ศึกษาสภาพปัญหาการบริหารโรงเรียนวิถีพุทธ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อเปรียบเทียบโรงเรียนที่มีผลคะแนนการประเมินอัตลักษณ์ 29 ประการ สู่การเป็นโรงเรียนวิถีพุทธ 2) เพื่อวิเคราะห์โรงเรียนที่มีผลคะแนนการประเมินอัตลักษณ์ 29 ประการ สู่การเป็นโรงเรียนวิถีพุทธ และ 3) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการบริหารโรงเรียนวิถีพุทธ จังหวัดสงขลา ประชากรที่ใช้ในการวิจัย จำนวน 54 คน ได้แก่ 1) ผู้บริหารหรือผู้ดูแลโรงเรียนที่สมัครเข้าร่วมโรงเรียนวิถีพุทธ จำนวน 4 คน และ 2) ผู้ที่มีบทบาทเกี่ยวข้องกับการบริหารโรงเรียนวิถีพุทธ จำนวน 50 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย เป็นการสัมภาษณ์เชิงลึกแบบมีโครงสร้าง มี 4 ด้าน คือ 1) ด้านนโยบายการบริหาร 2) ด้าน การวางแผนการดำเนินการ 3) ด้านการนิเทศติดตามผล และ 4) ด้านปัญหาอุปสรรคในการบริหารและข้อเสนอแนะ ระเบียบวิธีวิจัย โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงผสมผสาน (Mixed Methods Research) สถิติที่ใช้หาคุณภาพเครื่องมือ ได้แก่ ความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหา (Content Validity) และสถิติที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ค่าความถี่ (Frequencies) และค่าร้อยละ (Percentage)
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลเปรียบเทียบโรงเรียนที่มีผลคะแนนการประเมินอัตลักษณ์ 29 ประการ สู่การเป็นโรงเรียน วิถีพุทธ พบว่า โรงเรียนที่มีผลคะแนนระดับมากที่สุด สามารถดำเนินการผ่านเกณฑ์การประเมินอัตลักษณ์ 29 ประการ สู่การเป็นโรงเรียนวิถีพุทธ คิดเป็นร้อยละ 97.59 และโรงเรียนที่มีผลคะแนนระดับน้อยที่สุด ไม่สามารถดำเนินการได้ตามการประเมินอัตลักษณ์ คิดเป็นร้อยละ 63.62
2.ผลการวิเคราะห์โรงเรียนที่มีผลคะแนนการประเมินอัตลักษณ์ 29 ประการ สู่การเป็นโรงเรียน วิถีพุทธ รอบประเมิน 12 เดือน ปี 2560 ข้อมูลจาก ARS 7 (2) และ ARS 15 (1) ที่มีระดับคะแนนมากที่สุด แยกเป็นรายด้าน คือ ด้านกายภาพ ด้านการเรียนการสอน ด้านพฤติกรรมผู้บริหารโรงเรียน ครู และนักเรียน ด้านกิจกรรมวันพระ และด้านการส่งเสริมวิถีพุทธ พบว่า โรงเรียนที่มีผลคะแนนระดับมากที่สุด ด้านกายภาพ ได้คะแนนการประเมินสูงสุด คิดเป็นร้อยละ 99.35 และโรงเรียนที่มีผลคะแนนระดับน้อยที่สุด ด้านพฤติกรรมผู้บริหารโรงเรียน ครู และนักเรียนได้คะแนนการประเมินสูงสุด คิดเป็นร้อยละ 78.00
3.ผลการศึกษาข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึก พบว่า สภาพปัญหาการบริหารโรงเรียนวิถีพุทธ จังหวัดสงขลา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาแต่ละเขต ได้สนองนโยบายจาก สพฐ. ของโครงการโรงเรียนวิถีพุทธไว้ในแผนกลยุทธ์ เพื่อขับเคลื่อนกระบวนการดำเนินการให้บรรลุวัตถุประสงค์ กำหนดให้เน้น การพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม ผู้บริหารสถานศึกษาได้สนองนโยบายด้วยวิธีการกำหนดไว้ในแผนยุทธศาสตร์ เพื่อให้บรรลุเป้าหมายโรงเรียนวิถีพุทธ ครูผู้สอนและนักเรียน มีส่วนร่วมในการวางแผนการดำเนินการร่วมกับคณะผู้บริหาร การปฏิบัติหน้าที่ตามแผนงานที่ได้กำหนดไว้ และได้รับความร่วมมือจากทุกฝ่ายในการปฏิบัติหน้าที่ ผู้ปกครองและตัวแทนชุมชน มีส่วนร่วมในการดำเนินการพัฒนาโรงเรียนและกิจกรรม วิถีพุทธ เข้าร่วมประชุมวางแผนการดำเนินการร่วมกับคณะกรรมการสถานศึกษา และปัญหาการบริหารโรงเรียนวิถีพุทธ จังหวัดสงขลา พบว่า การนิเทศติดตามประเมินผลของสำนักงานเขตพื้นที่ยังพบปัญหา ในเรื่องอัตลักษณ์บางตัวชี้วัด มีการติดตามประเมินผล แต่ยังขาดการลงพื้นที่ไปเพื่อติดตาม ผู้อำนวยการหรือครูผู้รับผิดชอบโรงเรียนวิถีพุทธไม่ใส่ใจ ไม่เห็นความสำคัญที่จะเข้ามารายงานการประเมินผ่านระบบตามกำหนดเวลา จึงทำให้ไม่ทันแต่ละรอบของการประเมิน นโยบายขาดความต่อเนื่อง และขาดงบประมาณในการอบรมพัฒนาให้ผู้รับผิดชอบที่เข้ามาดูแลระบบเข้าใจระบบโครงการโรงเรียนวิถีพุทธ ขาดการเก็บข้อมูลแบบรายงานผลการประเมินจากทางโรงเรียน ขาดการจัดระบบสารสนเทศ
