ปัจจัยที่ส่งผลต่อการนำหุ่นยนต์ดูแลสุขภาพมาใช้ในโรงพยาบาล กรณีศึกษาโรงพยาบาลแห่งหนึ่งในประเทศไทย
คำสำคัญ:
หุ่นยนต์ส่งยา , การยอมรับเทคโนโลยี , นวัตกรรมทางการแพทย์ , ความตั้งใจใช้งาน EFAบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการนำหุ่นยนต์ส่งยาและเวชภัณฑ์มาใช้ในโรงพยาบาลโดยมุ่งเน้นไปที่กลุ่มบุคลากรทางการแพทย์ที่มีประสบการณ์ในการใช้งานหุ่นยนต์ดังกล่าวภายใต้บริบทของสถานการณ์โรคระบาด COVID-19 ซึ่งกระตุ้นให้ระบบสาธารณสุขต้องปรับตัวเข้าสู่การใช้เทคโนโลยีอัจฉริยะมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะการใช้หุ่นยนต์เพื่อช่วยลดภาระงานของบุคลากร ลดการสัมผัสกับผู้ป่วย และเพิ่มความแม่นยำในการส่งยาและเวชภัณฑ์การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ ใช้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 400 คน ซึ่งเป็นบุคลากรทางการแพทย์ในโรงพยาบาลแห่งหนึ่งในประเทศไทยที่มีประสบการณ์หรือเกี่ยวข้องกับการใช้หุ่นยนต์ส่งยา โดยเก็บข้อมูลผ่านแบบสอบถามแบบปิด และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) ผลการวิเคราะห์พบว่า ปัจจัยที่ส่งผลต่อการยอมรับและการใช้งานหุ่นยนต์ส่งยาในโรงพยาบาลแบ่งออกเป็น 6 ปัจจัยหลัก ได้แก่ 1) ปัจจัยด้านการรับรู้ความเสี่ยง เช่น ความกังวลเกี่ยวกับกฎหมายและความเป็นส่วนตัว 2) ปัจจัยด้านระบบ เช่น ประสิทธิภาพของหุ่นยนต์ ความง่ายในการใช้งาน และการประหยัดเวลา 3) ปัจจัยด้านจริยธรรม เช่น อิทธิพลทางสังคมและความต้านทานต่อการเปลี่ยนแปลง 4) ปัจจัยด้านสิ่งอำนวยความสะดวก เช่น การอบรมและการสนับสนุนทางเทคนิค 5) ความตั้งใจใช้งาน และ 6) พฤติกรรมการใช้งานจริง โดยเฉพาะอย่างยิ่งพบว่าปัจจัยด้าน “ความเชื่อมั่นในระบบ (Trust in System) ในระบบ” และ “ความง่ายในการใช้งาน” ส่งผลโดยตรงต่อความตั้งใจในการใช้งานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
ผลการวิจัยครั้งนี้สามารถใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาระบบการใช้หุ่นยนต์ในโรงพยาบาลให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ตลอดจนช่วยผู้บริหารโรงพยาบาลวางแผนด้านการส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีในโรงพยาบาลทั้งในด้านโครงสร้างพื้นฐาน การฝึกอบรม และการสร้าง ความเชื่อมั่นในระบบ (Trust in System)ในกลุ่มผู้ใช้งาน เพื่อยกระดับคุณภาพการบริการทางการแพทย์ในระยะยาวอย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงสาธารณสุข. (2561). แผนยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี ด้านสาธารณสุข. จาก https://spd.moph.go.th/wp-content/uploads/2022/09/Ebookmoph20.pdf.
ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ. (2566). ก้าวสำคัญของการพัฒนา “แพลตฟอร์มหุ่นยนต์เคลื่อนที่อัตโนมัติ” สำหรับงานบริการในประเทศไทย. จาก https://www.nectec.or.th/news/news-article/service-robot-platform.html.
สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ. (2560). รายงานการศึกษาอุตสาหกรรมเครื่องมือแพทย์. จาก https://waa.inter.nstda.or.th/prs/pub/Final-Report-Medical-Device.pdf.
องค์การอนามัยโลก. (2567). สถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในประเทศไทย. จาก https://www.who.int/thailand/th/news/detail/02-05-2567-update-on-covid-19-in-thailand--02-may-2024.
Garcia. (2023). Automated Drugs Dispensing Systems in Hospital Pharmacies and Wards: A Systematic Literature Review. Biomedical Journal of Scientific & Technical Research, 53(5).
H. Xu, S. Gupta. (2009). The effects of privacy concerns and personal innovativeness on potential and experienced customers’ adoption of location-based services. Electronic Markets, 137–149.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis (7th ed.). Upper Saddle River, New York: Prentice Hall.
Jared Mueller. (2021). Robotics and the Future of Medicine: Interview with Mayo Clinic’s Dr. Mathew Thomas And Rachel Rutledge. Form https://li04.tci-thaijo.org/index.php/art-science/about/submissions.
Linderman, R. H., Merenda, P. F., & Gold, R. Z. (1980). Introduction to Bivariate and Multivariate Analysis. Glenview, Illinois: Scott, Foresman and Company.
Medica. (2024). The Rise of Robotics in Hospital Logistics: Innovations and Challenges. Form https://healthmanagement.org/c/hospital/News/the-rise-of-robotics-in-hospital-logistics-innovations-and-challenges.
Nunnally, J. C. (1978). Psychometric Theory (2nd ed.). New York: McGraw-Hill.
Quoc-Viet Le, Gayong Shim. (2024). Biorobotic Drug Delivery for Biomedical Applications. A special issue of Molecules, 29(15), 3663.
Raab, C. D. (1998). The distribution of privacy risks: Who needs protection?. The Information Society An International Journal, 263-274. Form https://doi.org/10.1080/019722498128719.
Sari Mansour, Sarah Nogues. (2019). Advantages of and Barriers to Crafting New Technology in Healthcare Organizations: A Qualitative Study in the COVID-19 Context. Int J Environ Res Public Health, 12-19 (16), 9951. Form https://doi.org/10.3390/ijerph19169951.
Servaty, Kersten, Brukamp, Möhler, Mueller. (2020). Implementation of robotic devices in nursing care. Barriers and facilitators: an integrative review. BMJ Open, 10(9). Form https://doi.org/10.1136/bmjopen-2020-038650.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 มหาวิทยาลัยพะเยา

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผู้นิพนธ์ต้องรับผิดชอบข้อความในบทนิพนธ์ของตน มหาวิทยาลัยพะเยาไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับบทความที่ตีพิมพ์เสมอไป ผู้สนใจสามารถคัดลอก และนำไปใช้ได้ แต่จะต้องขออนุมัติเจ้าของ และได้รับการอนุมัติเป็นลายลักษณ์อักษรก่อน พร้อมกับมีการอ้างอิงและกล่าวคำขอบคุณให้ถูกต้องด้วย
The authors are themselves responsible for their contents. Signed articles may not always reflect the opinion of University of Phayao. The articles can be reproduced and reprinted, provided that permission is given by the authors and acknowledgement must be given.

