พิธีมหาพุทธาภิเษกของวัดศาลาไชย ตำบลศาลา อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง : ขั้นตอนและสัญญะบางประการในพิธีกรรม

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาขั้นตอนและสัญญะจากการประกอบพิธีมหาพุทธาภิเษกของวัดศาลาไชย ตำบลศาลา อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก และการสังเกตแบบมีส่วนร่วม ผลการศึกษาพบว่า พิธีมหาพุทธาภิเษกนี้จัดขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองในโอกาสที่วัดศาลาไชยมีอายุการก่อตั้งมาครบ 100 ปี รวมทั้งได้ทำการบูรณปฏิสังขรณ์วิหาร และพระประธานของวัดแล้วเสร็จ การประกอบพิธีได้ดำเนินการเป็นเวลา 3 วัน วันแรกเป็นวันเตรียมงานได้มีการแห่อัญเชิญพระอุปคุตมาเป็นผู้ปกป้องคุ้มครองให้การจัดงานปราศจากอุปสรรค​ วันที่ 2 เป็นวันงานพิธี​ ช่วงแรกจะมีการทำพิธีปิดเนตรพระประธานและพิธีสวดมนต์ตั๋นส่วนในช่วงที่2 จะเป็นพิธีเบิกเนตรพระประธานซึ่งจะดำเนินการไปตามลำดับขั้นตอนที่ได้กำหนดไว้ ซึ่งพิธีการในช่วงนี้ได้สิ้นสุดลงในเช้าของวันใหม่คือวันที่ 3 ของงาน​ ในงานวันที่ 3 นี้จะมีการทำบุญถวายไทยทานในตอนเช้า​และในตอนบ่ายก็ได้มีขบวนแห่อัญเชิญ
พระอุปคุตกลับยังที่อยู่เดิม​ เป็นการเสร็จสิ้นพิธีมหาพุทธาภิเษก​ ส่วนสัญญะที่พบในพิธีมหาพุทธาภิเษกครั้งนี้ได้แก่​ 1)พระอุปคุตเป็นสัญญะของความสงบเรียบร้อยปราศจากภัยอันตรายทั้งปวง 2) ขัน 5 โกฐากเป็นสัญญะของความอ่อนน้อมถ่อมตน 3) ขันตั้งเป็นสัญญะของความเป็นมงคล 4) พิธีเบิกเนตรเป็นสัญญะของการพบแสงสว่างคือการมีปัญญาในการดำเนินชีวิต และ 5) ข้าวมธุปายาสเป็นสัญญะของความเพียรและความตั้งมั่น