คุณลักษณะผู้ประนีประนอม : แนวคิดและการพัฒนาตามหลักพุทธสันติวิธี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาบทบาทหน้าที่ของผู้ประนีประนอม 2) เพื่อศึกษาคุณลักษณะของผู้ประนีประนอมตามหลักพุทธสันติวิธี 3) เพื่อนำเสนอการพัฒนาคุณลักษณะของผู้ประนีประนอม เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ มีการเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารและการสัมภาษณ์ ประกอบการสังเกตุแบบมีส่วนร่วม แล้วจึงนำมาวิเคราะห์และสังเคราะห์ โดยอธิบายด้วยกระบวนการพรรณนา

            ผลการวิจัยพบว่า

1. บทบาทหน้าที่ของผู้ประนีประนอม เป็นผู้สนับสนุนเอื้อบรรยากาศในการเจรจาหาทางออก เป็นบุคคลที่มีความเป็นกลาง ไม่มีอคติ สามารถให้ความเป็นธรรมกับคู่ความทุกฝ่าย ช่วยแก้ไขปัญหาให้แก่คู่ความทุกฝ่ายให้ข้อพิพาทยุติลงอย่างฉันมิตร


2. คุณลักษณะผู้ประนีประนอมตามหลักพุทธสันติวิธี 11 ประการคือ 1) การเป็นผู้มีอุดมการณ์ ศรัทธาต่องานผู้ประนีประนอม 2) เป็นผู้มีสันติภายในใจเป็นกลาง 3) เป็นผู้มีความรู้ในหน้าที่ 4) มีไหวพริบปฏิภาณในการแก้ปัญหาด้วยปัญญา 5) เป็นนักฟังอย่างมืออาชีพ 6) สามารถสนทนาอย่างสร้างสรรค์ 7) มีความเป็นกลาง ปราศจากอคติ 4 8) เป็นผู้ที่มีพฤติกรรมเป็นแบบอย่างศีลธรรม 9) เป็นผู้ที่พร้อมเรียนรู้และพัฒนาตนเอง 10) มีความเป็นมิตรและจริงใจต่อคู่ความทั้งสองฝ่าย 11) เป็นผู้ฉลาดในการสร้างสัมพันธ์


3. การพัฒนาผู้ประนีประนอมทั้ง 11 ประการโดยการ (1) ส่งเสริมผู้ประนีประนอมยึดหลักไตรสิกขาเพิ่มทักษะการไกล่เกลี่ย (2) ฝึกการคิดแบบโยนิโสมนสิการ อย่างมีสติ สมาธิและขันติ วิเคราะห์อย่างแยบคาย (3) เพิ่มพื้นที่สานเสวนาตามหลักกัลยาณมิตรเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ 4) การพัฒนาการแก้ปัญหาด้วยการค้นหาสาเหตุ ได้แก่ หลักอริยสัจ ๔ ซึ่งหากผู้ประนีประนอมได้รับการพัฒนาให้มีคุณลักษณะเหล่านี้ทำให้ผู้ประนีประนอมมีความสุขในการทำหน้าที่ อย่างมีกัลยาณมิตร และเพิ่มให้สมรรถนะในการไกล่เกลี่ยอย่างมีสติ