การสื่อสารผ่านบทเพลงความเป็นชาติพันธุ์และวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับเพลงของชาวปกาเกอะญอ “เพลงเก่อตอเก” ในตำบลสันพระเนตร อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

            งานวิจัยชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อวิเคราะห์เนื้อหาเพลงความเป็นชาติพันธุ์ของชาวปกาเกอะญอ และ 2) เพื่อศึกษาวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับเพลงในสังคมความเป็นชาติพันธุ์ชาวปกาเกอะญอ ตำบลสันพระเนตร อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการเก็บรวมรวมข้อมูลจากการวิเคราะห์เอกสารที่มีเนื้อหาเพลงชาวปกาเกอะญอ “เก่อตอเก” และการสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง โดยเลือกผู้ให้ข้อมูลสำคัญแบบเจาะจง รวมถึงการสังเกตแบบมีส่วนร่วม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาบทเพลง และการวิเคราะห์ข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูล

            ผลการวิจัยพบว่า ในส่วนเนื้อหาเพลงความเป็นชาติพันธุ์ของชาวปกาเกอะญอในเพลง “เก่อตอเก” พบว่า 1) เนื้อหาของบทเพลงได้กล่าวถึงลักษณะพื้นถิ่นที่อยู่อาศัย มรดกที่ชาวปกาเกอะญอต้องช่วยกันเก็บรักษา ดูแลไม่ให้สูญหาย การอนุรักษ์การละเล่นของชาวปกาเกอะญอ เครื่องดนตรี ภาษา การสื่อสารภาษาความเป็นชาติพันธุ์ของชาวปกาเกอะญอ รวมถึงการแต่งกายที่แสดงออกถึงความชาติพันธุ์ในลักษณะสีดำและสีขาว การสวมเสื้อผ้าปกาเกอะญอเพื่อไปพบปะเพื่อนที่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอด้วยกัน 2) วัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับกับดนตรี เพลงของชาวปกาเกอะญอ พบว่า วัฒนธรรมของชาวปกาเกอะญจะอยู่ในรูปแบบของการประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ ได้แก่ การทำพิธีกรรมเลี้ยงผี บวงสรวงดวงวิญญาณ ด้วยการต้มเหล้า ฆ่าไก่-แกง และมัดมือผู้ร่วมพิธีด้วยฝ้ายดิบ ซึ่งเกี่ยวโยงกันกับประระเพณีปีใหม่ อยู่ในการละเล่นของชาวปกาเกอะญอที่นิยม ได้แก่ การร้องเพลงกระโดดไม้ไผ่ โดยมีเครื่องดนตรีที่ใช้ในการบรรเลงเพลง ได้แก่ “เตหน่า” ที่ใช้ในพิธีกรรมสำคัญ ๆ กิจกรรมยามว่าง และเพื่อความสนุกสนาน