การศึกษาพุทธจิตวิทยาการให้คำปรึกษาเชิงบูรณาการ

บทคัดย่อ

วิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดและหลักการพุทธจิตวิทยาการให้คำปรึกษาในทรรศนะพระพุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อศึกษากรณีตัวอย่างและกระบวนการพุทธจิตวิทยาการให้คำปรึกษาที่ปรากฏในคัมภีร์พระไตรปิฎกและอรรถกถา และ 3) เพื่อวิเคราะห์การใช้พุทธจิตวิทยาการให้คำปรึกษาเชิงบูรณาการ การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ

          ผลการวิจัยพบว่า

          พุทธจิตวิทยาการให้คำปรึกษา คือกระบวนการทางจิตวิทยาที่พระพุทธเจ้า หรือพระสาวกอื่น ๆ ให้คำปรึกษาแก่ผู้ประสบปัญหาคือความทุกข์ ให้มีหนทางในการพัฒนาตนเองให้พ้นจากทุกข์ที่ประกอบประสบอยู่ ให้มีความมุ่งมั่นในการแก้ปัญหา เกิดความสุขใจ มองเห็นหนทางแก้ไขปัญหาคือความทุกข์นั้น และทรงให้ความเป็นอิสระในตนแก่พวกเขาในการตัดสินใจ โดยใช้เครื่องมือ วิธีการ หรือกิจกรรมต่าง ๆ เป็นตัวเข้ามาช่วย เช่น การเทศนา การสนทนา การรับฟังปัญหา การบอกกล่าว การพูดให้กำลังใจ การแนะนำหรือการพัฒนาจิตใจ เป็นต้น เครื่องมือนี้ตั้งอยู่บนฐานแห่งความเป็นกัลยาณมิตรทั้งผู้ให้คำปรึกษาและผู้รับคำปรึกษา ส่วนกรณีตัวอย่างที่ยกมาแสดงแบ่งออกเป็น 5 กลุ่มแต่ละกลุ่มทรงใช้ให้เหมาะสมกับผู้มารับคำปรึกษา คือ กลุ่มปัญหาด้านร่างกาย กลุ่มปัญหาด้านจิตใจ กลุ่มปัญหาด้านสังคม กลุ่มปัญหาด้านเจ็บป่วย และกลุ่มปัญหาด้านปัญญา แต่ละกลุ่มที่ยกตัวอย่างมานั้นได้ทำการวิเคราะห์ สังเคราะห์ถึงวิธีการให้คำปรึกษาไว้ในตอนท้ายของแต่ละเรื่อง มีลักษณะที่แตกต่างกันไปแต่มีเป้าหมายเดียวกันคือการช่วยให้มนุษย์ได้พ้นจากความทุกข์ และกรณีศึกษาเหล่านี้ก็สามารถนำไปประยุตใช้กับสถานการณ์ปัจจุบันได้อีกด้วย

          พุทธจิตวิทยาการให้คำปรึกษาเชิงบูรณาการ คือการบูรณาการศาสตร์สมัยใหม่ระหว่างจิตวิทยาการให้คำปรึกษากับคำสอนในพระพุทธศาสนาด้วยวิธีการแบบผสมผสานสิ่งที่ดีที่สุด องค์ความรู้สำคัญที่ได้จากการวิจัย พบว่า พุทธจิตวิทยาการให้คำปรึกษาเชิงบูรณาการ มี 7 ขั้นตอนได้แก่ 1) ขั้นการสร้างสัมพันธภาพกับญาติมิตร 2) ขั้นการสร้างปฏิสันถารด้วยจิตเมตตา 3) ขั้นการสนทนาอย่างเป็นกัลยาณมิตร 4) ขั้นพินิจรู้ปัญหา 5) ขั้นให้คำปรึกษาแนะนำ 6) ขั้นนำพาให้คลายทุกข์ เกิดสุขทั้งภายในและภายนอก 7) ขั้นพยากรณ์และยุติการให้คำปรึกษา