การดำเนินการตามอัตลักษณ์ 29 ประการ สู่การเป็นโรงเรียนวิถีพุทธ ในบางอัตลักษณ์โรงเรียน ไม่สามารถปฏิบัติได้ จึงสมควรมีการปรับปรุงแก้ไขเปลี่ยนแปลงอัตลักษณ์ใหม่เพื่อให้เข้ากับสังคมพหุวัฒนธรรม หรือควรเปลี่ยนแปลงวิธีการประเมินอัตลักษณ์ โดยเน้นการพัฒนาคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนที่เป็นรูปธรรมเชิงประจักษ์ มากกว่าการประเมินทางด้านกายภาพ
Article Details
เอกสารอ้างอิง
คณะกรรมการศึกษาแห่งชาติ. (2551). กรอบวิสัยทัศน์และทิศทางแผนพัฒนาเศรษฐกิจ ฉบับที่ 9 ตามมติคณะรัฐมนตรี. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์คุรุสภา.
ณัฎฐกิตติ์ ศรีสันต์. (2548). ปัญหาและแนวทางการพัฒนาการดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธ ในภาคตะวันออก. มหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยบูรพา.
พระประวิทย์ สมสนุก และคณะ. (2549). การศึกษาการบริหารโรงเรียนวิถีพุทธในสังกัดสำนักงานเขต พื้นที่การศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1. ใน วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต คณะครุศาสตร์ สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. มหาวิทยาลัยนเรศวร.
พัชรพร เทิดธรรมไพศาล. (2550). ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิผลของโรงเรียนวิถีพุทธะการวิเคราะห์เชิงปริมาณและคุณภาพ. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาพลังแผ่นดินเชิงคุณธรรม.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสงขลา เขต 1. (2560). รายการผลการดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธ ประจำปี 2560. สงขลา. สงขลา: สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดสงขลา.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสงขลา เขต 2. (2560). รายการผลการดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธ ประจำปี 2560. สงขลา. สงขลา: สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดสงขลา.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสงขลา เขต 3. (2560). รายการผลการดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธ ประจำปี 2560. สงขลา. สงขลา: สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดสงขลา.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสงขลา เขต 16. (2560). รายการผลการดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธ ประจำปี 2560. สงขลา: สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดสงขลา.
สำนักงานศึกษาธิการสงขลา. (2560). รายการผลการดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธ ประจำปี 2560. สงขลา.: สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดสงขลา.
สำนักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา. (2560). ข้อมูลโรงเรียนวิถีพุทธจังหวัดสงขลา. เรียกใช้เมื่อ 30 ธันวาคม 2560 จาก : http://www.vitheebuddha.com.
อัมพร บำรุงผล. (2549). การบริหารโรงเรียนวิถีพุทธของสถานศึกษาขั้นพื้นฐานสังกัดสานักงานเขต พื้นที่การศึกษาชลบุรี เขต 3. ใน วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต คณะครุศาสตร์ สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. มหาวิทยาลัยราชภัฎราชนครินทร์.
