาสถาน: พุทธประวัติตอนเสวยวิมุตติสุขกับศิลปกรรมอินเดียและเอเชียอาคเนย์.
กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์เมืองโบราณ.
ดนุพล ไชยสินธุ์. (2551). จารึกจังหวัดเลย. เลย: สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย.
ดารารัตน์ เมตตาริกานนท์. (2562). ความสัมพันธ์ทางการเมืองลาว - เวียดนาม ค.ศ.1353 - 1975. ขอนแก่น: ศูนย์วิจัย
สังคมพหุลักษณ์ลุ่มน้ำโขง มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ธวัช ปุณโณฑก. (ม.ป.ป.). ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว ศึกษาทางด้านอักขรวิทยาและประวัติศาสตร์อีสาน. กรุงเทพฯ:
คุณพินอักษรกิจ.
ธีระวัฒน์ แสนคำ. (2558). เมืองซายขาว: ชุมชนโบราณสำคัญของอาณาจักรล้านช้างในลุ่มแม่น้ำเลย. วารสารพื้นถิ่นโขง ชี
มูล. 1 (2), 67-106.
. (2559ก). ชุมชนโบราณบ้านนาอ้อ: พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ท้องถิ่นของชุมชนโบราณสำคัญในลุ่ม
แม่น้ำเลย. วารสารพื้นถิ่นโขง ชี มูล. 2 (2), 45-70.
. (2559ข). ความสำคัญของชุมชนโบราณเมืองพานในประวัติศาสตร์ล้านช้าง. วารสารพื้นถิ่นโขง ชี มูล. 2
(1), 191-218.
. (2563ก). เมืองเชียงคาน: การศึกษาพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ของชุมชนโบราณริมฝั่งแม่น้ำโขง.
วารสารพื้นถิ่นโขง ชี มูล. 6 (2), 1-34.
. (2563ข). ประวัติศาสตร์โบราณคดี บ้านส้มป่อย-ค่ายเมืองแสน อำเภอสุวรรณคูหา จังหวัด
หนองบัวลำภู. เลย: เจ้าอธิการสุรเชษฐ์ อิทฺธิเตโช วัดศิริทรงธรรม.
พระวิภาคภูวดล. (2333). บันทึกการสำรวจและบุกเบิกในแดนสยาม. แปลโดย น.ท.หญิงสุมาลี วีระวงส์. กรุงเทพฯ: กรม
แผนที่ทหาร.
พิทักษ์ชัย จัตุชัย. (2553). การวิเคราะห์การใช้พื้นที่ศักดิ์สิทธิ์บริเวณอุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท อ.บ้านผือ จ.
อุดรธานี. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร กรุงเทพมหานคร)
สืบค้นจาก http://www.thapra.lib.su.ac.th/thesis/
โยซิยูกิ มาซูฮารา. (2546). ประวัติศาสตร์เศรษบกิจ ของ ราชอาณาจักรลาวล้านช้าง สมัยคริสต์สตวรรษที่ 14-17 จาก
“รัฐการค้าในภาคพื้นทวีป” ไปสู่ “รัฐกึ่งเมืองท่า”. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มติชน.
ฤดีมน ปรีดีสนิท. (2530). ล่าปลาบึก พิธีกรรมแห่งล้าโขง. สารคดี. 3 (25), 89-99.
รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง. (2558). ทวารวดีในอีสาน. กรุงเทพฯ: ศิลปวัฒนธรรม.
รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล. (2545). ใบเสมาเรื่องศิพิชาดก: ร่องรอยพุทธศาสนามหายานในภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน. วารสารเมืองโบราณ. 28 (3),102 – 107.
วรพร ภู่พงศ์พันธุ์. ความสัมพันธ์ระหว่างอาณาจักรอยุธยากับอาณาจักรล้านช้าง.วารสารอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัย
ศิลปากร.4 (1) ,150-167.
ศรีวิลาส มูลเหลา และคณะ. (2564). ความสัมพันธ์ทางการเมืองลาว-จีน ภายใต้ระบบบรรณาการ สมัยล้านช้าง (ในช่วง
ค.ศ.1353-1779). วารสารภาษา ศาสนา และวัฒนธรรม. 9 (1),139-162.
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).ศิลาจารึกในประเทศไทย. (2550). จารึกวัดเขาสุมนกูฏ. สืบค้น 13 เมษายน
2564, จาก https://db.sac.or.th/inscriptions/inscribe/detail/201

. (2558). จารึกวัดห้วยห้าว จ.เลย หลักที่ 2. สืบค้น
25 พฤษภาคม 2564, จาก https://db.sac.or.th/inscriptions/articles/detail/15038
สมชาติ มณีโชติ, (2534).“ใบเสมาหิน จังหวัดเลย” ใน มรดกไทเลย, ดนุพล ไชยสินธุ์ บรรณาธิการ. เลย: องค์การบริหาร
ส่วนจังหวัดเลย ร่วมกับ ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดเลย วิทยาลัยครูเลย, 2534, 87 - 104.
