แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษามหาสารคาม เขต 1
คำสำคัญ:
ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง, ผู้บริหารสถานศึกษา, การพัฒนาแนวทาง, สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษามหาสารคาม เขต 1บทคัดย่อ
ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: ในศตวรรษที่ 21 การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยีได้ส่งผลให้ผู้บริหารสถานศึกษาต้องมีบทบาทเป็น ผู้นำการเปลี่ยนแปลง ที่สามารถขับเคลื่อนองค์กรให้ตอบสนองต่อโลกยุคดิจิทัลได้อย่างมีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตาม ผู้บริหารในพื้นที่สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษามหาสารคาม เขต 1 ยังมีข้อจำกัดด้านทรัพยากรและโอกาสในการพัฒนา การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์และความต้องการจำเป็นภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษามหาสารคาม เขต 1 และ (2) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษามหาสารคาม เขต 1
ระเบียบวิธีการวิจัย: การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพัฒนา ใช้ระเบียบวิธีแบบผสมผสาน ประกอบด้วย 2 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 การวิจัยเชิงปริมาณ ใช้แบบสอบถามเก็บข้อมูลจากผู้บริหารสถานศึกษาและครู จำนวน 303 คน ที่ได้จากการสุ่มแบบแบ่งชั้น วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนาและดัชนีความต้องการจำเป็นปรับแก้ (PNIModified) ระยะที่ 2 การวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 6 คน และการประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของแนวทางโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 9 ท่าน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการวิจัย: ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาโดยรวมอยู่ในระดับมาก ส่วนสภาพที่พึงประสงค์อยู่ในระดับมากที่สุด โดยด้านที่มีค่าความต้องการจำเป็นสูงสุดคือ การมีอิทธิพลอย่างมีอุดมการณ์ (PNIModified = 0.31) แนวทางที่พัฒนาขึ้นได้รับการประเมินจากผู้ทรงคุณวุฒิว่ามีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด และมีความเป็นไปได้ในระดับมากที่สุด
สรุปผล: แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาทั้งด้านหลักการ วัตถุประสงค์ เนื้อหา กระบวนการพัฒนา และการประเมินผล สามารถนำไปใช้พัฒนาผู้บริหารสถานศึกษาได้จริงทั้งในเชิงนโยบายและเชิงปฏิบัติ ช่วยพัฒนาผู้นำที่มีคุณธรรม วิสัยทัศน์ และศักยภาพในการขับเคลื่อนองค์กรสู่การเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ ที่ตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของสังคมได้
เอกสารอ้างอิง
ตระกูล จิตวัฒนากร, บุษกร วัฒนบุตร และสยาม อัจฉริยประภา. (2568). การพัฒนาสมรรถนะของครู สถาบันอาชีวศึกษาไทย. วารสารเสียงธรรมจากมหายาน, 11(3), 363-376.
ธนากร เนตรทิพย์ และธดา สิทธิ์ธาดา. (2567). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้ บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่ เขต 1. วารสารสิรินธรปริทรรศน์, 25(2), 971-985.
ธีรศักดิ์ จาปาฤทธิ์ และประจบ ขวัญมั่น. (2568). แนวทางพัฒนาภาวะผู้นาการเปลี่ยนแปลงของ ผู้บริหารสถานศึกษาอำเภอพบพระ สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตาก เขต 2.วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 36(2), 112-126.
นลธวัช ยุทธวงศ์ และวรรณพร พุทธภูมิพิทักษ์. (2567). การพัฒนาผู้นำเพื่อการเปลี่ยนแปลงของ ผู้บริหารสถานศึกษา. วารสารศึกษาศาสตร์วิทยาลัยนครราชสีมา, 3(1), 104-104.
นุชรินทร์ อินแฝง และชำนาญ ปาณาวงษ์. (2568). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษากับแรงจูงใจในการทำวิจัยในชั้นเรียนของครู สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิจิตร เขต 1. วารสารสังคมศาสตร์ปัญญาพัฒน์, 7(3), 31-42.
พรรณี เชื้อคำลือ และธารารัตน์ มาลัยเถาว์. (2568). สภาพและแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำปาง เขต 1. วารสารมณีเชษฐาราม วัดจอมมณี, 8(2), 532-550.
มัทนี พรรณเผือก, รัฐพร กลิ่นมาลี และวีระยุทธ ชาตะกาญจน์. (2568). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครศรีธรรมราช เขต 1. วารสารสังคมพัฒนศาสตร์, 8(3), 188-199.
มาลัย วงศ์ฤทัยวัฒนา และบุศรา เชื้อดี. (2567). ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยนาท. Education journal Faculty of Education, Nakhon Sawan Rajabhat University, 7(2), 113-122.
วรรณพร ทองอร่าม. (2567). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษากับแรงจูงใจในการปฏิบัติงาน ของครูในโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาเพชรบุรี เขต 1. วารสารวิชาการนวัตกรรมการบริหารการศึกษา, 3(1), 24–34.
