พฤติกรรมการสื่อสารที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซื้อผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในกลุ่มผู้สูงอายุ
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาพฤติกรรมการใช้สื่อในกลุ่มผู้สูงอายุ 2) เพื่อศึกษาการสื่อสารที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซื้อผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในกลุ่มผู้สูงอายุ ใช้วิธีการสามเส้าด้านข้อมูล จากกลุ่มตัวอย่างที่ใช้วิธีการสุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผู้สูงอายุ กลุ่มครอบครัวของผู้สูงอายุ และกลุ่มนักวิชาชีพด้านสื่อและนักวิชาการผู้ทรงคุณวุฒิที่ปฏิบัติงานหรือมีประสบการณ์เกี่ยวข้องกับอาหารเสริมไม่ต่ำกว่า 1 ปี เครื่องมือที่ใช้คือ แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง
ผลการวิจัยพบว่า 1) ผู้สูงอายุส่วนใหญ่มีพฤติกรรมการใช้สื่อจากทั้งสื่อเก่า และสื่อใหม่ 2) การสื่อสารที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซื้อผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในกลุ่มผู้สูงอายุเกิดจากการดึงดูดความสนใจจากสื่อ (Attention) ที่มีเนื้อหาแบบวีดิโอสั้น สนุกสนาน มักชี้ให้เห็นถึงความเสื่อมโทรมของร่างกาย ใช้ผู้ส่งสารเป็นกลุ่มคนวัยเดียวกันสร้างให้เกิดความสนใจ (Interest) ในตัวผลิตภัณฑ์ หลังจากนั้นผู้สูงอายุจะนำความสนใจไปค้นหาข้อมูลต่อ (Search) จากทั้งสื่ออินเทอร์เน็ต และสื่อบุคคล ซึ่งสื่อบุคคลมีอิทธิพลในการโน้มน้าวได้เป็นอย่างมาก คือ บุคคลในครอบครัวหรือผู้ดูแล คุณหมอหรือผู้เชี่ยวชาญ เพื่อนหรือกลุ่มคนที่อยู่ในช่วงอายุเดียวกัน จากนั้นจึงนำไปสู่การตัดสินใจซื้อผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร (Action) ของผู้สูงอายุ โดยอำนาจการตัดสินใจซื้อส่วนใหญ่จะขึ้นอยู่กับผู้ดูแล หรือบุคคลในครอบครัว แต่จะมีบางส่วนที่อำนาจการตัดสินใจซื้อกลับมาอยู่กับผู้สูงอายุ ซึ่งจะเป็นผู้สูงอายุในกลุ่มที่มีความเชี่ยวชาญในการใช้เทคโนโลยีที่สามารถโอนเงินผ่านแอพลิเคชันเองได้ และเมื่อได้มีการทดลองใช้จะเกิดการส่งต่อและแบ่งปันข้อมูล (Share) ประสบการณ์ตรงไปยังผู้ที่อยู่ใกล้ชิดผ่านทางช่องทางออนไลน์
Article Details

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ต้นฉบับที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ถือเป็นกรรมสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ห้ามนำข้อความทั้งหมดหรือบางส่วนไปพิมพ์ซ้ำ เว้นเสียแต่จะได้รับอนุญาตจากมหาวิทยาลัยฯ เป็นลายลักษณ์อักษรเอกสารอ้างอิง
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2565). พระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ. 2546 (ฉบับแก้ไข พ.ศ. 2553). สืบค้น 5 มิถุนายน 2565. จาก https://www.dop.go.th/download/laws/regulation_th_20152509163042_1.pdf
กฤตภาส แย้มนาม และ ปฐมา สหะเวทิน. (2564). การศึกษาข้อมูลผู้บริโภคเชิงลึกและเส้นทางของผู้บริโภคในกลุ่มสินค้าสุขภาพและโซลูชั่นที่อยู่อาศัยสำหรับผู้สูงอายุ. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชพฤกษ์, 7(ฉบับพิเศษ), 43-53.
กาญจนา แก้วเทพ. (2540). สื่อมวลชนในปี 2000. กรุงเทพฯ: ภาควิชาการสื่อสารมวลชน คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาฯ
_________. (2548). ก้าวต่อไปของการสื่อสาร เพื่อการพัฒนาชุมชน. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย
กาญจนา ปัญญาธร และ เสาวลักษณ์ ทาแจ้ง. (2563). ทัศนคติต่อผลิตภัณฑ์และการบริโภคผลิตภัณฑ์อาหารเสริมของผู้สูงอายุบ้านหนองบุ ตำบลสามพร้าว อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลอุดรธานี, 28(2), 121-129.
จารุวรรณ นิธิไพบูลย์. (2564). การพัฒนาศักยภาพการใช้สื่อสังคมออนไลน์และแอปพลิเคชั่นของผู้สูงอายุ. วารสารนิเทศศาสตรปริทัศน์, 25(2), 77-89.
