วิถีชีวิตและการปรับตัวของชาวอีสานย้ายถิ่น: กรณีศึกษาบ้านเจาะเหลาะ ตำบลนาสวน อำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี
คำสำคัญ:
วิถีชีวิต , การปรับตัวของชาวอีสาน , วัฒนธรรมคนอีสานบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิถีชีวิตและการปรับตัวของชาวอีสานย้ายถิ่นในพื้นที่บ้านเจาะเหลาะ ตำบลนาสวน อำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี ใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ประยุกต์วิธีวิจัยทางมานุษยวิทยา เก็บรวบรวมข้อมูลแบบเจาะจง 2 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มผู้นำชุมชน จำนวน 3 คน 2) กลุ่มชาวอีสานย้ายถิ่น จำนวน 10 คน การศึกษาข้อมูลทุติยภูมิ โดยการค้นคว้าเอกสารที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์เชิงลึกแบบกึ่งโครงสร้าง การจัดเวทีชุมชน การสนทนากลุ่ม การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม และวิเคราะห์ข้อมูลแบบมีส่วนร่วม พื้นที่ศึกษา คือ บ้านเจาะเหลาะ หมู่ที่ 5 ตำบลนาสวน อำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี
ผลการวิจัยพบว่าบ้านเจาะเหลาะ หมู่ที่ 5 ตำบลนาสวน อำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี เป็นชุมชนหนึ่งใน 5 หมู่บ้านของตำบลนาสวน ในอดีตชุมชนแห่งนี้เป็นส่วนหนึ่งของหมู่ที่ 4 บ้านองค์สิต และในปี พ.ศ. 2541 ได้แยกหมู่บ้านเป็นหมู่ที่ 5 บ้านเจาะเหลาะ สมาชิกในชุมชนส่วนใหญ่ของชุมชนเป็นคนไทยซึ่งอพยพมาจากภาคอีสานของประเทศไทยในหลายจังหวัด เช่น จังหวัดบุรีรัมย์ ศรีสะเกษ อุบลราชธานี ขอนแก่น เลย กาฬสินธุ์ สกลนคร เป็นต้น กลุ่มแรกที่อพยพเข้ามาในชุมชนเป็นตระกูลของของนายคำที่มีถิ่นฐานอยู่จังหวัดอุบลราชธานี ปัจจุบันสมาชิกในชุมชนบ้านเจาะเหลาะประกอบอาชีพการทำการเกษตร เงื่อนไขสำคัญในการย้ายถิ่น คือ 1) ความต้องการที่จะมีงานทำและมีรายได้เพิ่มขึ้น 2) ภาระหนี้สินของครอบครัว/ความยากลำบาก 3) การถือครองที่ดินและการใช้ประโยชน์ของที่ดิน 4) รายได้ที่ได้รับแน่นอนเมื่อไปประกอบอาชีพใหม่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ และ 5) การย้ายถิ่นด้วยเหตุผลอื่น ๆ เครือข่ายทางสังคม สำหรับวิถีชีวิตและการปรับตัวของชาวอีสานย้ายถิ่นชุมชนบ้านเจาะเหลาะนั้นมีลักษณะเป็นไปตามเงื่อนไขหลายประการ เช่น สังคม วัฒนธรรม เศรษฐกิจ และภูมินิเวศของชุมชนทำให้ปัจจุบันสมาชิกในชุมชนบ้านเจาะเหลาะที่เป็นคนอีสานย้ายถิ่นมุ่งทำมาหากินเพื่อดำเนินชีวิต โดยพื้นฐานสำคัญก็นำวัฒนธรรมท้องถิ่นภาคอีสานมาปรับใช้
เอกสารอ้างอิง
เก็ตถวา บุญปราการ, ปัญญา เทพสิงห์ และ เจตน์สฤษฎิ์ สังขพันธ์. (2560). การนิยามความหมายบั้งไฟจุด และการดำรงอัตลักษณ์วัฒนธรรมของชาวอีสานในประเพณีบุญบั้งไฟในพื้นที่ตำบลภูเขาทอง อำเภอสุคิริน จังหวัดนราธิวาส.
ใน ประชุมวิชาการระดับชาติและนานาชาติ มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ NEUNIC 2017, 21 July 2017 North Eastern University (1479-1491). ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ.
เก็ตถวา บุญปราการ และคณะ. (2559). การดำงอัตลักษณ์วัฒนธรรมของชาวอีสานในพื้นที่ชายแดนใต้: กรณีศึกษาตำบลภูเขาทอง อำเภอสุคิริน จังหวัดนราธิวาส. กรงส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.
ดำรงศักดิ์ แก้วเพ็ง. (2555). ชุมชน. สงขลา: นำศิลป์โฆษนาจำกัด.
