มานุษยวิทยาดิจิทัลภายใต้กรอบแนวคิดทฤษฎีเทคโนโลยีสื่อกลาง

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอพัฒนาการและกรอบในการศึกษามานุษยวิทยาดิจิทัล ผ่านแนวคิดทฤษฎี Technological Mediation Theory หรือ “ทฤษฎีเทคโนโลยีสื่อกลาง” ซึ่งทำการศึกษาและสรุปออกมาเป็นกรอบแนวคิดสำหรับการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างบทบาทของเทคโนโลยีที่มีต่อมนุษย์และสังคมไว้  ทั้งนี้ทฤษฎีดังกล่าวได้มีพัฒนาการมาจากสำนักปรากฏการณ์นิยมที่มี มาร์ติน ไฮเดก ผู้นำเสนอแนวคิดที่ให้ตระหนักถึงบทบาทของเทคโนโลยีที่มีมากกว่าการเป็นแค่วัตถุสิ่งของ แล้วมีการพัฒนาต่อยอด มาสู่ยุคร่วมสมัยปัจจุบัน มาเป็นสำนักหลังปรากฏการณ์นิยมโดยมี ไอเด เวอร์บีค และโรเซ็นเบอร์เกอร์ เป็นนักคิดที่สำคัญและมีอิทธิพลต่อนักคิดคนอื่นๆ ที่สนใจศึกษาในแง่มุมเดียวกัน ตลอดจนรวมไปถึงการศึกษาเทคโนโลยีดิจิทัลที่มีอิทธิพลต่อการกำหนดหรือปรับเปลี่ยนรูปแบบการดำรงชีวิตของมนุษย์ให้ไปสู่ความเป็น Digitalization (ดิจิทัลไลซ์เซชั่น) หรือการทำให้กลายเป็นดิจิทัล ซึ่งการศึกษามานุษยวิทยาดิจิทัลนั้นอาศัยระเบียบวิธีวิจัยโดยทั่วไปในการศึกษาบทบาทของเทคโนโลยี และรวมถึงเทคโนโลยีดิจิทัลมีผลต่อการจัดระเบียบความสัมพันธ์ของมนุษย์กับโลก และสังคม โดยการใช้กระบวนการศึกษาตามแนวทางที่เป็นที่นิยมของนักมานุษยวิทยาทั่วไปในปัจจุบัน เช่น การใช้วิธีการรายงานชีวิตประจำวัน