การเป็นผู้ประกอบการเพื่อสังคมของชาวไทใหญ่ชุมชนบ้านหลวง จังหวัดแม่ฮ่องสอน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ทำความเข้าใจถึงวิธีการทำงานเพื่อสังคมและประสบการณ์การทำงานเพื่อสังคมของผู้ประกอบการเพื่อสังคม และ (2) ศึกษาเงื่อนไขของการกลายเป็นผู้ประกอบการเพื่อสังคมชาวไทใหญ่ในชุมชนบ้านหลวงผ่านแนวคิดการเป็นผู้ประกอบการเพื่อสังคม ผู้วิจัยเลือกเก็บข้อมูลที่ชุมชนบ้านหลวง คือ บ้านหลวง หมู่ 8 และบ้านต่อแพ หมู่ 1 ตำบลแม่เงา อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน ระหว่างเดือนกรกฎาคม – ธันวาคม 2563 ผู้วิจัยเก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ผู้ประกอบการเพื่อสังคมโฮมสเตย์ในชุมชนบ้านหลวง 5 ราย เพื่อศึกษาประสบการณ์ทำงานเพื่อสังคม และเงื่อนไขการผันตัวเป็นผู้ประกอบการเพื่อสังคม และเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามจากตัวแทนครัวเรือนในชุมชนบ้านหลวงอายุระหว่าง 20 – 65 ปี จำนวน 100 ครัวเรือน (บ้านหลวง 35 ครัวเรือน และบ้านต่อแพ 65 ครัวเรือน) โดยใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบบังเอิญ เพื่อศึกษาปัญหาชุมชน ความพึงพอใจของชาวไทใหญ่ต่อกิจการโฮมสเตย์ และการสร้างเครือข่ายและการมีส่วนร่วมของชาวไทใหญ่ที่มีต่อกิจการโฮมสเตย์ในชุมชน ผลการศึกษาพบว่า วิถีชีวิตและการสั่งสมประสบการณ์ทำงานเพื่อสังคมในรูปแบบที่ต่างกันของผู้ประกอบการเพื่อสังคมกรณีศึกษาทั้ง 5 ราย เช่น การเป็นผู้นำชุมชน กรรมการหมู่บ้าน เจ้าหน้าที่องค์กรพัฒนาเอกชน แกนนำต่อสู้เรื่องสิทธิชุมชน กลายเป็นแรงบันดาลใจให้ผู้ประกอบการเพื่อสังคมตระหนักถึงปัญหาชุมชนที่หลากหลาย และพบว่าการกลายเป็นผู้ประกอบการกิจการโฮมสเตย์เพื่อสังคมของชาวไทใหญ่ในชุมชนบ้านหลวงเกิดจาก 5 เงื่อนไข ได้แก่ (1) การตระหนักถึงปัญหาชุมชน (2) ประสบการณ์ทำงานเพื่อสังคม (3) องค์ความรู้ด้านกิจการโฮมสเตย์ในชุมชนและการส่งเสริมจากภาครัฐ (4) การสร้างเครือข่ายทางวัฒนธรรมและการมีส่วนร่วมของชาวไทใหญ่ในชุมชน และ (5) ความพร้อมของบ้านเรือนและครอบครัว
Article Details
References
กรมการพัฒนาชุมชน. (2562). รายงานข้อมูลจปฐ. ปีพ.ศ. 2562. สืบค้น 21 เมษายน 2563, จาก http://ebmn.cdd.go.th/#/jpt/report
กรีนไลฟ์พลัส แมกกาซีน. (2560). ความแตกต่างระหว่าง Social Enterprise และ Social Entrepreneur. สืบค้น 28 เมษายน 2562, จาก http://www.greenlifeplusmag.com/archives/5401
เกวลิน มะลิ. (2557). กิจการเพื่อสังคมในประเทศไทย. วารสารเศรษฐศาสตร์และกลยุทธ์การจัดการ, 1(2), 104 – 112.
โครงการสืบค้นและจัดการมรดกทางวัฒนธรรมอย่างยั่งยืนในอำเภอปาย-ขุนยวม-ปางมะผ้า. (2551). เอกสารประกอบโครงการเสาวนาเวทีชาวบ้าน “มรดกอดีตและปัจจุบันของขุนยวม”. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) และ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
จตุพร จุ้ยใจงาม และพรชัย เทพปัญญา. (2557). กิจการเพื่อสังคม แนวโน้มระบอบทุนนิยมสมัยใหม่กรณีศึกษาที่ประสบความสำเร็จ. วารสารวิชาการ Veridian E-Journal, 7(1), 124 – 137.
จตุรงค์ นภาธร. (2561). การบริหารทรัพยากรมนุษย์ของกิจการเพื่อสังคมในประเทศไทย: กรณีศึกษาของกาแฟดอยช้างและโครงการพัฒนาดอยตุง. จุฬาลงกรณ์ธุรกิจปริทัศน์, 40(156), 26 – 56.
นิตนา ฐานิตธนกร. (2554). Social Enterprise: ธุรกิจแห่งการสร้างสรรค์สังคม. วารสารนักบริหาร, 31(2), 30 – 35.
มรกต กำแพงเพชร. (2553). ผู้ประกอบการไทยในยุคเศรษฐกิจสร้างสรรค์. FEU Academic Review, 3(2), 52 – 56.
