การเสริมสร้างองค์ความรู้และแนวปฏิบัติเพื่อการตายดีตามแนวพระพุทธศาสนา
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
ส.ค. 31, 2018
คำสำคัญ:
การเสริมสร้างองค์ความรู้ การตายดี พระพุทธศาสนา
Main Article Content
บทคัดย่อ
การสร้างเสริมองค์ความรู้และแนวปฏิบัติเพื่อการตายดีตามแนวพระพุทธศาสนา มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาและวิเคราะห์องค์ความรู้เกี่ยวกับหลักการตายดีในทางการแพทย์ ทางกฎหมาย และทางพระพุทธศาสนา 2) เพื่อศึกษาแนวปฏิบัติในการส่งเสริมการตายดีของชุมชน วัด และองค์กรต้นแบบในสังคมไทย 3) เพื่อพัฒนาหลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้เพื่อสร้างนวัตกรรมต้นแบบในการสร้างแนวปฏิบัติเพื่อการตายดี การดำเนินการวิจัยครั้งนี้ คณะผู้วิจัยได้ใช้รูปแบบวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) เพื่อนำความรู้และแนวปฏิบัติเพื่อการตายดีเชิงพุทธบูรณาการไปสู่การฝึกอบรมพระสงฆ์และผู้ที่สนใจจำนวน 79 รูป/คน ให้มีความรู้ ความเข้าใจ และกระบวนการที่เหมาะสมเพื่อนำไปสู่การเป็นพระวิทยากรด้านการเสริมสร้างองค์ความรู้และแนวปฏิบัติเพื่อการตายดีในพื้นที่ของพระสงฆ์ทั่วประเทศ
ผลการวิจัยพบว่า
- องค์ความรู้และแนวปฏิบัติเพื่อการตายดีเชิงพุทธบูรณาการ มุ่งเน้นให้บุคคลพิจารณาถึงสติและความเป็นธรรมดาแห่งชีวิต มีมุมมองต่อความตายว่า เป็นเรื่องธรรมชาติ การสร้างความพร้อมและความเข้าใจในเชิงสติและปัญญาต่อความตายจะมีส่วนช่วยในการปล่อยวางกับทุกสิ่งที่ตนเองมีและพร้อมกับการจากไปอย่างสงบ ในทางกฎหมายการตายของบุคคลถือว่าเป็นการสิ้นสุดทางนิติกรรมที่บุคคลนั้นๆ จะไม่ต้องรับผิดชอบใดๆ ในเชิงกฎหมาย หากแต่ก่อนจะตายนั้นได้มีบทบัญญัติที่เกี่ยวข้องกับสิทธิของการมีชีวิตอยู่และมีสิทธิทำหนังสือแสดงเจตนาไม่ประสงค์จะรับบริการสาธารณสุขที่เป็นไปเพียง เพื่อยืดการตายในวาระสุดท้ายของชีวิตตน หรือเพื่อยุติการทรมานจากการเจ็บป่วยได้ตามเจตนาส่วนตน
- แนวทางการปฏิบัติเพื่อการตายดีนั้น พบว่า องค์กรและชุมชนต้นแบบจำนวน 12 องค์กร/ชุมชน มีแนวทางการเสริมสร้างองค์ความรู้และแนวปฏิบัติเพื่อการตายดีด้วยมองเห็นบริบทของสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลง เช่น การเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุของสังคมไทย การมีจำนวนผู้ป่วยเรื้อรังและผู้ป่วยระยะสุดท้ายมากขึ้น การดูแลแบบประคับประคอง ดังนั้น จึงได้ดำเนินการในพื้นที่ของตนเองในเชิงรูปธรรม เช่น การเยี่ยมไข้ การสร้างจิตอาสา การดูแลเชิงรุกเพื่อผู้ป่วย ญาติและบุคลากรทางการแพทย์ได้ทำงานร่วมกันเพื่อการตายดีแบบองค์รวม
- สำหรับหลักสูตรเพื่อการพัฒนาพระสงฆ์ต้นแบบนั้น มีแนวทางการปฏิบัติใน 2 ลักษณะ คือ การสร้างจิตอาสาคิลานธรรมและการพัฒนานวัตกรรมการวิจัยเพื่อการตายดี ซึ่งหลักสูตรดังกล่าวสามารถนำไปสู่การขยายความรู้และเครือข่ายพระสงฆ์กับภาคีเพื่อการตายดีสืบต่อไป
Article Details
รูปแบบการอ้างอิง
