การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเชิงพุทธของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา ภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 : วิเคราะห์เชิงพุทธธรรม

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช 2) เพื่อศึกษาการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในพระพุทธศาสนา 3) เพื่อบูรณาการการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมตามแนวทางของพระพุทธศาสนา การวิจัยครั้งนี้ ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพแบบเอกสาร ใช้การวิเคราะห์และสรุปผล       

          ผลการวิจัยพบว่า

1. พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงมีวิธีการในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมต่างๆ มากมาย เช่น ดิน น้ำ ป่าไม้ อากาศ เป็นต้น ด้วยการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมที่มีสภาพดีอยู่แล้ว ให้คงสภาพอยู่อย่างเดิม ฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมที่มีสภาพเสื่อมโทรมให้มีสภาพที่ดียิ่งขึ้น และการส่งเสริมสิ่งแวดล้อมที่ยังขาดแคลนหรือมีไม่เพียงพอต่อความต้องการของประชาชนและในการพัฒนาประเทศชาติในบริบทต่าง ๆ ให้เกิดมีขึ้นมา โดยทรงอาศัยศาสตร์พระราชาที่เป็นพระราชประสบการณ์จากการศึกษาศิลปะวิชาการ การบำเพ็ญพระราชกรณียกิจ และพระอัจฉริยภาพ จึงเกิดเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่น เป็นที่สนใจและยกย่องเชิดชูพระเกียรติจากปัญญาชนทั่วโลก


2. พระพุทธเจ้าทรงมีวิธีการในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ด้วยการบัญญัติสิกขาบทห้ามทำลายสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ เช่น ดิน น้ำ ป่าไม้ อากาศ เป็นต้น และทรงแสดงหลักธรรมให้พระสาวกเห็นคุณค่าของสิ่งแวดล้อมและประพฤติปฏิบัติอย่างเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม อิงอาศัยสิ่งแวดล้อมในการดำเนินชีวิต และให้สิ่งแวดล้อมที่ดีโอบอุ้มชีวิตให้เป็นไปในหนทางสายกลาง เพื่อให้มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงสมบูรณ์ มีภูมิคุ้มกันโรคที่ดี และจิตใจที่หนักแน่นมั่นคง สามารถดำเนินไปสู่หนทางแห่งความหลุดพ้นได้ตามสมควรแก่เหตุปัจจัยของแต่ละบุคคล


3. การบูรณาการเชิงพุทธโดยอาศัยหลักพุทธธรรม คือ หลักอริยสัจ 4 หลักราชสังคหวัตถุ 5 หลักสันโดษ 3 หลักมรรคมีองค์ 8 หลักไตรสิกขา 3 และหลักสาราณียธรรม 6 กับศาสตร์พระราชาของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทำให้ได้แนวทางในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมที่สมบูรณ์แบบ สามารถใช้ปฏิบัติงานอนุรักษ์ฟื้นฟูและส่งเสริมสิ่งแวดล้อมได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยเป็นไปอย่างรอบคอบรอบด้าน เกิดสัมฤทธิผลที่ดีงาม ทั้งในด้านบุคลากรผู้ดำเนินงานก็มีหลักคุณธรรมเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจในการดำเนินงานและเป็นภูมิคุ้นกันตนเองให้อยู่แนวทางที่ดีงาม ป้องกันตนเองไม่ให้ตกไปในทางที่ผิดพลาดเสื่อมเสีย และผลของงานก็ออกมาในรูปแบบที่ดีมีคุณภาพ ทำให้เกิดภาวะ “คนดี งานเด่น เน้นคุณธรรม”