วัดเชียงมั่น: การพัฒนาตามหลักสัปปายะเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนา ในจังหวัดเชียงใหม่

ธนพร  เรือนคำ; อุเทน  ลาพิงค์; ประทีป พืชทองหลาง

doi:10.14456/iarj.2022.28

ผู้แต่ง

ธนพร เรือนคำ นิสิตหลักสูตรศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตล้านนา https://orcid.org/0000-0003-4508-4204
อุเทน ลาพิงค์ หลักสูตรศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตล้านนา https://orcid.org/0000-0003-1846-0067
ประทีป พืชทองหลาง คณะบริหารธุรกิจและศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา https://orcid.org/0000-0001-9000-2090

DOI:

https://doi.org/10.14456/iarj.2022.28

คำสำคัญ:

การท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนา; , วัดเชียงมั่น; , สัปปายะ

บทคัดย่อ

วัดเชียงมั่น เป็นวัดแห่งแรกของเมืองเชียงใหม่ มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนาที่สำคัญของเมืองเชียงใหม่ นักท่องเที่ยวชาวไทยและชาวต่างชาติเดินทางมาท่องเที่ยวเป็นจำนวนมาก บทความนี้ จะพรรณนาประวัติ ความสำคัญของโบราณสถานของวัดเชียงมั่นที่เอื้อต่อการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนา โดยศึกษาประวัติความสำคัญของวัดเชียงมั่น และการพัฒนาวัดเชียงมั่นตามหลักสัปปายะ สำหรับส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนา ผลการศึกษาพบว่า (1) พญามังรายทรงถวายตำหนักที่พระองค์ทรงประทับสร้างขึ้นเป็นวัดแห่งแรกของตัวเมืองเชียงใหม่ ชื่อว่า “วัดเชียงมั่น” ปัจจุบันมีโบราณสถานและโบราณวัตถุที่สำคัญ เช่น เจดีย์ช้างล้อม พระเสตังคมณี พระศิลา ศิลาจารึกวัดเชียงมั่นเป็นต้น ที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวเดินทางมาแสวงบุญ (2) วัดเชียงมั่นมีการพัฒนาวัดที่สอดคล้องกับหลักสัปปายะ ด้วยการปรับภูมิทัศน์ของวัดให้ร่มรื่น เย็นสบาย ไม่แออัด จัดเตรียมสิ่งอำนวยความสะดวก การเดินทาง มีพื้นที่สำหรับสนทนาธรรมแลกเปลี่ยนให้ความรู้ระหว่างพระสงฆ์กับฆราวาส ประชาชน นักท่องเที่ยว มีร้านค้าศูนย์บริการอาหารที่มีคุณภาพมาตรฐานให้บริการอยู่รายล้อม อีกทั้งสภาพอากาศของวัดเชียงมั่นตั้งอยู่เขตที่มีอากาศไม่ร้อนอบอ้าวเหมาะสมกับนักท่องเที่ยวทุกวัยเข้าเยี่ยมชม รวมถึงภูมิทัศน์ของวัดที่เอื้อต่อการทำบุญ สนทนาธรรม ผ่อนคลายอิริยาบถสำหรับนักท่องเที่ยวเดินทางมาแสวงบุญ ศึกษาโบราณสถานและโบราณวัตถุ

ประวัติผู้แต่ง

ประทีป พืชทองหลาง, คณะบริหารธุรกิจและศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา

พุทธศาสตรบัณฑิต (จิตวิทยา), ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต (จิตวิทยาการศึกษาและการแนะแนว), พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต (พุทธศาสนา)

เอกสารอ้างอิง

กตัญญู ชูชื่น. (2525). พระเจ้าเลียบโลกฉบับล้านนา: บทวิเคราะห์. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

กองแผนและงบประมาณ องค์การบริหารจังหวัดเชียงใหม่ (2558). เอกสารประกอบการประชุมเชียงใหม่เมืองมรดกโลก. เชียงใหม่: องค์การบริหารจังหวัดเชียงใหม่.

คณะอนุกรรมการตรวจสอบและชำระตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่. (2538). ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับเชียงใหม่ 700 ปี. เชียงใหม่: โรงพิมพ์มิ่งเมือง.

จากลำพูนสู่เชียงใหม่ ตามรอย “พระแก้วขาว” แห่งล้านนา. (19 ธันวาคม 2551). [ออนไลน์]. แหล่งที่มา:http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=24&t=19671.

