รูปแบบการปกครองในจังหวัดชายแดนภาคใต้ของไทยโดยกระบวนการลูกขุนพลเมือง

บทคัดย่อ

เหตุการณ์ความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้เป็นปัญหาสำคัญหนึ่งของไทย มีความพยายามจากทุกภาคส่วนในการร่วมกันแก้ปัญหาในหลายวิธี รวมถึงการนำเสนอการปกครองท้องถิ่นแบบพิเศษในหลากหลายรูปแบบ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำรูปแบบการวิจัยที่มีชื่อว่า คณะลูกขุนพลเมือง หรือ Citizens Jury ซึ่งได้รับการพัฒนาขึ้นโดย Jefferson Center สหรัฐอเมริกา มาทดสอบกับภาคประชาสังคมและประชาชนทั่วไป กระบวนการนี้แบ่งเป็น 2 ระยะ ระยะที่หนึ่ง เป็นการออกแบบกระบวนการทั้งหมดภายใต้คำแนะนำของคณะกรรมการที่ปรึกษา ซึ่งคัดสรรจากผู้มีบทบาทสำคัญจากภาคส่วนต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ และสุ่มคัดเลือกคณะลูกขุนพลเมืองหรือตัวแทนภาคประชาชนที่จะพิจารณาตัวแบบการปกครอง ระยะที่สอง เป็นกระบวนการรับฟังและปรึกษาหารือ โดยคณะลูกขุนพลเมืองรับฟังและซักถามข้อมูลเกี่ยวกับการปกครองรูปแบบต่าง ๆ จากพยาน ก่อนจะอภิปรายอย่างอิสระกระทั่งหารือร่วมกันสู่ข้อสรุปเกี่ยวกับรูปแบบการปกครองที่เหมาะสมกับพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ผลการศึกษาพบว่า ข้อเสนอแนะของคณะลูกขุนพลเมืองที่มีต่อรูปแบบการปกครองที่เหมาะสม จากแถลงการณ์ของคณะลูกขุน มีข้อเสนอที่สำคัญ คือ ให้ยุบการปกครองส่วนภูมิภาค ยกเว้นด้านการทหาร การต่างประเทศ การเงิน และคงเหลือไว้เพียงการปกครองส่วนท้องถิ่น โดยให้ข้าราชการส่วนภูมิภาคมาขึ้นกับส่วนท้องถิ่นแทน ส่วนผู้บริหารการปกครองส่วนท้องถิ่นให้มาจากการเลือกตั้งของประชาชน โดยผ่านการคัดกรองจากคณะกรรมการที่เป็นตัวแทนทุกภาคส่วนก่อนที่จะลงสมัครรับเลือกตั้ง ซึ่งจะจัดขึ้นใน 2 ระดับ คือ ระดับมณฑล 1 คน เป็นผู้ว่าการมณฑล ครอบคลุมพื้นที่ 3 จังหวัด 4 อำเภอ และระดับจังหวัด 4 คน เป็นผู้ว่าจังหวัดละ 1 คน ส่วนอีก 4 อำเภอให้ยกฐานะเป็นจังหวัด