พระสงฆ์ไทยกับขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคม : ศึกษากรณีเคลื่อนไหวให้บรรจุพระพุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำชาติ ในร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2559
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาความเป็นมาและอธิบายบทบาทของพระสงฆ์ในการเคลื่อนไหวผลักดันให้ คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ (กรธ.) บรรจุศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติ 2) เพื่อศึกษาและวิเคราะห์รูปแบบและยุทธวิธีการเคลื่อนไหวของพระสงฆ์ในประเด็นการบรรจุศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติ โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพแล้วนำข้อมูลมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
การผลักดันประเด็น “ศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติ” เกิดขึ้นครั้งแรกระหว่างการแก้ไขรัฐธรรมนูญในปี 2537 การร่างรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2540 และการร่างรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2550 ตามลำดับ แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ การเคลื่อนไหวของเครือข่ายพระสงฆ์เกิดขึ้นอีกครั้ง เมื่อมีการร่างรัฐธรรมนูญในปี 2558 – 2559 มีการชุมนุมของพระสงฆ์ครั้งใหญ่ภายใต้ชื่อ “สกัดแผนล้มการปกครองคณะสงฆ์ไทย” ที่มีประเด็นการบรรจุศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติเป็นหนึ่งในประเด็นที่เรียกร้อง แต่สุดท้าย คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญไม่สามารถทำตามข้อเรียกร้องได้ แต่ได้เพิ่มการส่งเสริมพระพุทธศาสนาเถรวาทในมาตรา 67 อย่างที่ไม่เคยปรากฏในรัฐธรรมนูญฉบับใดมากก่อน การเคลื่อนไหวของเครือข่ายพระสงฆ์ใช้รูปแบบและกลยุทธ์คือการระดมทรัพยากรจากสื่อสังคมออนไลน์ โดยเฉพาะ Facebook และ Line รวมถึงการให้พระเถระชั้นผู้ใหญ่ที่มีบารมี “บอกบุญ” แก่ลูกศิษย์เพื่อกระตุ้นให้มวลชนมีการรับรู้และเข้าร่วมการชุมนุม การใช้สื่อโทรทัศน์และวิทยุของเครือข่ายทำหน้าที่กระจายข่าวอีกทาง จนสามารถระดมมวลชนทั้งพระและประชาชนได้ถึง 30,000 รูป/คน เพื่อเข้าร่วมการชุมนุมครั้งใหญ่ในวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2559 ณ ลานหน้าองค์พระพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม นอกจากนี้ เครือข่ายพระสงฆ์ยังใช้กลยุทธ์ส่งตัวแทนองค์กรพุทธต่าง ๆ เข้าเจรจากับคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญหลายครั้งเพื่อกดดันคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญอีกทาง หลังจากที่ได้พระสงฆ์และตัวแทนองค์พุทธต่าง ๆ ประชุมกันเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ได้ประชุมทบทวนบทบาทองค์กรต่าง ๆ ที่ขับเคลื่อนการบรรจุศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติ ให้คงอยู่กับประเทศไทย ให้สมกับเป็นประเทศที่มีผู้นับถือพระพุทธศาสนาเป็นจำนวนมากต่อไป
Article Details
เอกสารอ้างอิง
ธีระพล โชคนำชัย. (2555). ปัญหาการบัญญัติศาสนาประจำชาติในรัฐธรรมนูญ : ศึกษาเปรียบเทียบจากรัฐธรรมนูญของประเทศต่างๆ. ใน วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานิติศาสตร์. มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
พระมหาศักดิ์ สีลเดโช. (2528). การเคลื่อนไหวของคณะยุวสงฆ์ รุ่นที่ 2 (พ.ศ.2516-2522). ปาจารยสาร, 12(4), 40-48.
พระมหาหรรษา ธมฺมหาโส. (2557). แนวโน้มบทบาทพระสงฆ์กับการเมืองไทยในสองทศวรรษหน้า. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระศรีปริยัติโมลี. (2546). บันทึกเหตุการณ์หน้ารัฐสภา 5-20 กันยายน 2545 : สงฆ์กับการเมือง Monks and Politics. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระสมพงษ์ พูลสุข. (2553). บทบาทของพระสงฆ์ในการผลักดันให้มีการบัญญัติพระพุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำชาติ พ.ศ. 2537 - พ.ศ. 2550. ใน วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชารัฐศาสตร์. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
พิสิษฐ์ พลรักษ์เขตต์. (2559). ฟังแล้วช็อก? ศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติอันตราย. เรียกใช้เมื่อ 30 มกราคม 2559 จาก https://www.dailynews.co.th/article /376241
McAdam, D. (1983). TactIcal Innovation and The Pace of Insurgency. American Sociological Review, 48(6), 735-754.
