บทบาทของสตรีมุสลิมหม้ายในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ในการปรับตัวตามอิสลามวิถี กรณีศึกษา : สตรีมุสลิมหม้ายในอำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาองค์ความรู้และสถานภาพทางสังคมของสตรีมุสลิมหม้ายตามหลักการศาสนาอิสลาม 2) เพื่อศึกษาปัญหาของสตรีมุสลิมหม้ายเผชิญ            การปรับตัวตามอิสลามวิถี กลไกทางสังคมและวัฒนธรรมที่ให้ความช่วยเหลือสตรีมุสลิมหม้ายในอำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา

วิธีการศึกษา เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ ประกอบด้วยข้อมูลเอกสารและภาคสนาม พื้นที่ศึกษาคืออำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา ซึ่งกลุ่มตัวอย่าง 30  คน คือ สตรีมุสลิมหม้าย 24 คนและ ผู้นำศาสนา  6  คน โดยใช้แบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ คือการสัมภาษณ์เชิงลึกแบบมีโครงสร้าง การสังเกตแบบมีส่วนร่วม และจะวิเคราะห์โดยเชิงพรรณนาวิเคราะห์ 

ผลการวิจัย  1) นางที่สามีเสียชีวิตหรือถูกหย่าที่มิได้มีเพศสัมพันธ์กันไม่มีอิดดะฮ์      มีสิทธิ์ได้รับค่าสินสอดครึ่งหรือตามที่ตกลงกัน หากการหย่าสาเหตุมาจากสามีค่าสินสอดเป็นสิทธิของนางทั้งหมด นางที่ถูกหย่าหรือสามีเสียชีวิตขณะที่ตั้งครรภ์อิดดะฮ์คือการคลอดบุตรซึ่งสามีที่มีชีวิตต้องอุปการะและดูแลในช่วงนั้นและหลังจากนั้น นางถูกหย่าอยู่ในวัยประจำเดือน อิดดะฮ์คือ อัฏฏุฮุร์ นางในวัยหมดประจำเดือน อิดดะฮ์คือสามเดือน นางต้องอยู่ในบ้านพร้อมสามีและเขาต้องอุปการะเผื่อเปลี่ยนใจจะกลับคืนดีกัน หากหย่าเป็นครั้งที่สามและมิได้ตั้งครรภ์ตามทัศนะของชาฟิอีย์และมาลิก สามีควรให้ที่อยู่อาศัยและมอบของขวัญเป็นการปลอบใจ ส่วนนางที่สามีเสียชีวิตมิได้ตั้งครรภ์ อิดดะฮ์คือสี่เดือนสิบวัน และมีสิทธิ์รับมรดก 1/4 หากไม่มีลูก และ 1/8 หากมีลูก 2) นางจะเผชิญปัญหาความยากจนเป็นประการแรก นอกจากภรรยาของเจ้าหน้าที่ของรัฐที่เสียชีวิตในเหตุการณ์ไม่สงบเท่านั้น รองลงมาคือการเลี้ยงดูบุตร  ส่วนนางประเภทอื่น ๆ ไม่มีความช่วยเหลือทั้งภาครัฐและเอกชน นางจะปรับตัวตามอิสลามวิถีอยู่ในระดับที่ดีที่แตกต่างกันจากการสังเกตพบว่า วิถีชีวิตของนางส่วนใหญ่จะอยู่ในสภาพที่ลำบาก

การนำผลวิจัยไปใช้  1) สามีต้องอดทนและห่างไกลจากการหย่าร้างนอกจากไม่มีทางเลือกและควรนำหลักการอิสลามมาเป็นบรรทัดฐาน 2) สตรีมุสลิมหม้ายควรอดทน อดกลั้นในการดูแลลูก ๆ พร้อมขอดูอาอ์โดยเฉพาะในยามค่ำคืนและอดทนในการปรับตัวตามอิสลามวิถีโดยบริสุทธิ์ใจเพื่ออัลลอฮฺจะทรงเปิดทางออกอย่างง่ายดาย