กลยุทธ์พัฒนาทุนของชาติพันธุ์เพื่อการยกระดับ สถานะทางสังคมให้สูงขึ้น: กรณีศึกษา ชนชั้นนำชาวยอง ในภาคเหนือตอนบนของไทย

ผู้แต่ง

  • จตุรัฐชัย จินตนาสิทธิคุณ สาขาวิชายุทธศาสตร์การพัฒนาภูมิภาค สำนักวิชาสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย
  • เลหล้า ตรีเอกานุกูล สาขาวิชายุทธศาสตร์การพัฒนาภูมิภาค สำนักวิชาสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย
  • วิกรม บุญนุ่น สาขาวิชายุทธศาสตร์การพัฒนาภูมิภาค สำนักวิชาสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย
  • โกมินทร์ วังอ่อน สาขาวิชายุทธศาสตร์การพัฒนาภูมิภาค สำนักวิชาสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย

คำสำคัญ:

กลยุทธ์ , คนยอง , ชาติพันธุ์ชาวยอง

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลยุทธ์ของชนชั้นนำชาวยองในการพัฒนาทุนของชาติพันธุ์เพื่อการยกระดับสถานะทางสังคมของตนเองและของกลุ่มชาติพันธุ์ยองให้สูงขึ้น โดยศึกษาจากกลุ่มเป้าหมายการวิจัยที่เป็นชนชั้นนำชาวยองใน 4 พื้นที่ศึกษา ได้แก่ 1) อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน 2) อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน 3) ตำบลบวกค้าง อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ 4) อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย พื้นที่ละ 4 กลุ่มเป้าหมาย รวม 16 กลุ่มเป้าหมาย โดยใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึกร่วมกับการศึกษาประวัติชีวิตของกลุ่มเป้าหมายการวิจัย และศึกษากลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ รวม 13 คน โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์เพื่อให้ได้ข้อมูลเพิ่มเติมในประเด็นที่ต้องการ แล้วทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหา เทคนิคการวิเคราะห์ SWOT มีการตรวจสอบแบบสามเส้าเปรียบเทียบข้อมูลที่ได้มาร่วมกับการสังเกตทั้งแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม และเอกสารที่เกี่ยวข้องก่อนนำเสนอรายงานผลการวิจัย  

ผลการศึกษาพบว่า ชนชั้นนำชาวยองในภาคเหนือตอนบนของไทย มีกลยุทธ์พัฒนาทุนของชาติพันธุ์เพื่อการยกระดับสถานะทางสังคมให้สูงขึ้นตลอดมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยแยกได้เป็น 15 รูปแบบกลยุทธ์ เช่น  1) กลยุทธ์บวชเรียนเพื่อพัฒนาทุนความสามารถพิเศษส่วนตัว 2) กลยุทธ์การเดินทางไปเรียนรู้และใช้ชีวิตอยู่ในเมืองใหญ่เพื่อพัฒนาทุนความสามารถพิเศษส่วนตัว 3) กลยุทธ์ใช้ทุนเศรษฐกิจเข้าเรียนต่อในสถาบันการศึกษาที่เป็นเลิศเพื่อพัฒนาทุนความสามารถพิเศษส่วนตัวให้สูงขึ้นนำไปสู่การเป็นบุคคลที่มีชื่อเสียงเกียรติภูมิและอำนาจ 4) กลยุทธ์ใช้ทุนความสามารถพิเศษส่วนตัวร่วมกับทุนเศรษฐกิจเพื่อพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในพื้นที่นำไปสู่การสร้างรายได้ให้กับชุมชนชาวยอง 5) กลยุทธ์การใช้ทุนความสามารถพิเศษร่วมกับทุนชื่อเสียงส่วนตัวเพื่อเสริมสร้างทุนเครือข่ายชาวยองนำไปสู่การพัฒนาเป็นสถาบันกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีความเข้มแข็ง เป็นต้น

References

กาญจนา แก้วเทพ และ สมสุข หินวิมาน. (2560). สายธารแห่งนักคิด ทฤษฎีเศรษฐศาสตร์การเมืองกับสื่อสารศึกษา (พิมพ์ครั้งที่ 3). มหาสารคาม: อินทนิล.

