แนวทางการส่งเสริมความเป็นพลเมืองที่มีส่วนร่วมของสังคมโดยใช้การจัดการเรียนรู้ภาษาไทยเชิงสร้างสรรค์สำหรับผู้เรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย
คำสำคัญ:
ความเป็นพลเมืองที่มีส่วนร่วมของสังคม , ภาษาไทยเชิงสร้างสรรค์ , สมรรถนะการคิดขั้นสูงบทคัดย่อ
บทความเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอ 1) องค์ประกอบของความเป็นพลเมืองที่มีส่วนร่วมของสังคม และ 2) แนวทางการจัดการเรียนรู้ภาษาไทยเชิงสร้างสรรค์ในการส่งเสริมความเป็นพลเมืองที่มีส่วนร่วมของสังคมสำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย พบว่าองค์ประกอบของการเป็นพลเมืองที่มีส่วนร่วมของสังคม มี 2 องค์ประกอบที่สำคัญ คือ 1) การมีปฏิสัมพันธ์และรับผิดชอบต่อสังคม และ 2) การบริการและสร้างสรรค์เพื่อประโยชน์สังคม โดยใช้แนวทางการจัดการเรียนรู้ภาษาไทยเชิงสร้างสรรค์ที่มีกระบวนการจัดการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน ดังนี้ 1) สังเกตให้เห็นเพื่อรับรู้ 2) พิจารณาประเด็นเน้นบูรณาการ 3) ร่วมสืบค้นเพื่อหาข้อค้นพบ 4) สร้างสรรค์ประยุกต์ใช้อย่างใคร่ครวญ และ 5) สะท้อนคุณค่าต่อยอดเผยแพร่สู่สังคม แนวทางดังกล่าวช่วยให้ผู้สอนนำไปประยุกต์ใช้ในการจัดการเรียนการสอนที่มุ่งเน้นพัฒนาผู้เรียนให้เกิดสมรรถนะการคิดขั้นสูง ต่อยอดให้ผู้เรียนมีความสมบูรณ์แห่งการเป็นมนุษย์ที่มีคุณค่าในฐานะพลเมืองและพลโลก
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2566). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
มารุต พัฒผล. (2566). การพัฒนาหลักสูตรและการจัดการเรียนรู้บูรณาการข้ามศาสตร์. สืบค้น 9 มกราคม 2568, จาก http://www.curriculumandlearning.com/index.php?page=Home&language=th.
วิจารณ์ พานิช. (2566). สรุปให้รู้ตามทันโลกการศึกษา EP.19 VASK หลักการด้านการศึกษาสมัยใหม่ กับคำถามที่ว่า “คุณภาพคนแห่งโลกอนาคตควรเป็นอย่างไร?”. สืบค้น 9 มกราคม 2568, จาก https://www.attanai.com/discovery/vask/.
วิชัย วงษ์ใหญ่ และมารุต พัฒผล. (2567). การเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ: จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์ จำกัด.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2564). รายงานการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศไทย.กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2567). กรอบหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช...สำหรับช่วงชั้นที่ 1. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. จาก https://cbethailand.com/wp-content/uploads/2021/11/รวมเล่ม-คู่มือการใช้กรอบหลักสูตรฯ-ชช.1.pdf.
อาทิตย์ ซาวคำ และศิริวรรณ วณิชวัฒนวรชัย. (2566). วิธีการสอนภาษาไทยเชิงสร้างสรรค์สำหรับผู้เรียนในฐานะพลเมืองแห่งศตวรรษที่ 21. วารสารครุศาสตร์ ราชภัฏเชียงใหม่, 2(2), 1-18.
Bennett, W. L., & Pfetsch, B. (2021). Rethinking political communication in a time of disrupted public spheres. Journal of Communication, 71(2), 163-172.
EducaThai. (2021). Civic education and the development of 21st-century skills. Retrieved January 9, 2025, From https://www.educathai.com.
Henriksen, D., Henderson, M., Creely, E., & Mishra, P. (2020). Creativity and technology in education: An international perspective. TechTrends, 64(5), 739-742.
Jitpaisarnwattana, N., Srisermbhok, A., & Rinchumpoo, P. (2022). Civic engagement and sustainable community development in Thailand. Journal of Community Psychology, 50(4), 1892-1905.
Johnson, R., & Lee, K. (2021). The role of youth in promoting civic engagement. Journal of Social Studies, 45(3), 123-145.
Lee, H., & Kim, S. (2021). The role of civic engagement in addressing social inequality: A global perspective. International Journal of Social Welfare, 30(3), 245-260.
Lee, H., & Kim, S. (2021). The role of creative learning in fostering civic engagement: A global perspective. International Journal of Educational Research, 108, 101789.
OECD. (2020). Civic engagement and social innovation in the digital age. Paris, France: OECD Publishing. OECD. (2020). Creative thinking in schools: A framework for fostering creativity and critical thinking in education. Paris, France: OECD Publishing.
Prasert, W. (2020). A model for measuring global citizenship of high school students. Retrieved January 9, 2025, From https://so05.tci-thaijo.org.
Resnick, M. (2017). Lifelong kindergarten: Cultivating creativity through projects, passion, peers, and play. Cambridge, MA: MIT Press.
Saokham, A., Aphaiwatin, R., Koraphiphat, W., & Nanthawong, N. (2024). New learning management guidelines for promoting happiness in learning. Journal of Education, Chiang Mai Rajabhat University, 3(1), 1–16. Retrieved March 12, 2025, From https://so07.tci-thaijo.org/index.php/cmredujo/article/view/3706.
Smith, J. (2020). Civic engagement in the 21st century: Challenges and opportunities. New York: Oxford University Press.
UNESCO. (2021). Civic engagement and sustainable development. Paris, France: UNESCO Publishing.
UNESCO. (2021). Creative learning for civic engagement: Building inclusive and sustainable societies. Paris, France: UNESCO Publishing.
Watcharakul, S. (2021). Developing 21st-century learning skills for students. Retrieved January 9, 2025, From https://so04.tci-thaijo.org.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 มหาวิทยาลัยพะเยา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผู้นิพนธ์ต้องรับผิดชอบข้อความในบทนิพนธ์ของตน มหาวิทยาลัยพะเยาไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับบทความที่ตีพิมพ์เสมอไป ผู้สนใจสามารถคัดลอก และนำไปใช้ได้ แต่จะต้องขออนุมัติเจ้าของ และได้รับการอนุมัติเป็นลายลักษณ์อักษรก่อน พร้อมกับมีการอ้างอิงและกล่าวคำขอบคุณให้ถูกต้องด้วย
The authors are themselves responsible for their contents. Signed articles may not always reflect the opinion of University of Phayao. The articles can be reproduced and reprinted, provided that permission is given by the authors and acknowledgement must be given.