(สุทิตย์ อาภากโร) พ., ธรรมวัตร จรณฺธมฺโม พ., โชตวิโร พ., ดำเนิน พ., ปัญญชิต ส., วณิชชานนท์ ภ., ใหม่จันทร์ดี พ., & ทากุดเรือ น. (2018). การเสริมสร้างองค์ความรู้และแนวปฏิบัติเพื่อการตายดีตามแนวพระพุทธศาสนา. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 5(2), 205–232. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JMND/article/view/142377
ประเภทบทความ
บทความวิจัย
เอกสารอ้างอิง
กาญจนา จิตต์วัฒน์. (2553). การบูรณาการการเตรียมตัวตายในพระพุทธศาสนาเถรวาทกับวัชรยาน. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิตสาขาวิชาพระพุทธศาสนา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ดรรชนี สินธุวงศานนท์. (2558). บูรณาการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายด้วยการประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในพระพุทธศาสนาเถรวาท. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครราชสีมา, 21(1), 54-64.
เต็มศักดิ์ พึ่งรัศมี. (2542). Palliative Care การดูแลเพื่อบรรเทาอาการ วิถีแห่งการคลายทุกข์. กรุงเทพฯ: หมอชาวบ้าน.
ทัศนีย์ ทองประทีป. (2552). พยาบาล: เพื่อนร่วมทุกข์ผู้ป่วยระยะสุดท้าย (Nurse : Being With The Dying). (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
บังอร ไทรเกตุ. (2556). การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง (Palliative Care). กรุงเทพฯ: พิมพ์ดี จำกัด.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2551). การแพทย์ยุคใหม่ในพุทธทัศน์. กรุงเทพฯ: สหธรรมิก.
พระไพศาล วิสาโล. (2552). เหนือความตาย : จากวิกฤตสู่โอกาส. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: เครือข่ายพุทธิกาและมูลนิธิโกมลคีมทอง.
พระมหาสุพร รกฺขิตธมฺโม (ปวงกลาง). (2557). ศึกษาวิเคราะห์การเผชิญความตายอย่างสงบตามหลักมรณสติในพระพุทธศาสนาเถรวาท. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนาบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2550. (2550, 19 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 124 ตอนที่ 16 ก . สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี.
พุทธทาสภิกขุ. (2549). ตายก่อนตาย. กรุงเทพฯ: ธรรมสภา.
มัฏฐวรรณ ลี้ยุทธานนท์, ผกาสรณ์ อุไรวรรณ และ จริญญา แก้วสกุลทอง. (2560). ความรู้และการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายทางจิตวิญญาณของพระภิกษุสงฆ์ในเขตภาคใต้ตอนบน. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 5(3), 256-267.
สันต์ หัตถีรัตน์. (2552). การดูแลผู้ป่วยให้ตายดี. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ : หมอชาวบ้าน.
สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ. (2557). แผนยุทธศาสตร์ระดับชาติว่าด้วยการสร้างเสริมสุขภาวะในระยะท้ายของชีวิต พ.ศ. 2557-2559. กรุงเทพฯ : สามดีพริ้น ติ้งอีควิปเมนท์ จำกัด.
สุธี อยู่สถาพร. (2550). แนวคิดและการจัดการกับการตาย:กรณีศึกษาเงื่อนไขทางสังคม เศรษฐกิจและกฎหมาย. วารสารบริหารงานสาธารณสุข, 13(2), 10-19.
