The อาสาสมัครดิจิทัลกับการจัดการภัยพิบัติ: ประสบการณ์จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวใหญ่ทางฝั่งตะวันออกของประเทศญี่ปุ่น
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
อาสาสมัครดิจิทัล เป็นกลุ่มอาสาสมัครซึ่งใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเป็นเครื่องมือในการเข้าถึงข้อมูลเกี่ยวกับอาสาสมัครทั้งหมดหรือบางส่วน และมีส่วนร่วมในกิจกรรมอาสาสมัครผ่านทางช่องทางออนไลน์ทั้งหมดหรือบางส่วน แม้อาสาสมัครดิจิทัลจะเป็นกลุ่มอาสาสมัครที่เกิดขึ้นใหม่ แต่มีบทบาทและได้รับความสนใจมากขึ้นในปัจจุบัน อันเป็นผลสืบเนื่องมาจากความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสารสนเทศที่ทำให้การเข้าถึงข้อมูลมีความรวดเร็วและง่ายดายมากยิ่งขึ้น เทคโนโลยีสมัยใหม่ และสื่อสังคมออนไลน์ (social media) ส่งเสริมให้ประชาชนที่อาศัยอยู่ไม่ว่าส่วนใดของโลก สามารถที่จะมีส่วนร่วมผ่านช่องทางออนไลน์ด้วยความสมัครใจในการช่วยเหลือเหตุภัยพิบัติและเหตุการณ์ฉุกเฉินโดยใช้ความรู้ความเชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยี โดยไม่จำเป็นต้องเดินทางไปยังสถานที่เกิดเหตุภัยพิบัติเพื่อให้ความช่วยเหลือเพียงอย่างเดียว บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบที่เปลี่ยนแปลงไปของกิจกรรมอาสาสมัครในการให้ความช่วยเหลือเมื่อเกิดเหตุภัยพิบัติ โดยศึกษากรณีเหตุการณ์แผ่นดินไหวใหญ่ทางฝั่งตะวันออกของประเทศญี่ปุ่น เมื่อปี พ.ศ. 2554 เพื่อวิเคราะห์ให้เห็นถึงความท้าทายของกิจกรรมอาสาสมัครรูปแบบใหม่ และเพื่อกระตุ้นให้เกิดการเตรียมพร้อมของหน่วยงานภาครัฐของไทยในการตระหนักถึงการมีส่วนร่วมอย่างสร้างสรรค์ของอาสาสมัครดิจิทัลเมื่อเกิดเหตุภัยพิบัติ จากการศึกษาโดยใช้วิธีการวิจัยเชิงเอกสาร พบว่า แม้บทบาทของอาสาสมัครดิจิทัลจะเด่นชัดและได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างกว้างขวางผ่านสื่อสังคมออนไลน์ต่าง ๆ หากแต่การขาดการตรวจสอบความถูกต้อง ความน่าเชื่อถือของข้อมูล และการปรับปรุงข้อมูลให้ทันต่อสถานกาณ์ รวมถึงการขาดการประสานงานแบบบูรณาการทั้งในเชิงโครงสร้างองค์กรและเชิงสถาบันระหว่างหน่วยงานภาครัฐ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการจัดการภัยพิบัติอื่น ๆ และอาสาสมัครดิจิทัล ส่งผลให้กิจกรรมอาสาสมัครรูปแบบใหม่นี้ ไม่สามารถสร้างประโยชน์อย่างแท้จริง แต่กลับสร้างอุปสรรคในการปฏิบัติงาน และลดประสิทธิภาพในการมีส่วนร่วมของอาสาสมัครดิจิทัล
Article Details
References
Appleby, L. (2013). Connecting the Last Mile: The Role of Communications in the Great East Japan Earthquake. London: Internews Europe.
Chernobrov, D. (2018). Digital Volunteer Networks and Humanitarian Crisis Reporting, Digital Journalism, 6(7), 928-944.
Clary, E. G. & Snyder, M. (1991). A functional analysis of altruism and prosocial behavior. Review of Personality and Social Psychology, 12, 119-148.
Fishwick, C. (2014, March 14). Tomnod – the online search party looking for Malaysian Airlines flight MH370. The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2014/mar/14/tomnod-online-search-malaysian-airlines-flight-mh370
Handy, F., Brodeur, N., & Cnaan, R. (2006). Summer on the island: Episodic volunteering. Voluntary Action, 7, 31-46.
Hustinx, L. & Lammertyn, F. (2003). Collective and Reflexive Styles of Volunteering: A Sociological Modernization Perspective, Voluntas, 14, 167-187.
Lindsay, B. (2011). Social Media and Disasters: Current Uses, Future Options, and Policy Considerations. Washington DC: Congressional Research Service.
McLennan, B., Whittaker, J., & Handmer, J. (2016). The changing landscape of disaster volunteering: opportunities, responses and gaps in Australia. Natural Hazards, 84 (3), 2031-2048.
Meier, P. (2012). Crisis Mapping in Action: How Open Source Software and Global Volunteer Networks Are Changing the World, One Map at a Time. Journal of Map & Geography Libraries, 8, 89-100.
Meier, P. (2015). Digital Humanitarians: How Big Data is Changing the Face of Humanitarian Response. Boca Raton, Fl: CRC Press.
Miyabe, M., Miura, A., & Aramaki, E. (2012). Use trend analysis of twitter after the great east Japan earthquake. Proceedings of the ACM 2012 conference on computer supported cooperative work companion, USA, 175-178.
Nagar, S., Seth, A., & Joshi, A. (2012). Characterization of social media response to natural disasters. Proceedings of the 21st international conference on world wide web, USA, 671-674.
Ono, A. (2012, April 11). Lost and Found: Salvaging memories. Planet Magazine. http://www.planet-mag.com/2012/art/aiya-ono/lost-and-found/.
Rauhala, E. (2011, March 11). How Japan Became a Leader in Disaster Preparation. TIME Magazine. http://content.time.com/time/world/article/0,8599,2058390,00.html.
Reuter, C., Heger O., & Pipek V. (2013). Combining Real and Virtual Volunteers through Social Media.” In T. Comes, F. Fiedrich, S. Fortier, J.Geldermann & T. Müller (Eds.), Proceedings of the Information Systems for Crisis Response and Management (pp. 1-10). Baden-Baden, Germany: ISCRAM.
Shaskolsky, L. (1967). Volunteerism in disaster situations. Preliminary paper no. 1. Disaster Research Center, University of Delaware. Delaware.
Smith, D. H. (1981). Altruism, volunteers, and volunteerism. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 10(1), 21-36.
United Nations Volunteers. (2000). Below the waterline of public visibility: Roundtable on volunteerism and social development. UN Volunteers. https://forum-ids.org/wp-content/uploads/2000/11/20389900-The-Hague-Paper-UNV-2000.pdf.
United Nations Volunteers. (2011). UNV Annual Report “Volunteering for our Future”. UN Volunteers. https://www.unv.org/sites/default/files/UNV_Annual_report_2011_ en_web.pdf
Utani, A., Mizumoto, T., & Okumura, T. (2011). How geeks responded to a catastrophic disaster of a high-tech country; rapid development of counter-disaster systems for the great east Japan earthquake of March 2011. Proceedings of the special workshop on internet and disasters, ACM, 9-16.
Wolensky, R.P. (1979). Toward a broader conceptualization of volunteerism in disaster. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 8, 33–42.