กำพล จาววัฒนาสกุล. (2547). การปรับตัวของนักเรียนนักศึกษาชาวเขาในเขตชุมชนเมือง. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร มหาบัณฑิต). เชียงราย: มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย.

ทวี สว่างปัญญางกูร. (2527). ตำนานเมืองยอง MONG YAWNG CHRONICLE. เชียงใหม่: มปพ.

ธนวัฒน์ ปาลี. (2559). การเมืองเรื่องการประกอบสร้างอัตลักษณ์ของคนยองในลำพูน. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

นิศา ชูโต. (2551). การวิจัยเชิงคุณภาพ (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: พริ้นต์โพร.

นิสาพร วัฒนศัพท์, ฐานิดา บุญวรรโณ และ ศิวาภรณ์ ไชยเจริญ. (2559). ช่วงชั้นทางสังคม ความไม่เท่าเทียมกันทางสังคม และการอธิบายถึงความเป็นประชากรกลุ่มเปราะบางในสังคม. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 10(4), 362-376.

พัชราภรณ์ คชินทร์. (2565). ความเป็นไทยกับบทบาทการเป็นทุนทางวัฒนธรรมและทุนทางสังคมในการท่องเที่ยวไทย. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา, 10(2), 1-22. จาก: https://so03.tci-thaijo.org/index.php/Humanties-up/article/view/254210/173574.

เฟื่องฟ้า ลัยมณี. (2548). การปรับปรนวิถีชีวิตของชาวไทใหญ่: กรณีศึกษาหมู่บ้านนาหวาย ตำบลเมืองนะ อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่.

รัตนาพร เศรษฐกุล. (2537). การคงอยู่และการปรับเปลี่ยนทางสังคมและวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไท: กรณีศึกษาหมู่บ้านยอง ตำบลบวกค้าง อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ.

สายชล สัตยานุรักษ์. (2555). การต่อสู้บนพื้นที่ความทรงจำของคนหลากหลายชาติพันธุ์ในประเทศไทย. วารสารหน้าจั่ว ว่าด้วยประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม และสถาปัตยกรรมไทย, 8(2011), 77-104.

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (13 ตุลาคม 2561). ประกาศ เรื่อง ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี(พ.ศ. 2561-2580). ราชกิจจานุเบกษา, 1. จาก http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2561/A/082/T_0001.PDF.

สุนทร คำยอด, ศิริพร มณีชูเกตม ชยุตภัฎ คำมูล และ อาภาลัย สุขสำราญ. (2565). ภาพลักษณ์พระสงฆ์ในเอกสารโบราณล้านนา. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา, 10(2), 145-161. จาก

https://so03.tci-thaijo.org/index.php/Humanties-up/article/view/231004.

สุภางค์ จันทวานิช. (2555). ทฤษฎีสังคมวิทยา (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

แสวง มาละแซม. (2560). ฅนยองย้ายแผ่นดิน (พิมพ์ครั้งที่ 3). เชียงใหม่: กองทุนเพื่อค้ำชูพระพุทธศาสนา อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น วัดป่าดาราภิรมย์.

อภินันท์ ธรรมเสนา. (2553). การประกอบสร้างอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ของกลุ่มคนยองในจังหวัดลำพูน. (วิทยานิพนธ์สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ:มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. In Richardson, J. G. (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. New York: Greenwood Press, 241-258.

Kerbo, H. R. (1996). Social Stratification and Inequality: Class Conflict in Historical and Comparative Perspective (3rd ed.). Np.: R.R. Donnelly & Sons.

Kerbo, H. R. (2012). Social stratification and inequality: Class conflict in historical, comparative, and global perspective (8th ed.). New York: McGraw-Hill.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2023-05-23

How to Cite

จินตนาสิทธิคุณ จ., ตรีเอกานุกูล เ. ., บุญนุ่น ว. ., & วังอ่อน โ. . (2023). กลยุทธ์พัฒนาทุนของชาติพันธุ์เพื่อการยกระดับ สถานะทางสังคมให้สูงขึ้น: กรณีศึกษา ชนชั้นนำชาวยอง ในภาคเหนือตอนบนของไทย. Trends of Humanities and Social Sciences Research, 11(1), 281–305. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/Humanties-up/article/view/263397