รูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธ สำหรับผู้บริหารสถานศึกษา ระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2) เพื่อพัฒนาและนำเสนอรูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed - Methods Research) ประชากร ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา ครูวิชาการ และกรรมการสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานที่ตั้งอยู่ในเขตตรวจราชการที่ 18 จำนวน 4,305 คน กำหนดตัวอย่างโดยการเปิดตาราง Yamane (1973) ได้จำนวน 366 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถาม ชุด ก สอบถามผู้บริหารสถานศึกษา ชุด ข ครูวิชาการ และ ชุด ค กรรมการสถานศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยพัฒนารูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษา โดยการสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างและสนทนากลุ่ม (FGD)ประเมินความเหมาะและความเป็นไปได้จากผู้ทรงคุณวุฒิและผู้เกี่ยวข้องจำนวน 9 รูป/คน
ผลการวิจัยพบว่า
- ผู้บริหารสถานศึกษามีระดับที่ปฏิบัติจริงเกี่ยวกับคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรม เชิงพุทธระดับมาก คือ ด้านมัททวะ ด้านขันติ ด้านอวิหิงสา ด้านตปะ ด้านปริจจาคะ และด้านอักโกธะ ระดับปานกลาง คือ ด้านศีล และ ระดับน้อย คือ ด้านอวิโรธนะ ด้านอาชชวะ และด้านทาน
- การวิเคราะห์ระดับปฏิบัติจริงที่แสดงคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธเพื่อยกร่างรูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษา ระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ซึ่งมีวิธีการพัฒนา ดังนี้ 1) ด้านอวิโรธนะ คือ วิธีการฝึกฝนตนเอง กิจกรรมพัฒนาจิตและการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง วิธีการพัฒนา 2) ด้านอาชชวะ คือ การเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง กิจกรรมพัฒนาจิตและวิธีการฝึกฝนตนเอง และวิธีการพัฒนา และ 3) ด้านทาน คือ กิจกรรมพัฒนาจิต การเรียนรู้จากการปฏิบัติจริงและวิธีการฝึกฝนตนเอง
- การนำเสนอรูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานซึ่งได้ผ่านการประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้โดยผู้ทรงคุณวุฒิ จนได้รูปแบบการพัฒนาฯ ฉบับสมบูรณ์
Article Details
References
ไพโรจน์ พรหมมีเนตร. (2552). รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำทางการศึกษาตามหลักพุทธธรรม. ใน รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยนเรศวร.
ว.วชิรเมธี. (2552). ภาวะผู้นำ จาก เนลสัน มันเดลา ถึงโอบามาแห่งทำแนบขาว. กรุงเทพมหานคร: สถาบันวิมุตตยาลัย.
วรภาส ประสมสุข. (2554). หลักการบริหารการศึกษาตามแนวพุทธธรรม. ใน ดุษฎีนิพนธ์ศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาการบริหารการศึกษา. มหาวิทยาลัยนเรศวร.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2560). ข้อมูลเกี่ยวกับ ผู้บริหารสถานศึกษา ครูวิชาการ และประธานคณะกรรมการสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (กำแพงเพชร พิจิตร นครสวรรค์ และอุทัยธานี). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. (2552). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 และแก้ไขเพิ่มเติมฉบับที่ 2 พ.ศ.2545. กรุงเทพมหานคร: พริกหวานกราฟฟิก.
สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา. (2550). คุณธรรมนำความรู้ รูปแบบการเรียนการสอนแบบบูรณาการคุณค่าความเป็นมนุษย์. กรุงเทพมหานคร: วี.ที.ซีคอมมิวนิเคชั่น.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2560). สรุปสาระสำคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 พ.ศ. 2560 - 2564. กรุงเทพมหานคร: สหมิตรพริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). เป้าหมายยุทธศาสตร์และตัวบ่งชี้การปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่สอง (พ.ศ.2552-2561). กรุงเทพมหานคร: กระทรวงศึกษาธิการ.
สิวลี ศิริไล. (2550). ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับความคิดการใช้เหตุผลและจริยธรรม. ใน เอกสาประกอบคำบรรยาย ณ มหาวิทยาลัยสวนสุนันทา. มหาวิทยาลัยสวนสุนันทา.
สุเทพ พงศ์ศรีวัฒน์. (2550). ภาวะผู้นำเชิงจริยธรรม (Ethical Leadership). วารสารดำรงราชานุภาพ, 23(7), 57-62.
อรพินธ์ สพโชคชัย. (2541). สังคมเสถียรภาพและกลไกประชารัฐที่ดี (Good Government). ใน เอกสารรายงาน TDRI ฉบับที่ 20 เดือนมกราคม 2541. สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย.
อุทัย โล้วมั่นคง. (2553). การนำเสนอแนวทางการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมตามแนวพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. ใน ดุษฎีนิพนธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาบริหารการศึกษา. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Karianne Kalshoven. (2010). Ethical Leader Behavior and Big Five Factors of Personality. Journal of Business Ethics, 100(2), 349-366.
Thomas, J. Sergiovanni. (1992). Moral Leadership : Getting to the Heart of School Leadership. San Francisco: Jossey Bass.