เพลงเปล : ภาพสะท้อนที่เชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของตำบลลำภี อำเภอท้ายเหมือง จังหวัดพังงา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อรวบรวม และวิเคราะห์เพลงเปลของตำบลลำภี อำเภอท้ายเหมือง จังหวัดพังงา 2) เพื่อวิเคราะห์ภาพสะท้อนของเพลงเปลที่เชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของตำบลลำภี อำเภอท้ายเหมือง จังหวัดพังงา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพที่ลงพื้นที่เก็บข้อมูลภาคสนาม สัมภาษณ์ปราชญ์ชาวบ้าน ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน–ธันวาคม 2562 นำข้อมูลมาวิเคราะห์ และเรียบเรียงตามประเด็นที่กำหนดไว้ ผลการวิจัยพบว่า 1) ผลการรวบรวม และวิเคราะห์ลักษณะเพลงเปล จำนวนทั้งหมด 78 เพลง มีลักษณะเป็นกลอนชาวบ้านที่ไม่เคร่งครัดฉันทลักษณ์ในการประพันธ์ 2) ผลการวิเคราะห์ภาพสะท้อนของเพลงเปลที่เชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของชุมชน 5 ด้าน ได้แก่ 2.1) ภาพสะท้อนด้านความเป็นอยู่ พบจำนวน 48 เพลง เป็นเรื่องของความสัมพันธ์ของมนุษย์กับวิถีธรรมชาติ และมนุษย์ด้วยกัน การทำเกษตรกรรม การทำอาหาร การแต่งกาย เป็นต้น 2.2) ภาพสะท้อนด้านครอบครัว พบจำนวน 34 เพลง เป็นเรื่องของหน้าที่ ความสัมพันธ์ของสมาชิกในครอบครัว ปัญหาภายในครอบครัว เป็นต้น 2.3) ภาพสะท้อนด้านความเชื่อ ประเพณี และศาสนา พบจำนวน 18 เพลง เป็นเรื่องของความเชื่อที่อยู่เหนือธรรมชาติ ประเพณีของชาวไทยพุทธ ชาวจีน ชาวเล ประเพณีที่เกี่ยวกับชีวิต เป็นต้น 2.4) ภาพสะท้อนด้านคำสอน พบจำนวน 16 เพลง เป็นเรื่องของความรับผิดชอบ ความขยัน การวางตัว ความไม่ประมาท เป็นต้น 2.5) ภาพสะท้อนด้านอื่น ๆ พบ 2 ด้าน ได้แก่ 2.5.1) ด้านความรักของหนุ่มสาว พบจำนวน 9 เพลง เป็นเรื่องของการเกี้ยวพาราสี การนัดพบ การตัดพ้อต่อว่า ความสัมพันธ์เชิงชู้สาว 2.5.2) ด้านการศึกษา พบจำนวน 1 เพลง เป็นเรื่องของการปลูกฝังให้ใฝ่เรียนรู้ในวิชา ภาพสะท้อนทั้ง 5 ด้าน มีความเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมที่แสดงความเป็นพื้นถิ่นของชาวบ้านอย่างชัดเจน โดยวัฒนธรรมบางอย่างมีบทบาทต่อการดำเนินชีวิตสืบเนื่องมาถึงปัจจุบัน วัฒนธรรมบางอย่างลดบทบาทลง และวัฒนธรรมบางอย่างสูญหายไป