ความมั่นคงทางอาหารบ้านบ้องตี้ล่าง ตำบลบ้องตี้ อำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี
คำสำคัญ:
ความมั่นคงทางอาหาร, ภูมิปัญญาท้องถิ่น, กลุ่มชาติพันธุ์บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงพื้นที่ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความมั่นคงทางอาหารในมิติความพอเพียงของอาหารในชุมชนบ้านบ้องตี้ล่าง ตำบลบ้องตี้ อำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรีในบริบทปัจจุบัน ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ประยุกต์วิธีวิจัยทางมานุษยวิทยา เก็บข้อมูลภาคสนาม ใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึกแบบกึ่งโครงสร้าง กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือ กลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง 10 ราย ผู้นำทางความเชื่อ 2 ราย ผู้นำชุมชน 2 ราย ปราชญ์ชุมชน
4 ราย รวม 18 ราย กลุ่มผู้ให้ข้อมูลรอง คือ ตัวแทนเยาวชน 4 ราย ตัวแทนเกษตรกรในชุมชน 5 ราย ตัวแทนจากเจ้าหน้าที่หน่วยงานรัฐ และ NGO จำนวน 3 ราย รวม 12 ราย ผู้วิจัยวิเคราะห์เนื้อหาจากภาคสนาม ข้อมูลสัมภาษณ์ และข้อมูลการสังเกต และวิเคราะห์ความน่าเชื่อถือของผลการวิเคราะห์แต่ะละขั้นตอน
ผลการวิจัยพบว่า บ้านบ้องตี้ล่างมีความหลากหลายของทรัพยากรท้องถิ่นที่สมาชิกในชุมชนกว่า 80% เป็นกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงที่อาศัยในชุมชนกว่า 100 ปี ตั้งแต่อดีต – ปัจจุบันกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงสามารถเข้าถึงแหล่งอาหารได้เพียงพอ วิถีชีวิตของสมาชิกในชุมชนมีลักษณะสังคมเกษตรกรรม หาของป่า ดำเนินชีวิตเรียบง่าย พึงพอใจในสิ่งที่มีอยู่ ยึดกฎเกณฑ์ความสัมพันธ์ระบบเครือญาติ วิถีชีวิตยังคงเป็นสังคมเกษตรกรรมหาพืช ผัก จากแหล่งธรรมชาติ มาบริโภค ใช้สมุนไพรในการรักษาโรค พึ่งพาอาศัยฐานทรัพยากรท้องถิ่นด้วยการนำภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
References
เกียรติศักดิ์ ยั่งยืน. (2556). สมัชชาความมั่นคงทางอาหาร. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
คมลักษณ์ ไชยยะ. (2551). กะเหรี่ยงใน/นอก : ปฏิสัมพันธ์ทางชาติพันธุ์ ณ อาณาบริเวณชายแดน. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชามานุษยวิทยา). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
จอมขวัญ ชูชาติ. (2558). ความมั่นคงทางอาหารของชุมชนโคกพะยอม ตำบลละงู อำเภอละงู จังหวัดสตูล. (วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการสิ่งแวดล้อม). สงขลา: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
นพรัตน์ ไชยชนะ และพลวัต วุฒิประจักษ์. (2560). ความมั่นคงทางอาหารของคนชายขอบบนฐานความหลากหลายของทรัพยากรท้องถิ่น บ้านบ้องตี้ล่าง ตำบลบ้องตี้ อำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี (รายงานการวิจัย). กาญจนบุรี: สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี.
นพรัตน์ ไชยชนะ. (2560). ปฏิบัติการทางวัฒนธรรมในการพิทักษ์อาหารบ้านป่านางเย้อ ตำบลหนองบัว อำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี (รายงานการวิจัย). กาญจนบุรี: สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี.
นพรัตน์ ไชยชนะ. (2561). แนวทางการเสริมสร้างศักยภาพชุมชนด้านความมั่นคงทางอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงโปร์บ้านทิพุเย ตำบล ชะแล อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี (รายงานการวิจัย). กาญจนบุรี: สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี.
นฤดม บุญหลง และกล้าณรงค์ ศรีรอต. (2545). อาหารเพื่อมนุษยชาติ. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
บุษบา ทองอุปการ. (2560). ปฏิบัติการเสริมสร้างความมั่นคงทางอาหารจากองค์ความรู้และฐานความหลากหลายของทรัพยากรท้องถิ่น ชุมชนบ้านตลิ่งแดง ตำบลหนองบัว อำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี (รายงานการวิจัย). กาญจนบุรี: สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี.