ผู้สูงอายุกับการซื้อของออนไลน์. (2565). ผู้สูงอายุกับการซื้อของออนไลน์. สืบค้น 15 ตุลาคม 2565. จาก https://www.chaladsue.com/article/4164
ปพิชญา เรืองฤทธิ์. (2565). สื่อโฆษณาผลิตภัณฑ์อาหารเสริมสมุนไพรกับการตัดสินใจซื้อของผู้สูงอายุ. (วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). นครปฐม: มหาวิทยาลัยมหิดล, จาก https://archive.cm.mahidol.ac.th/handle/123456789/4433
ภาสกร จิตรใคร่ครวญ. (2553). เทคโนโลยีของสื่อใหม่และการนำเสนอตัวตนต่อสังคมกับพฤติกรรมการสื่อสารบนเครือข่ายสังคมออนไลน์. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, DOI : https://doi.nrct.go.th/ListDoi/listDetail?Resolve_DOI=10.14457/CU.the.2010.519
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. (2565). สำรวจผู้สูงวัย 6 กลุ่มเปราะบาง ความท้าทายที่ต้องเผชิญ. สืบค้น 2 มิถุนายน 2565. จาก https://thaitgri.org/?p=40049.
รมย์รวินท์ ทัดเทียมรมย์ และกตัญญู หิรัญญสมบูรณ์. (2564). ปัจจัยการตลาดในการซื้อผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร สำเร็จรูปของผู้สูงอายุในเขตภาคกลาง. วารสารบริหารธุรกิจ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง, 11(1), 1-11.
เลิศหญิง หิรัญโร, . (2545). รูปแบบการดำเนินชีวิต พฤติกรรมการเปิดรับสื่อ และพฤติกรรมการบริโภคสินค้าและบริการของผู้สูงอายุในกรุงเทพมหานคร. กรุงเทพมหานคร : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วรรณวิสา ศรีวิลาศ และ วสันต์ สกุลกิจกาญจน์. (2562). ความไว้วางใจ การรับรู้โฆษณาผ่านสื่อสังคมออนไลน์ และคุณภาพของแอพพลิเคชั่นออนไลน์ที่มีอิทธิพลต่อการรับรู้ตราสินค้าและการตัดสินใจซื้อสินค้าอุปโภคบริโภคของผู้สูงอายุผ่านโมบายแอพพลิเคชั่นออนไลน์ในเขตกรุงเทพมหานคร. การประชุมวิชาการระดับชาติในความร่วมมือ 4 สถาบัน ประจำปี 2562, 5 กรกฎาคม 2566. ณ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร. กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร.
วฤนลักษณ์ นพประเสริฐ. (2552) ความคาดหวังและความพึงพอใจ ต่อการเปิดรับข่าวสารจากสื่อมวลชน ของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. จาก DOI : https://doi.nrct.go.th/ListDoi/listDetail?Resolve_DOI=
ศวิตา มูลศาสตร์. (2562). การศึกษาพฤติกรรมการเลือกรับชมสื่อบนทีวีดิจิทัลของผู้สูงอายุในกรุงเทพมหานคร. (วิทยานิพนธ์ปริญญาการจัดการมหาบัณฑิต). นครปฐม: มหาวิทยาลัยมหิดล, จาก https://archive.cm.mahidol.ac.th/handle/123456789/3159
สำนักงานคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม. (2562). รายงานผลการสำรวจข้อมูลสถานภาพการรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศของประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562. สืบค้น 17 มิถุนายน 2565. จาก https://itm.eg.mahidol.ac.th/itm/wp -content/uploads/2020/04/MDES-ONDE-MIL-Survey-2019-ภาพรวมประเทศ.pdf.
สำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า. (2565). เจาะตลาดสินค้าผู้สูงวัย รับเมกะเทรนด์. สืบค้น 15 มีนาคม 2565. จาก http://www.tpso.moc.go.th/th/node/11520
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2564). บทสรุปผู้บริหาร การสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ.2564. สืบค้น 1 พฤษภาคม 2565. จาก https://www.nso.go.th/nsoweb/download/eyJwYXRoIjoic3RvcmFnZV wvc3VydmV5X2RldGFpbFwvMjAyM1wvMjAyMzA3MzExMzU4MzJfOTkxMDgucGRmIiwiZmlsZW5hbWUiOiJzdW1tYXJ5X2V4Y3VzaXZlXzY0ICgxKS5wZGYifQ==
สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง. (2564). ประกาศจำนวนประชากร ปี 2564. สืบค้น 1 มีนาคม 2565. จาก https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statMenu/newStat/sumyear.php.
สำนักอนามัยผู้สูงอายุ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2565). คู่มือวิชาการ กรมอนามัย พร้อมให้ข้อมูลข่าวสารที่มีประโยชน์สำหรับคุณ. สืบค้น 1 พฤษภาคม 2565. จาก https://eh.anamai.moph.go.th/th/elderly-manual/.
อารยา ผลธัญญา. (2564). การใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์กับการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์, 15(3), 272-288.
อุทัย ยะรี และ มัณฑนา สีเขียว. (2562). การใช้สื่อสังคมออนไลน์กับการดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุในยุคไทยแลนด์ 4.0. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, 8(1), 222-238.
Chen, Y. L., & Huang, T. Z. (2012). Mechanism research of OWOM marketing based on SOR and AISAS. Advanced Materials Research, 403, 3329-3333.
Firman, A., Ilyas, G. B., Reza, H. K., Lestari, S. D., & Putra, A. H. P. K. (2021). The mediating role of customer trust on the relationships of celebrity endorsement and e-WOM to Instagram Purchase intention. Journal Minds: Manajemen Ide dan Inspirasi, 8(1), 107-126.
Masato, E. (2021). The Effect of a Celebrity Endorser on Purchase Interest through Brand Image. KnE Social Sciences, 188-199.
Mochizuki, H. (2014). Rethinking BtoB communications from the perspective of involvement. unpublished dissertation, Tokyo: Dentsu Innovation Institute.