การใช้สติปัฏฐาน 4 ในการรำไทเก๊กเพื่อเสริมสร้างสุขภาวะ องค์รวมของผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

         การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ คือ เพื่อศึกษาหลักสติปัฏฐาน 4 ในการเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวม และผลการใช้สติปัฏฐาน 4 ในการรำไทเก๊กเพื่อเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมของผู้สูงอายุ เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ การเก็บข้อมูลใช้เครื่องมือการบันทึกเทป เอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสังเกตแบบมีส่วนร่วม กลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ นักวิชาการ ผู้ทรงคุณวุฒิที่มีประสบการณ์ และผู้มีประสบการณ์รำไทเก๊กจำนวน 15 คน ที่อยู่ในชมรมข้าราชการและครูอาวุโสของกระทรวงศึกษาธิการ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา

          ผลการวิจัยพบว่า

          หลักสติปัฏฐาน 4 ในการเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวม คือ 1) กาย การมีสติกำหนดรู้ลมหายใจ รู้เท่าทันอาการ 2) เวทนา รับรู้ความรู้สึกอย่างเท่าทัน 3) จิต มีสติควบคุมอารมณ์ และ4) ธรรม ความนึกคิดไตร่ตรอง ทำให้เกิดปัญญา เมื่อนำมาปฏิบัติ จะช่วยในการพัฒนากายและใจให้เข้มแข็งขึ้นได้ และผลการใช้สติปัฏฐาน 4 ในการรำไทเก๊กเพื่อเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมของผู้สูงอายุ ประกอบด้วย 1) กาย การรำไทเก๊กเป็นการออกกำลังกายที่ใช้พลังลมปราณ ทำให้เลือดลมในกายไหลเวียนดี 2) จิตใจ ผลของการกำหนดกาย คือ การพัฒนาจิต สติจะคุ้มครองจิต ลดทุกข์ทางใจได้ 3) ปัญญา การเคลื่อนไหวที่ช้าสัมพันธ์กับการหายใจ จนจิตตั้งมั่น มีความนึกคิดไตร่ตรอง ทำให้เกิดปัญญา และ4) สังคม เมื่อจิตได้รับการพัฒนา ทำให้ผู้นั้นสามารถควบคุมอารมณ์และปรับตัวให้อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้ดี