บริบทการขับเคลื่อนสภาองค์กรชุมชนตำบลนาแว สู่ “ชุมชนจัดการตนเอง” ภายใต้รัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทยปี 2560

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาวิจัยเรื่อง การขับเคลื่อนสภาองค์กรชุมชนเพื่อการจัดการตนเอง กรณีศึกษาสภาองค์กรชุมชนจังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบทของการขับเคลื่อนสภาองค์กรชุมชนและบทบาทที่นำไปสู่การจัดการตนเองของชุมชน โดยผู้วิจัยได้ยกตัวอย่างบริบทการขับเคลื่อนสภาองค์กรชุมชนตำบลนาแว อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งเป็นพื้นที่ต้นแบบของกรณีศึกษาของงานวิจัยฉบับนี้ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม

          ผลการวิจัยพบว่า

          ยุคเริ่มแรก กลุ่ม องค์กรชุมชนจำนวนมากของตำบลนาแว เกิดขึ้นก่อนที่จะมีการตราประราชบัญญัติสภาองค์กรชุมชนขึ้นเมื่อปีพุทธศักราช 2551 กลุ่ม องค์กรชุมชนดังกล่าว มีกิจกรรมร่วมกันในการขับเคลื่อนทางสังคมอยู่หลายประการทั้งที่เป็นเชิงประเด็นปัญหาและทุนในพื้นที่ เช่น ประเด็นด้านขนบธรรมเนียมประเพณี การปริการสาธารณะในชุมชน สิทธิชุมชนด้านทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม ระบบเกษตรอินทรีย์ในชุมชน ระบบกองทุนสวัสดิการชุมชน สถาบันการเงินชุมชน เป็นต้น และจากการจดแจ้ง จัดตั้งสภาองค์กรชุมชนตำบลนาแวขึ้นในปี 2552 ที่มีพระราชบัญญัติสภาองค์กรชุมชนรองรับทำให้หน่วยงานต่าง ๆ ทั้งภาครัฐและภาคเอกชน ยอมรับสถานภาพของกลุ่มองค์กรชุมชนมากขึ้น จนทำให้เกิดกลุ่ม องค์กรชุมชนใหม่ๆ ตามนโยบายของหน่วยงาน และนโยบายของรัฐ เช่น กลุ่มร้านค้าประชารัฐ กลุ่มบ้านมั่นคงชนบท เป็นต้น

          นอกจากนั้นยังพบว่า สภาองค์กรชุมชนตำบลนาแว ได้มีการเชื่อมโยงกลุ่ม องค์กรชุมชนที่ขับเคลื่อนตามประเด็นปัญหาต่าง ๆ ของตำบลไว้ด้วยกัน จึงทำให้เกิดพื้นที่การประสานงานร่วมกันระหว่างรัฐกับชุมชน ทั้งเจ้าของปัญหาและผู้มีส่วนให้การสนับสนุนในการแก้ไขปัญหา จนทำให้สภาองค์กรชุมชนตำบลนาแว เป็นเสมือน “เวทีกลาง” หรือ “พื้นที่กลาง” ของตำบล ที่ท้องถิ่น จังหวัดและเจ้าหน้าที่ หน่วยสนับสนุนต่าง ๆ สามารถเข้าร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และกำหนดแนวทางในการแก้ไขปัญหาร่วมกันได้ จึงเป็นแนวโน้มสำคัญของการขับเคลื่อนสภาองค์กรชุมชนตำบลนาแว ที่จะนำไปสู่ “ชุมชนจัดการตนเอง” ซึ่งจะเป็นการเติบโตและเข้มแข็งของขบวนการภาคพลเมืองไทยอีกระดับหนึ่ง