สิลา วีระวงส์. (2535). ประวัติศาสตร์ลาว. แปลโดย สมหมาย เปรมจิตต์. เชียงใหม่: สถาบันวิจัยสังคม
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สุธิดา ตันเลิศ. (2558). พัฒนาการคำว่าลาวในเอกสารจีนโบราณ. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้. 3 (2), 87-105.
สุรพล นาถพินธุ. (2557). โบราณวิทยาเรื่องโลหะสำริดในยุคก่อนประวัคิศาสตร์ของไทย. วารสารดำรงวิชาการ. 13 (1),
107-132.
สุรศักดิ์ ศรีสำอาง. (2545). ลำดับกษัตริย์ลาว. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สำนักโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ
กรมศิลปากร.
โสภี อุ่นทะยา. (2551). กฎหมายโบราณลาว: สังคมลาวปี ค.ศ.1353 - 1695. (วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต,
มหาวิทยาลัยมหาสารคาม มหาสารคาม) สืบค้นจาก https://tdc.thailis.or.th/tdc/basic.php
อรรถ นันทจักร์. (2529). ประวัติศาสตร์นิพนธ์อีสาน: การศึกษาเชิงวิเคราะห์ประเพณีการจดบันทึกประวัติศาสตร์
หัวเมืองอีสานถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร นครปฐม)
สืบค้นจาก http://www.thapra.lib.su.ac.th/thesis/
อรุณศักดิ์ กิ่งมณี, (2541) “การศึกษาเบื้องต้นด้านประวัติศาสตร์ศิลปะของใบเสมากลุ่มพระพุทธบาทบัวบาน บ้านผือ
จังหวัดอุดรธานี” ใน ใบเสมากลุ่มพระพุทธบาทบัวบาน อำเภอบ้านผือ จังหวัด อุดรธานี, สุวิทย์ ชัยมงคล
บรรณาธิการ. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, 26 - 53.
อ็องรี มูโอต์. (2558). บันทึกการเดินทางของอ็องรี มูโอต์ ในราชอาณาจักรสยาม กัมพูชา ลาว และอินโดจีนตอนกลาง
ส่วนอื่น ๆ.แปลโดย กรรณิกา จรรย์แสง .กรุงเทพฯ: มติชน.
อุษณีย์ ธงไชย. (2526). ความสัมพันธ์ระหว่างอยุธยาและลานนาไทย พ.ศ.1839-2310. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต,
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพมหานคร) สืบค้นจาก https://cuir.car.chula.ac.th/
เอเตียน แอมอนิเย. (2539). บันทึกการเดินทางในลาว ภาคหนึ่ง พ.ศ. 2438. แปลโดย ทองสมุทร โดเร และสมหมาย
เปรมจิตต์. เชียงใหม่: โครงการผลิตเอกสารส่งเสริมความรู้เกี่ยวกับประเทศเพื่อนบ้าน สถาบันวิจัย
สังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ทบวงมหาวิทยาลัย.
เฮอร์เบิรท วาริงตัน สมิธ. (2549). บันทึกการเดินทางสู่แม่น้ำโขงตอนบน ประเทศสยาม. แปลโดย พรพรรณ ทองตัน.
พิมพ์ครั้งที่ 2 กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร.
สุเนด โพธิสาน และหนูไซ พูมมะจัน. (2000). ประหวัดสาดลาว (ดึกดำบัน-ปัจุบัน). เวียงจัน: กระทรวงแถลงข่าว
และวัฒนธรรม.
Pupuipa, P& Mattariganond, D. (2011). The Establishment of Vientiane as the New Capital of the
Lan Xang Kingdom in the Reign of King Xaysetthathirath (1560-1571 A.D.). Journal of Mekong
Societies. 17 (1), 46-67.
Wade, G. (2005a). Southeast Asia in the Ming Shi-Lu: an open access resourse. Retrieved May
6,2021, from http://www.epress.nus.edu.sg/msl/reign/hong-wu/year-35-month-9-day-18
. (2005b). Southeast Asia in the Ming Shi-Lu: an open access resourse. Retrieved May
6,2021, from http://www.epress.nus.edu.sg/msl/reign/yong-le/year-5-month-10-day-8
. (2005c). Southeast Asia in the Ming Shi-Lu: an open access resourse. Retrieved May
6,2021, from http://epress.nus.edu.sg/msl/reign/cheng-hua/year-17-month-6-day-9