การจัดการความรู้และทรัพยากรวัฒนธรรมเพื่อการท่องเที่ยวชุมชนชาวมอญ ตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการการจัดการความรู้และทรัพยากรทางวัฒนธรรมของชุมชนมอญ ตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร กระบวนการจัดการความรู้และทรัพยากรวัฒนธรรม ตลอดจนวิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคของการจัดการความรู้และทรัพยากรทางวัฒนธรรมเพื่อการท่องเที่ยวจากมุมมองของชุมชนปัญหา โดยใช้กระบวนทัศน์ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นร่วมกับแนวคิดเรื่องการจัดการองค์ความรู้และทรัพยากรวัฒนธรรมเพื่อการท่องเที่ยว ผู้วิจัยศึกษาการจัดการความรู้และทรัพยากรวัฒนธรรมชุมชน
เจ็ดริ้วโดยพิจารณาจากองค์ประกอบหลัก 3 ประการ คือ ผู้ที่มีบทบาทหรือเป็นผู้นำในการจัดการทรัพยากร รูปแบบกิจกรรมและวิธีการในการจัดการทรัพยากร และเป้าหมายของการจัดการทรัพยากร ผลการวิจัยพบว่า การจัดการความรู้และทรัพยากรเชิงวัฒนธรรมของชุมชนเจ็ดริ้ว แบ่งได้เป็น 3 ยุค ได้แก่ ยุคอนุรักษ์วิถีชีวิต (ทศวรรษ 2490-2540) ยุครื้อฟื้นการละเล่นและภูมิปัญญา (ทศวรรษ 2540-2560) และยุคการศึกษาวิจัยสู่การจัดการวัฒนธรรมเพื่อการท่องเที่ยว (ทศวรรษ 2560-ปัจจุบัน) โดยในยุคที่ 1 และ 2 เป็นการดำเนินการที่มีเป้าหมายเพื่ออนุรักษ์และสืบทอดวัฒนธรรมดั้งเดิม ดำเนินการโดยคนในชุมชน มุ่งเน้นการส่งต่อมรดกทางวัฒนธรรมแก่คนรุ่นหลัง แต่ในยุคที่ 3 ซึ่งเริ่มมีการร่วมมือกับหน่วยงานภายนอกและนักวิชาการเพื่อพัฒนาไปสู่การเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม การวิจัยชี้ว่าเป้าหมายของการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมของชุมชนมอญเจ็ดริ้วในปัจจุบันยังไม่เป็นการพัฒนาไปสู่การเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม หรือเพื่อแสวงหามูลค่าทางเศรษฐกิจ อันเป็นผลมาจากความไม่ชัดเจนของแผนสนับสนุนการจัดการท่องเที่ยวของหน่วยงานรัฐ และชุมชนกังวลว่ากิจกรรมการท่องเที่ยวจะส่งผลกระทบต่อการทำเกษตรกรรมซึ่งเป็นแหล่งรายได้หลักของชุมชน
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ต้นฉบับที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ถือเป็นกรรมสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ห้ามนำข้อความทั้งหมดหรือบางส่วนไปพิมพ์ซ้ำ เว้นเสียแต่จะได้รับอนุญาตจากมหาวิทยาลัยฯ เป็นลายลักษณ์อักษรReferences
เอกสารภาษาไทย
กรองทิพย์ สุวรรณพรรณชู และคณะ. (2555). รายงานวิจัยเรื่อง แนวทางการสร้างสุขภาพดีด้วยวิถีชีวิตวัฒนธรรมชุมชนมอญ โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนตำบลเจ็ดริ้ว อําเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร ระยะที่ 1.กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
กาญจนา แก้วพึ่ง. (2558). ภูมิทัศน์วัฒนธรรมของชุมชนในตำบลเจ็ดริ้ว จังหวัดสมุทรสาคร. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาการวางแผนภาคและเมือง. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
คณะศิษย์วัดเจ็ดริ้ว.(2530). สิ่งที่น่าสนใจเกี่ยวกับเจ็ดริ้ว. งานพระราชทานเพลิงศพ พระครูสาครกิจโกศล (จ้อน วรุโณ) ณ เมรุปราสาทลอย วัดเจ็ดริ้ว อ.บ้านแพ้ว จ.สมุทรสาคร 8 มีนาคม 2530.
นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ (บก.). (2561). สาครบุรี จากวิถีชาวบ้าน : การเปลี่ยนแปลงผ่านวิถีชีวิตท้องถิ่นในลุ่มน้ำท่าจีน จังหวัดสมุทรสาคร. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ และคณะ. (2560). สาครบุรี จากวิถีชาวบ้าน : การเปลี่ยนแปลงผ่านวิถีชีวิตท้องถิ่นในลุ่มน้ำท่าจีน จังหวัดสมุทรสาคร. โครงการวิจัยสังคมวัฒนธรรมในพื้นที่ชุมชนชายฝั่งทะเลอ่าวทะเลอ่าวไทยบริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาถึงลุ่มแม่น้ำท่าจีน. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
พรทิพย์ พร้อมมูล. (2552). การศึกษาวงดนตรีเครื่องสายมอญ ตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชามานุษยดุริยางควิทยา. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม. (ม.ป.ป.) ความเป็นมา วัฒนธรรม ประเพณีและวิถีชีวิตของชาวมอญตำบลเจ็ดริ้ว จังหวัดสมุทรสาคร. งานประชุมวิชาการระดับชาติครั้งที่ 11 มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม กรณีศึกษาการอพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานของชาวมอญที่กระจายตัวอยู่ในจังหวัดต่าง ๆ ของประเทศไทย.
สมรักษ์ ชัยสิงห์กานานนท์ และจักรีโพธิมณี. (2560). รายงานวิจัยเรื่อง การปฏิสัมพันธ์ระหว่างชุมชนชาติพันธุ์ในอำเภอกระทุ่มแบนและอำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
สุดใจ แก้วแวว. (2551). การศึกษาเปรียบเทียบประเพณีสงกรานต์ของชุมชนมอญ ตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร กับชุมชนมอญ ตำบลเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาไทยคดีศึกษา. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
หนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ พระครูปริยัติสาครกิจ (สมยาฐานทัตโต) (2563). ตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร 19 มกราคม 2563. ม.ป.ท.
อุมาภรณ์ วงศ์วิสิฐศักดิ์. (2547).ประเพณีและพิธีกรรมของชาวคลอง อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาไทยคดีศึกษา. นครปฐม: มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม.
เว็บไซต์
กาญจนา สุคัณธสิริกุล. (2556) การพัฒนาคุณภาพการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี:นครราชสีมา DOI: https://doi.nrct.go.th/ListDoi/listDetail?Resolve_DOI=10.14457/SUT.res.2013.8
ชนัญ วงษ์วิภาค. (2558). มิติการท่องเที่ยววัฒนธรรม . มหาวิทยาลัยศิลปากร. ฐานข้อมูล SURE มหาวิทยาลัยศิลปากร http://www.sure.su.ac.th:8080/xmlui/handle/123456789/333,
ชัยรัตน์ วงศ์กิจรุ่งเรือง. (2561). แนวทางการส่งเสริมศักยภาพชุมชนมอญเจ็ดริ้วในการจัดการวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. สืบค้น 22 ตุลาคม 2564, จาก https://www.sac.or.th/databases/sac_research/research-item-search.php?ob_id=218
ตรงใจ หุตางกูร และคณะ. (2560). ภูมิสังคมและประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเมืองสมุทรสาคร กรณีศึกษาภูมินามอำเภอกระทุ่มแบนและอำเภอบ้านแพ้ว. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. สืบค้น 21 ตุลาคม 2564, จาก https://www.sac.or.th/databases/sac_research/research-item-search.php?ob_id=90
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. (ม.ป.ป.). ฐานข้อมูลกลุ่มชาติพันธุ์ในประเทศไทย. สืบค้น 21 ตุลาคม 2564, จาก https://www.sac.or.th/databases/ethnic-groups/ethnicGroups/45
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. (ม.ป.ป.). ฐานข้อมูลแผนที่วัฒนธรรมชาติพันธุ์สาครบุรี. สืบค้น 21 ตุลาคม 2564, จาก https://db.sac.or.th/samutsakhon/ethno-map/info.php
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. (ม.ป.ป.). ฐานข้อมูลวิกิชุมชน. สืบค้น 15 ธันวาคม 2566 จาก https://wikicommunity.sac.or.th/