วัชรพล บุญประกอบ, วิเชียร ธำรงโสตถิสกุล และจักรกฤษณ์ จันทะคุณ. (2568). การจัดการศึกษาฐานสมรรถนะตามแนวคิด TRIPPLE ONE MODEL สู่การเรียนรู้ภาวะอิสระของผู้เรียนอาชีวศึกษาเกษตร. วารสารการบริหารการศึกษาและนวัตกรรมการศึกษา, 5(1), 240-251.
ศิริวัฒน์ ศิริศรีวัฒนกุล และนพพร ขุนค้า. (2568). ภาวะผู้นำเชิงเปลี่ยนแปลงกับการยกระดับองค์กรภาครัฐสู่ดิจิทัล. วารสารสมาคมนักวิจัย, 30(3), 152-171.
สรรเสริญ ตาแก้ว. (2566). ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ในประเด็นการวัดและประเมินผลทางการ ศึกษา. วารสารการทดสอบและการประเมินทางการศึกษาระดับชาติ, 4(1), 1–11.
สายป่าน จักษุจินดา, พิศณี พรหมเทพ, ชาญชัย ศุภวิจิตรพันธุ์, ประภัสสร ดาวะเศรษฐ์ และดวงฤดี อิ่มบุญสุ. (2568). การสร้างภาวะผู้นำยุคใหม่สำหรับการพัฒนารัฐวิสาหกิจในศตวรรษที่ 21: กลยุทธ์การปรับตัวและความสำเร็จอย่างยั่งยืน. วารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 5(1), 186–196.
สิริยากร อินทร์สอน และสรรฤดี ดีปู่. (2568). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษากับแรงจูงใจในการปฏิบัติงานของครูในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขต พื้นที่การศึกษาประถมศึกษาบุรีรัมย์ เขต 3. วารสารสมาคมพัฒนาวิชาชีพการบริหาร การศึกษาแห่งประเทศไทย (สพบท.), 7(2), 292-301.
สุนิสา ไชยประสิทธิ์, จรัส อติวิทยาภรณ์ และสุดาพร ทองสวัสดิ์. (2567). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา กับแรงจูงใจในการปฏิบัติงานของครูโรงเรียน ขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสงขลา เขต 2. วารสารวิชาการสถาบันพัฒนาพระวิทยากร, 7(3), 261-275.
เหมราช วงศ์ศรี และกฤตฏ์ ชมภูวิเศษ. (2568). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 1. วารสารมณีเชษฐาราม วัดจอมมณี, 8(3), 1-15.
อรุณรัตน์ วรรณปะเก, ชยากานต์ เรืองสุวรรณ และกฤษกนก ดวงชาทม. (2568). แนวทางการพัฒนา ภาวะผู้นำเชิงกลยุทธ์ของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 1. วารสารสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 9(3), 696-713.
Anderson, M. (2017). Transformational leadership in education: A review of existing literature. International Social Science Review, 93(1), 1-13.
Arnold, J. A., Arad, S., Rhoades, J. A., & Drasgow, F. (2000). The empowering leadership questionnaire: The construction and validation of a new scale for measuring leader behaviors. Journal of organizational behavior, 21(3), 249-269.
Bass, B. M. (1994). Improving organizational effectiveness through transformational leadership. Thousand Oaks.
Bass, B. M., & Riggio, R. E. (2006). Transformational leadership. Psychology press.
Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. psychometrika, 16(3), 297-334.
Diamond, J. B., & Spillane, J. P. (2016). School leadership and management from a distributed perspective: A 2016 retrospective and prospective. Management in education, 30(4), 147-154.
Fullan, M. (2023). The principal 2.0: Three keys to maximizing impact. John Wiley & Sons.
Hambleton, R. K., & Rovinelli, R. J. (1986). Assessing the dimensionality of a set of test items. Applied psychological measurement, 10(3), 287-302.
Kasa, M. D., Shamsuddin, M. F., Yaakob, M. F. M., Yusof, M. R., & Sofian, F. N. R. M. (2020). Exploring the Influence of a Principal's Internalized Moral Perspective towards Teacher Commitment in Malaysian Secondary Schools. Journal of Education and E-Learning Research, 7(3), 323-333.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Sample size determination table. Educational and psychological Measurement, 30(3), 607-610.
Niemeyer, J. R. L., & Cavazotte, F. D. S. C. N. (2016). Ethical leadership, leader-follower relationship and performance: a study in a telecommunications company. RAM.Revista de Administração Mackenzie, 17, 67-92.
Northouse, P. G. (2025). Leadership: Theory and practice. Sage publications.
Sangthong, T., & Wangthanomsak, M. (2023). Transformational Leadership of School Administrators Affecting School Management in Digital Era Under the Secondary Educational Service Area Office Kanchanaburi. Asia Pacific Journal of Religions and Cultures, 7(2), 387-402.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 Journal for Developing the Social and Community
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์เป็นของผู้ประพันธ์บทความ