ญาตาวีมินทร์ พืชทองหลาง, ประทีป พืชทองหลาง และนคร ปรังฤทธิ์. (2564). วัดเจดีย์หลวงวรวิหาร: การพัฒนาการท่องเที่ยวตามแบบอารยสถาปัตย์เพื่อสักการะบูรพาจารย์พระป่าสายกรรมฐานในล้านนา. วารสารการบริหารการปกครองและนวัตกรรมท้องถิ่น. 5(1), 269-284.

ณัทธีร์ ศรีดี. (2556). รูปแบบและกระบวนการจัดการท่องเที่ยวทางพระพุทธศาสนาในภาคกลาง : กระบวนการจัดการพุทธศิลป์ถิ่นสยามเพื่อความงามของจิตใจและปัญญา. รายงานวิจัย. สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).

ดิเรก อินจันทร์. (2563). การศึกษาคัมภีร์ใบลาน ปั๊บสา และจารึกเพื่อสนับสนุนข้อมูลการท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ : กรณีศึกษาวัดเชียงมั่น ตำบบลศรีภูมิ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์. มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่.

ตุลาภรณ์ แสนปรน และ ดลยา แก้วคำแสน (ผู้ปริวรรต). (มปพ). ตำนานพระเจ้าเลียบโลกวัดกู่คำ ตำบลวัดเกต อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. ลำปาง: มหาวิทยาลัยราชภัฎลำปาง.

ธนพร เรือนคำ, พระครูสมุห์ธนโชติ จิรธมฺโม และประทีป พืชทองหลาง. (2564). การท่องเที่ยวเชิงพุทธตามคัมภีร์ใบลานพระเจ้าเลียบโลก ในจังหวัดเชียงใหม่. วารสารปณิธาน, 17(2), 203-232.

ธนพร เรือนคำ, พระครูสมุห์ธนโชติ จิรธมฺโม และประทีป พืชทองหลาง. (2564). วัดสวนดอก : สัปปายะสถานและโบราณวัตถุที่สำคัญเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนาในจังหวัดเชียงใหม่. วารสารปรัชญาและศาสนา มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 6(1), 54-81.

ประทีป พืชทองหลาง, เพราพิลาส ประสิทธิ์บุรีรักษ์ และญาตาวีมินทร์ พืชทองหลาง. (2561). วัดงาม นามมงคล: แนวทางการพัมฯการท่องเที่ยวเชิงศาสนาของวัดนามมงคล ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. วารสารภาษา ศาสนา และวัฒนธรรม. 7(1), 212-242.

พระนคร ปัญญาวชิโร (ปรังฤทธิ์) และคณะ. (2563). วัดงาม นามมงคล : นวัตกรรมการจัดการแหล่งท่องเที่ยววัดนามมงคลตามแบบอารยสถาปัตย์ในจังหวัดเชียงใหม่. รายงานวิจัย. พระนครศรีอยุธยา : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต). (2558). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 30กรุงเทพฯ : มูลนิธิธรรมทานกุศลจิต.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2559). บทนำสู่พุทธธรรม: ชีวิตงาม สังคมดี ธรรมชาติเป็นรมณีย์. กรุงเทพฯ: ผลิธัมม์.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต).. (2559). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 34, กรุงเทพฯ: มูลนิธิการศึกษาเพื่อสันติภาพ.

พระยาประชากิจกรจักร. (2504). พงศาวดารโยนก. กรุงเทพฯ: ศิลปาบรรณาคาร.

พระลิขิต ทินฺนปญฺโญ (เมืองจันทร์). (2560). รูปแบบการจัดการสัปปายะในสำนักปฏิบัติธรรมภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์. 13(3), 34-45.

ภราเดช พยัฆวิเชียร. (2543). ถามอย่างคิด (หลาย) อย่าง. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์ร่วมด้วยช่วยกัน”

วัดเชียงมั่น. (2565). วัดเชียงมั่น. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www.finearts.go.th/fad7/view/10323-วัดเชียงมั่น.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. (2563). คู่มือนำชมศิลปกรรมโบราณในล้านนา. นนทบุรี : เมืองโบราณ

ศิรดา ยะโอษฐ์. (2562). การพัฒนาวัดให้เป็นสัปปายะ. วารสารครุศาสตร์ปริทรรศน์ฯ. 6(2), 200-208.

สมเด็จพระพุฒาจารย์. (2556). คัมภีร์วิสุทธิมรรค พระพุทธโฆสเถระ รจนา. พิมพ์ครั้งที่ 11.กรุงเทพฯ: ธนาเพลส

สุดแดน วิสุทธิลักษณ์ และวัลลภ ทองอ่อน. (2559). รูปแบบทางพื้นที่ของตำนานพระเจ้าเลียบโลก: บทวิเคราะห์ตำนานด้วยระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์. วารสารสังคมวิทยามานุษยวิทยา. 35(2), 21-45.