การบูรณาการจิตวิทยาและสติเพื่อการพัฒนาผู้ให้การปรึกษาตามแนวพุทธจิตวิทยา

ผู้แต่ง

  • สุขเกษม บุญประกอบพร โรงเรียนประจวบวิทยาลัย ต..ประจวบคีรีขันธ์ อ.เมือง จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

คำสำคัญ:

จิตวิทยา, สติ, การปรึกษา, พุทธจิตวิทยา, จรรยาบรรณวิชาชีพ

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้นำเสนอความสำคัญ ของบทบาทการบูรณาการจิตวิทยาและสติเพื่อการพัฒนาณภาพชีวิตและสุขภาพจิต (Psychological Well-being) ในระดับบุคคลและองค์รวม และบทบาทของนักจิตวิทยาการปรึกษาแนวพุทธจิตวิทยา ผู้ที่เอื้ออำนวยให้ผู้รับการปรึกษาได้ตระหนักรู้ ยอมรับ ความเข้าใจตนเองอย่างแท้จริง เพื่อให้เข้าใจโลกและชีวิต ผ่านกระบวนการปรึกษา บทบาทของสติในนักจิตวิทยาการปรึกษานี้ จึงเปรียบเสมือนแสงไฟส่องทางให้นักจิตวิทยาการปรึกษา มีความชัดเจนในความคิด ความรู้สึก การรับรู้ อยู่กับปัจจุบันขณะ การมีสติเป็นคุณสมบัติหลักที่ช่วยให้นักจิตวิทยาการปรึกษาแนวพุทธจิตวิทยาตระหนักรู้ในตนเอง ไม่ตัดสินและเข้าใจผู้รับบริการอย่างลึกซึ้ง ซึ่งสอดคล้องกับหลักจรรยาบรรณวิชาชีพ การรักษาขอบเขตและความลับ ปกป้องพิทักษ์สิทธิ นอกจากนี้ยังบูรณาการระหว่างจิตวิทยากระแสหลักที่มุ่งจัดการความคิดเชิงลบ กับแนวคิดของสติที่มุ่งพัฒนาคุณภาพจิต ให้เกิดความสงบมั่นคงโดยมีรากฐานมาจากหลักการปรับพฤติกรรมทางปัญญาของจิตวิทยาตะวันตกและแนวคิดทางตะวันออก ด้วยหลักวิปัสสนากรรมฐานตามแนวคิดสติ

ปัฏฐาน 4 เพื่อให้เกิดความเข้าใจโลกและชีวิตตามหลักพุทธธรรม นำไปสู่การพัฒนาตนตามจรรณยาบรรณวิชาชีพนักจิตวิทยาการปรึกษา อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้น สติจึงเป็นคุณสมบัติที่จำเป็นอย่างยิ่งของนักจิตวิทยาการปรึกษาแนวพุทธจิตวิทยาต่อความเข้าใจ รับรู้และต้องพัฒนาตน รู้ตัว รู้เท่าทันจิตใจของตนเองเพื่อช่วยเหลือผู้อื่นด้วยความเต็มใจ

เอกสารอ้างอิง

ดลดาว ปุรณานนท์. (2560). บทบาทของสติในนักจิตวิทยาการปรึกษาเชิงจิตวิทยาแนวพุทธ. วารสารศึกษา, 28(1), 14–27.

ดาวชมพู นาคะวิโร, พลภัทร์ โล่เสถียร และ ศิริจิต สุทธจิตต์. (2556). จิตบำบัดแนวพุทธบูรณาการ: การพัฒนาจิตบำบัดด้วยหลักสติและพุทธธรรม. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

นิตยา สุริยะพันธ์ และ กาญจนา จันทร์ไทย. (2565). การฟื้นฟูมทองจิตใจแนวใหม่. ศูนย์นวัตกรรมและการเรียนรู้สมองจิตใจครบวงจร ร่วมกับมหาวิทยาลัยบูรพา.

พระปลัดสมภาร สมภาโร (ทวีรัตน์). (2564). การปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานที่ส่งผลต่อการพัฒนาสุขภาพจิตของบุคคล (ดุษฎีนิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระนครศรีอยุธยา.

พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). (2566). แก่นพุทธจิตวิทยา (พิมพ์ครั้งที่ 1). นนทบุรี : เซน ปริ้นติ้ง.

ยงยุทธ์ วงศ์ภิรมย์ศานย์. (2560). จิตวิทยาสติ. สืบค้น10 พฤศจิกายน 2568, จาก https://thaibpsc.satidee.com/wp-content/uploads/pdf

สหรัฐ เจตมโนรมย์. (2562). ประสบการณ์ของนักจิตวิทยาการปรึกษาที่มีการฝึกสติ: การวิจัยที่สร้างทฤษฎีจากข้อมูล (ปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิต). คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.

สมโภชน์ เอี่ยมสุภาษิต. (2567). หลักการและเทคนิคการบำบัดพฤติกรรมทางปัญญา. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สมเด็จพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2559). พุทธธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 32). กรุงเทพฯ : บริษัทสหธรรมิก จำกัด.

สุวัฒน์ ธนกรนุวัฒน์, สมโภชน์ เอี่ยมสุภาษิต และ สิริวัฒน์ ศรีเครือดง. (2562). การเจริญสติในวิถีพุทธจิตวิทยา. วารสารมนุษยศาสตร์ปริทรรศน์, 5(2), 10–25.

สิริลภัส กองตระการ. (2568, 24 กรกฎาคม). ผู้รับบริการด้านสุขภาพจิตต้องไม่ตกเป็นเหยื่อคุกคามทางเพศโดย ‘นักจิตวิทยา’. Thai PBS – The Active. สืบค้น 10 พฤศจิกายน 2568, จาก https://theactive.thaipbs.or.th/news/publichealth-20250724

อนุสร พันธ์ประเสริฐ. (2566). บทบาทของสติในทางจิตวิทยาและความเป็นอยู่ที่ดี. Buddho Journal, 2(2), 10–25.

ฏาว แสงวัณณ์. (2559). การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างสติ การกำกับอารมณ์แบบปรับเปลี่ยนความคิด การกำกับอารมณ์แบบเก็บกดและสุขภาวะทางจิต. สืบค้น 10 พฤศจิกายน 2568, จาก http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/55534

American Counseling Association. (2014). ACA code of ethics: As approved by the ACA governing council. Retrieved November 10, 2025, from http://www.counseling.org/knowledge-center/ethics

Baer, R. A. (2003). Mindfulness-based stress reduction: An empirical review. Journal of Counseling Psychology, 50(4), 438–444.

Brown, K. W., Ryan, R. M., & Creswell, J. D. (2007). Mindfulness: Theoretical foundations and evidence for its salutary effects. Psychological Inquiry, 18(4), 211–237.

Gladding, S. T. (2000). Counseling: A comprehensive profession (4th ed.). Prentice Hall.

Siegel, D. J. (2010). The mindful therapist: A clinician’s guide to applied mindfulness. W. W. Norton & Company.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-22

รูปแบบการอ้างอิง

บุญประกอบพร ส. (2025). การบูรณาการจิตวิทยาและสติเพื่อการพัฒนาผู้ให้การปรึกษาตามแนวพุทธจิตวิทยา. วารสารจิตวิทยาพุทธศาสตร์ประยุกต์เพื่อสังคม, 11(2), 631–632. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/human/article/view/294104