การจัดการทรัพยากรร่วมของท้องถิ่น : กรณีศึกษา ป่าภูตะเภา ตำบลกุดยม อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษากลไกการบริหารจัดการ และสภาพการใช้ประโยชน์จากป่าภูตะเภาในปัจจุบัน ศึกษาสภาพปัญหาปัจจุบัน และเพื่อเสนอแนวทางในการบริหารจัดการป่า ตามแนวคิดการจัดการทรัพยากรร่วม ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้การวิจัยแบบกรณีศึกษาแบบกรณีเดียว กลุ่มตัวอย่างมีทั้งหมด 15 คน แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มบุคลากรสำนักงานป่าไม้จังหวัดชัยภูมิ กลุ่มบุคลากรขององค์การบริหารส่วนตำบลกุดยม และกลุ่มกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ราษฎรอาสาสมัครพิทักษ์ป่า และอาสาสมัครป้องกันภัยฝ่ายพลเรือน ในเขตตำบลกุดยม เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง และสัมภาษณ์เชิงลึก การวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการสัมภาษณ์ ใช้การวิเคราะห์เนื้อหาเพื่อหาแก่นเรื่องผลการศึกษาพบว่า ในปัจจุบัน ป่าภูตะเภาได้รับความร่วมมือจากหลายภาคส่วน ทั้งหน่วยงานราชการ และกลุ่มบุคคลที่คอยกำกับ ดูแล สอดส่องป่าภูตะเภา ร่วมกันรักษาทรัพยากรธรรมชาติป่าภูตะเภาเป็นประจำทุกปี ทำให้ป่าฟื้นตัวขึ้นอย่างต่อเนื่อง ส่วนการใช้ประโยชน์จากป่าภูตะเภา มีการกำหนดสิทธิ์ไม่ให้บุคคลภายนอกเข้าไปใช้ประโยชน์จากป่าภูตะเภา โดยให้สิทธิใช้ประโยชน์เฉพาะประชาชนที่มีพื้นที่รอบป่าภูตะเภา และพื้นที่ใกล้เคียง ปัญหาโดย
ส่วนใหญ่ของป่าภูตะเภา คือ การเผาป่า ถึงแม้ว่าจะมีกฎกติกาในการกำหนดโทษวางไว้อย่างชัดเจน แต่ก็ยังพบการลักลอบเผาป่าอย่างต่อเนื่อง สำหรับแนวทางในการบริหารจัดการป่าชุมชนภูตะเภา ควรมีการอบรมให้ความรู้เป็นประจำทุกปี การปลูกฝังจิตสำนึกในการดูแลรักษาป่าให้กับนักเรียน การสร้างกลุ่มเครือข่ายออนไลน์ เพื่อความสะดวกในการติดต่อประสานงาน มีการตั้งด่านตรวจ การขึ้นไปสำรวจป่าเป็นประจำทุกเดือน และการรณรงค์เรื่องเผาป่า