สุนันทา เอ๊าเจริญ และคณะ. (2560). ผลของโปรแกรมการลดภาวะซึมเศร้าใน ผู้ป่วยโรคติดต่อไม่เรื้อรังด้วยพุทธบูรณาการ. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 5(1), 89-102.
แสวง บุญเฉลิมวิภาส. (2558). การรักษาพยาบาลผู้ป่วยวาระสุดท้าย: ความจริงทางการแพทย์กับของเขตทางกฎหมาย. วารสารกฎหมายสุขภาพและสาธารณสุข, 1(3) , 241-253.
Banta, H. David and Luce B. (1993). Health Care Technology and Its Assessment: An International Perspective. Oxford: Oxford University Press.
ดรรชนี สินธุวงศานนท์. (2558). บูรณาการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายด้วยการประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในพระพุทธศาสนาเถรวาท. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครราชสีมา, 21(1), 54-64.
เต็มศักดิ์ พึ่งรัศมี. (2542). Palliative Care การดูแลเพื่อบรรเทาอาการ วิถีแห่งการคลายทุกข์. กรุงเทพฯ: หมอชาวบ้าน.
ทัศนีย์ ทองประทีป. (2552). พยาบาล: เพื่อนร่วมทุกข์ผู้ป่วยระยะสุดท้าย (Nurse : Being With The Dying). (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
บังอร ไทรเกตุ. (2556). การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง (Palliative Care). กรุงเทพฯ: พิมพ์ดี จำกัด.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2551). การแพทย์ยุคใหม่ในพุทธทัศน์. กรุงเทพฯ: สหธรรมิก.
พระไพศาล วิสาโล. (2552). เหนือความตาย : จากวิกฤตสู่โอกาส. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: เครือข่ายพุทธิกาและมูลนิธิโกมลคีมทอง.
พระมหาสุพร รกฺขิตธมฺโม (ปวงกลาง). (2557). ศึกษาวิเคราะห์การเผชิญความตายอย่างสงบตามหลักมรณสติในพระพุทธศาสนาเถรวาท. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนาบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2550. (2550, 19 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 124 ตอนที่ 16 ก . สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี.
พุทธทาสภิกขุ. (2549). ตายก่อนตาย. กรุงเทพฯ: ธรรมสภา.
มัฏฐวรรณ ลี้ยุทธานนท์, ผกาสรณ์ อุไรวรรณ และ จริญญา แก้วสกุลทอง. (2560). ความรู้และการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายทางจิตวิญญาณของพระภิกษุสงฆ์ในเขตภาคใต้ตอนบน. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 5(3), 256-267.
สันต์ หัตถีรัตน์. (2552). การดูแลผู้ป่วยให้ตายดี. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ : หมอชาวบ้าน.
สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ. (2557). แผนยุทธศาสตร์ระดับชาติว่าด้วยการสร้างเสริมสุขภาวะในระยะท้ายของชีวิต พ.ศ. 2557-2559. กรุงเทพฯ : สามดีพริ้น ติ้งอีควิปเมนท์ จำกัด.
สุธี อยู่สถาพร. (2550). แนวคิดและการจัดการกับการตาย:กรณีศึกษาเงื่อนไขทางสังคม เศรษฐกิจและกฎหมาย. วารสารบริหารงานสาธารณสุข, 13(2), 10-19.
สุนันทา เอ๊าเจริญ และคณะ. (2560). ผลของโปรแกรมการลดภาวะซึมเศร้าใน ผู้ป่วยโรคติดต่อไม่เรื้อรังด้วยพุทธบูรณาการ. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 5(1), 89-102.
แสวง บุญเฉลิมวิภาส. (2558). การรักษาพยาบาลผู้ป่วยวาระสุดท้าย: ความจริงทางการแพทย์กับของเขตทางกฎหมาย. วารสารกฎหมายสุขภาพและสาธารณสุข, 1(3) , 241-253.
Banta, H. David and Luce B. (1993). Health Care Technology and Its Assessment: An International Perspective. Oxford: Oxford University Press.