มิวเซียมไทยแลนด์. (ม.ป.ป.). ต้องรู้ ต้องลาย การต้องลายโลหะของชาวเชียงใหม่. สืบค้น 20 มกราคม 2564, จาก https://www.museumthailand.com/en/3080/storytelling/ต้องรู้ ต้องลาย
ปกรณ์ คงสวัสดิ์. (2552). ประชาพิจารณ์ “ของแท้” คนขุนยวมกับประวัติศาสตร์และการจัดการมรดกทางวัฒนธรรมท้องถิ่น. สืบค้น 21 มกราคม 2564. จาก https://lek-prapai.org/home/view.php?id=550
ประพิน นุชเปี่ยม, ติญทรรศน์ ประทีปพรณรงค์ และบงกช เจนรัสสกุล. (2561). วิสาหกิจเพื่อสังคมในประเทศไทย: ข้อสังเกตบางประการต่อพระราชบัญญัติส่งเสริมวิสาหกิจเพื่อสังคม. วารสารผู้ตรวจการแผ่นดิน, 11(1), 109 – 141.
พระราชกฤษฎีกาออกตามความในประมวลรัษฎากรว่าด้วยการยกเว้นรัษฎากร (ฉบับที่ 621) พ.ศ. 2559. (2559, 30 สิงหาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 133 ตอนที่ 76 ก. หน้า 13 – 16.
พระราชบัญญัติส่งเสริมวิสาหกิจเพื่อสังคม พ.ศ. 2562. (2562, 22 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 136 ตอนที่ 67 ก. หน้า 32 – 56.
พสุ เดชะรินทร์. (2552). ผู้ประกอบการเพื่อสังคม. สืบค้น 16 มิถุนายน 2562, จาก http://www.volunteerspirit.org/?p=25147
ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการสร้างเสริมกิจการเพื่อสังคมแห่งชาติ พ.ศ. 2554. (2554, 18 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 128 ตอนพิเศษ 55 ง. หน้า 1 – 4.
ศรัญญิการ์ เทียมบุญกิจ. (2559). การพัฒนาการประกอบการทางสังคม: หลักการ แนวคิด คุณลักษณะ บทบาท และปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จของธุรกิจเพื่อสังคมในประเทศไทย. วารสารวิชาการ สถาบันการพลศึกษา, 8(1), 135 – 146.
สมเกียรติ สกุลสุรเอกพงศ์. (2558). คุณลักษณะผู้นำในกิจการเพื่อสังคมในประเทศไทย. วารสารสำนักบัณฑิตอาสาสมัคร, 12(1), 63 – 84.
สุภาภร ภิญโญฉัตรจินดา. (2561). การวิเคราะห์การเป็นผู้ประกอบการทางสังคมของผู้ประกอบการในเขตประกอบการสวนอุตสาหกรรมโรจนะ จังหวัดอยุธยา. Veridian E-Journal, Silpakorn University, 11(1), 662 – 678.
สภาปฏิรูปแห่งชาติ. (2558). สภาปฏิรูปแห่งชาติ วาระพิเศษ 1: วิสาหกิจเพื่อสังคม. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.
อำนาจ ธีระวนิช. (2549). ผู้ประกอบการ. กรุงเทพฯ: มาเธอร์ บอส แพคเก็จจิ้ง.
อำพล ชะโยมชัย. (2560). ลักษณะความเป็นผู้ประกอบการทางสังคมขององค์กรและนวัตกรรมเชิงสังคมที่มีต่อความยั่งยืนทางเศรษฐกิจขององค์กรธุรกิจในประเทศไทย. สุทธิปริทัศน์, 31(99), 188 – 205.
Abu-Saifan, S. (2012). Social Entrepreneurship: Definition and Boundaries. Technology Innovation Management Review, 22 – 27.
Brouard, F., & Larivet, S. (2010). Essay of Clarifications and Definitions of the Related Concepts of Social Enterprise, Social Entrepreneur and Social Entrepreneurship. In Fayollye, A., & Matlgy, H. (Eds.), Handbook of Research in Social Entrepreneurship (pp. 29 – 56). Chelelham: Edward Elgar Publishing.
Leadbeater, C. (1997). The Rise of the Social Entrepreneur. London: Demos.
Schumpeter, J. A. (1961). The Theory of Economic Development: An Inquiry into Profits, Capital, Credit, Interest, and the Business Cycle. New York: Oxford University Press.
Singh, N. (2015). Social Entrepreneurship in India and the Development Question: A Sociological Perspective. Conference Paper in Eleventh Biennial Conference on Entrepreneurship, at Entrepreneurship Development Institute of India, Ahmedabad, Gujrat, India, 1 – 16.
Taymans, A. C. (1951). Marx’s Theory of the Entrepreneur. The American Journal of Economics and Sociology, 11(1), 75 – 90.
สัมภาษณ์
1) พี่นิสิต (นามสมมุติ), ผู้ประกอบการเพื่อสังคม, บ้านต่อแพ ตำบลแม่เงา อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน, 14 พฤศจิกายน 2563
2) พี่เพ็ญ (นามสมมุติ), ผู้ประกอบการเพื่อสังคม, บ้านต่อแพ ตำบลแม่เงา อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน, 12 ธันวาคม 2563
3) พี่กิ่ง (นามสมมุติ), ผู้ประกอบการเพื่อสังคม), บ้านต่อแพ ตำบลแม่เงา อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน, 15 ธันวาคม 2563
4) พี่แก้ว (นามสมมุติ), ผู้ประกอบการเพื่อสังคม, บ้านหลวง ตำบลแม่เงา อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน, 30 พฤศจิกายน 2563