ดุษฎี อายุวัฒน์ และสมศักดิ์ ศรีสันติสุข. (2536). ผลกระทบของการย้ายถิ่นเข้าสู่เขตเมืองของแรงงานเด็กที่มีต่อภาวะเจริญพันธุ์ (รายงานการวิจัย).
คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น: ขอนแก่น.
ดุษฎี อายุวัฒน์. (2549). การย้ายถิ่น: การยังชีพของชนบทอีสาน. มนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์, 23(2), 80–111.
ดุษฏี อายุวัฒน์ และคณะ. (2549). ความต้องการความสามารถและทักษะภาษาต่างประเทศของแหล่งงานในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสารวิจัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 11(4), 328- 339.
นงลักษณ์ รัตนนิตย์. (2529). สาเหตุและผลที่ได้รับจากการอพยพแรงงาน ศึกษาเฉพาะกรณีหมู่บ้านโนนรัง ตำบลก้ามปู อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
นพรัตน์ ไชยชนะ. (2560). การสร้างความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจให้กับชุมชนโดยการพัฒนากลุ่มอาชีพบ้านตลุงใต้ ตำบลดอนแสลบ อำเภอห้วยกระเจา จังหวัดกาญจนบุรี. กาญจนบุรี: สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี.
ปฐม หงส์สุวรรณ. (2560). ประเพณีประดิษฐ์ในชุมชนอีสานลุ่มน้ำโขง. ขอนแก่น: คลังนานาวิทยา.
ปิยพงษ์ บุญกว้าง และ ดุษฎี อายุวัฒน์. (2560). ความมั่นคงของครัวเรือนแรงงานย้ายถิ่นในภาคอีสานไปทำงานต่างประเทศ. วารสารมหาวิทยาลัยนครพนม, 7(2), 108–115.
พรเพ็ญ ปานคำ. (2552). ความอยู่ดีมีสุขของครัวเรือนผู้ย้ายถิ่นอีสาน. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพัฒนาสังคม). ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
สุริยา สมุทคุปติ์ และพัฒนา กิติอาษา. (2538). มานุษยวิทยากับโลกาภิวัตน์ ข้อเสนอเบื้องต้นเกี่ยวกับแรงงานข้ามชาติและนักมานุษยวิทยาในบริบทของวัฒนธรรมโลก. นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.
สุกัญญา เบาเนิด. (2549). การสร้างอัตลักษณ์ของคนมอญย้ายถิ่น ศึกษากรณีแรงงานข้ามชาติในจังหวัดสมุทรสาคร. (วิทยานิพนธ์มานุษยวิทยามหาบัณฑิต สาขาวิชามานุษยวิทยา). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ภูริณัฐร์ โชติวรรณ. (2559). ปัจจัยทางวัฒนธรรมต่อการอพยพย้ายถิ่นแรงงาน. ใน ประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร ครั้งที่ 3 (73).
วสวัตติ์ สุติญญามณี. (2558). จากชนบทสู่เมือง: ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อและผลกระทบจากการย้ายถิ่น. Kasem Bundit Journal, 16(1), 102-112.
สำนักสถิติแห่งชาติ. (2559). กรุงเทพมหานครสำมะโนประชากรและเคหะ พ.ศ.2558. กรุงเทพฯ: บริษัท เท็กซ์ แอนด์ เจอร์นัล พับลิเคชั่น จำกัด.
อมรทิพย์ แท้เที่ยงธรรม และโกมล ปราชญ์กตัญญู. (2544). การย้ายถิ่นภายในประเทศ : ปัจจัยกำหนดและผลกระทบทางด้านประชากร เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 39. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์:กระทรวงวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม.
Homsbawm, Eric and Terence Ranger. (1983). The Invention of Tradition. Cambridge: Cambridge University Press.
Hunter. (1998). The Validity and Utility of Selection Methods in Personnel Psychology. Psychological Bulletin, 124(2), 262-274.
Keyes, Charles F. (1987). Thailand: Buddhist Kingdom as Modern Nation-State. Boulder, Colorado: Westview Press.
Everett S.Lee. (1966). A theory of migration. USA: Pennsylvania.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2021 มหาวิทยาลัยพะเยา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผู้นิพนธ์ต้องรับผิดชอบข้อความในบทนิพนธ์ของตน มหาวิทยาลัยพะเยาไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับบทความที่ตีพิมพ์เสมอไป ผู้สนใจสามารถคัดลอก และนำไปใช้ได้ แต่จะต้องขออนุมัติเจ้าของ และได้รับการอนุมัติเป็นลายลักษณ์อักษรก่อน พร้อมกับมีการอ้างอิงและกล่าวคำขอบคุณให้ถูกต้องด้วย
The authors are themselves responsible for their contents. Signed articles may not always reflect the opinion of University of Phayao. The articles can be reproduced and reprinted, provided that permission is given by the authors and acknowledgement must be given.