ปราณี โนนจันทร์ และคณะ. (2551). วิถีชีวิตและความมั่นคงทางอาหาร: กระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนบ้านปากบุ่งและชุมชนใกล้เคียงในตำบลคันไร่ อ.สิรินธร จ.อุบลราชธานี. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
พรทิพย์ ติลากานันท์. (2557). การนำเสนอรูปแบบการเรียนรู้ของชุมชนเพื่อสร้างเสริมความมั่นคงทางอาหาร. (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฏีบัณฑิต สาขาวิชาพัฒนศึกษา ภาควิชานโยบาย คณะครุศาสตร์). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พิพัฒน์ เรืองงาม. (2533). ชาวกะเหรี่ยงและวัฒนธรรมชาวกะเหรี่ยง ตำบลไล่โว่ อำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ยศ สันตสมบัติ. (2544). มนุษย์กับวัฒนธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
เรวดี อุลิต. (2552). 80 ปี ของชุมชนบ้านบ้องตี้ จากหมู่บ้านกะเหรี่ยงถึงหมู่บ้านชายแดน. (วิทยานิพนธ์สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต สาขาวิชาสังคมวิทยา). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วราพร ศรีสุพรรณและคณะ. (2549). เครือข่ายการเรียนรู้วัฒนธรรมข้าวไร่เพื่อความมั่นคงด้านอาหารและอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ลุ่มน้ำแควใหญ่. นครปฐม: คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.
วัลย์ลิกา สรรเสริญชูโชติ. (2545). การศึกษาการเปลี่ยนแปลงในวิถีการผลิต และระบบความสัมพันธ์ทางสังคมในมิติชายหญิงของชุมชนกะเหรี่ยง: ศึกษาเฉพาะกรณีบ้านทิพุเย หมู่ที่ 3 ตำบลชะแล อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี. (วิทยานิพนธ์พัฒนาชุมชนมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาชุมชน). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วาสนา ศรีจำปา. (2557). วิถีชีวิตกับความมั่นคงทางอาหารในพื้นที่ป่าชุมชนโนนใหญ่ ตำบลเสียว อำเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ จังหวัดศรีสะเกษ. กรุงเทพ ฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุภา ใยเมือง. (2555). ตัวชี้วัดความมั่นคงทางอาหารระดับชุมชน. นนทบุรี: สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ.
สุรชัย รักษาชาติ. (2545). ความมั่นคงทางอาหารในระดับครัวเรือนของคนชายขอบ: รูปแบบการบริโภคและแหล่งที่มาของอาหารของครัวเรือนภาคตะวันตกประเทศไทย. (วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยามหิดล.
โสฬส ศิริไสย์. (2551). โครงการส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นและความหลากหลายทางชีวภาพเพื่อการพัฒนาความมั่นคงทางอาหารและโภชนาการในประชากรกลุ่มชาติพันธุ์. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).
องค์การบริหารส่วนตำบลบ้องตี้. (2556). ข้อมูลชุมชนบ้องตี้. กาญจนบุรี: สำนักปลัด องค์การบริหารส่วนตำบลบ้องตี้.
เอกรินทร์ พึ่งประชา และคณะ. (2558). บุญข้าวสากในบริบททางสังคมและวัฒนธรรม “ไทด่าน”. วารสารมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 8(2), 2481-2496.
Gladwin. C. Thomson. (2001). Addressing food security in Africa via multiple livelihood strategies of women farmers. Food Policy, 26(2), 107–208.
Sutherland, J.P, -Folkard, G.K. and Grant, W.D. (1990). Natural coagulants for appropriate water treatment: a novel approach. WATERLINES, 8(4), 3–30.
FAO. (2006). Food Security. Policy Brief. Issue 2.
Riely, Frank. (1999). Food Security Indicators and Framework for Use in the Monitoring and Evaluation of Food Aid Programs. Food and Nutrition Technical Assistance. Washingtton D.C.: FANTA and FAM.
International of Red Cross and Red Crescent Societies. (2006). How to conduct a Food Security Assessment: A step-by-step guide for National Societies in Africa. Second Edition. Geneva: International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2022 มหาวิทยาลัยพะเยา
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผู้นิพนธ์ต้องรับผิดชอบข้อความในบทนิพนธ์ของตน มหาวิทยาลัยพะเยาไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับบทความที่ตีพิมพ์เสมอไป ผู้สนใจสามารถคัดลอก และนำไปใช้ได้ แต่จะต้องขออนุมัติเจ้าของ และได้รับการอนุมัติเป็นลายลักษณ์อักษรก่อน พร้อมกับมีการอ้างอิงและกล่าวคำขอบคุณให้ถูกต้องด้วย
The authors are themselves responsible for their contents. Signed articles may not always reflect the opinion of University of Phayao. The articles can be reproduced and reprinted, provided that permission is given by the authors and acknowledgement must be given.
