กระบวนการสร้างพื้นที่ทางสังคมของกลุ่มเกษตรกร กรณีบ้านหนองทุ่ม อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

         การวิจัยเรื่อง กระบวนการสร้างพื้นที่ทางสังคมของกลุ่มเกษตรกร กรณีบ้านหนองทุ่ม อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยใช้กรอบแนวคิดการสร้างพื้นที่ทางสังคม มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการปรับตัวของเกษตรกรบ้านหนองทุ่มที่มีต่อระบบการผลิตแบบเกษตรพันธะสัญญา และเพื่อศึกษากระบวนการรวมกลุ่มและสร้างพื้นที่ทางสังคมของเกษตรกรบ้านหนองทุ่ม กลุ่มเป้าหมาย ในการวิจัยครั้งนี้ ประกอบไปด้วยกลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกมะเขือเทศในเขตพื้นที่บ้านหนองทุ่ม ตำบลบึงวิชัย อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์ จำนวน 20 ครัวเรือน และตัวแทนนายทุนหรือโรงงานที่รับซื้อผลผลิตทางการเกษตรจำนวน 3 คน รวมทั้งเจ้าหน้าที่และหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องกับการผลิตสินค้าเกษตรในพื้นที่ จำนวน 7 คน  รวมกลุ่มเป้าหมายผู้ให้ข้อมูลทั้งสิ้น 30 คน ผลการศึกษาพบว่ารูปแบบการปลูกมะเขือเทศในระบบเกษตรพันธะสัญญาเป็นรูปแบบการผลิตทางการ

เกษตรที่มีการจัดการร่วมกันระหว่างบริษัททุนกับเกษตรกร โดยที่บริษัทจะเสนอสินเชื่อในรูปของปัจจัยการผลิต การสนับสนุนความรู้ทางด้านเทคนิค และเกษตรกรจะตกอยู่ในโครงสร้างที่เสียเปรียบบริษัททุน ขาดอำนาจต่อรองแต่เกษตรกรก็ไม่ได้ยอมจำนนต่อปัญหาที่เกิดขึ้น  เกษตรกรมีการต่อสู้ ปรับตัวให้อยู่รอด โดยมีการต่อสู้ในระดับปัจเจกในชีวิตประจำวัน และมีการรวมกลุ่มเพื่อสร้างพื้นที่ทางสังคม และพยายามปรับวิถีชีวิต วิถีการผลิต และความสัมพันธ์ทางสังคมระหว่างเกษตรกรและระบบทุนซึ่งแสดงออกมาในรูปแบบของการประนีประนอมเพื่อลดความขัดแย้งและเพื่อให้เกษตรกรนั้นอยู่รอดภายใต้การผลิตแบบพันธะสัญญา