การศึกษาแนวทางจัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมการรู้เท่าทันดิจิทัลและสุขภาวะทางจิตสำหรับวัยรุ่นตอนต้น

Main Article Content

พิศุทธิภา เมธีกุล

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาแนวทางในการส่งเสริมการรู้เท่าทันดิจิทัลและสุขภาวะทางจิตสำหรับวัยรุ่นตอนต้น วัสดุและวิธีการ การวิจัยครั้งนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีการสนทนากลุ่ม ผู้ให้ข้อมูลหลัก ประกอบด้วย อาจารย์ผู้สอนในสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษา ศึกษานิเทศก์สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา อาจารย์ผู้สอนในสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา และนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น จำนวนทั้งสิ้น 16 คน โดยการคัดเลือกแบบเจาะจง (Purposive sampling) เครื่องมือที่ใช้คือ แนวคำถามสำหรับการสัมภาษณ์และเครื่องบันทึกเสียง และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษา จากการวิเคราะห์ข้อมูลพบประเด็นหลักและประเด็นย่อย ประกอบด้วย 1) เนื้อหาสำหรับกิจกรรมส่งเสริมการรู้เท่าทันดิจิทัลสำหรับวัยรุ่นตอนต้น ได้แก่ 1.1) ความสามารถในการใช้งาน 1.2) ความรับผิดชอบ 1.3) การคิดวิจารณญาณ 1.4) การใช้งานอย่างปลอดภัย และ 1.5) การสื่อสารอย่างเหมาะสม 2) เนื้อหาสำหรับกิจกรรมส่งเสริมสุขภาวะทางจิตสำหรับวัยรุ่นตอนต้น ได้แก่ 2.1) การรู้จักและยอมรับตนเอง 2.2) การปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลง และ 2.3) การเห็นคุณค่าในตนเอง 3) การออกแบบกิจกรรมที่เหมาะกับวัยรุ่นตอนต้น ได้แก่ 3.1) กิจกรรมที่เน้นการมีส่วนร่วมและลงมือปฏิบัติ 3.2) เนื้อหาและสื่อประกอบกิจกรรมที่ตรงกับความสนใจ 3.3) มีการเสริมแรงอย่างเหมาะสม และ 3.4) ระยะเวลาเหมาะสม สรุป การจัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมการรู้เท่าทันดิจิทัลและสุขภาวะทางจิต ควรกำหนดเนื้อหาที่ส่งเสริมศักยภาพในการใช้เทคโนโลยี ควบคู่กับการสนับสนุนให้รู้จักตนและยอมรับตนเอง การปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงและการเห็นคุณค่าในตนเอง มีรูปแบบกิจกรรมและกระบวนการที่สอดคล้องกับความสนใจของวัยรุ่นตอนต้น ผลการศึกษาเป็นแนวทางสำหรับนักจิตวิทยาและผู้ที่ทำงานกับวัยรุ่นตอนต้นในการสร้างกิจกรรมฝึกอบรมต่อไป

Article Details

บท
นิพนธ์ต้นฉบับ

References

Audrin, C., & Blaya, C. (2020). Psychological well-being in a connected world: The impact of cybervictimization in children's and young people's life in France. Frontiers in Psychology, 11, 1-11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01427

Bahramian, E., Mazaheri, M., & Hasanzadeh, A. (2018). The relationship between media literacy and psychological well-being in adolescent girls in Semirom City. Journal of Education and Health Promotion, 7, 1-5. https://doi.org/10.4103/jehp.jehp_41_18

Balk, D. E. (1995). Adolescent development: Early through late adolescence. Brooks/Cole.

Buchan, M. C., Bhawra, J., & Katapally, T. R. (2024). Navigating the digital world: Development of an evidence-based digital literacy program and assessment tool for youth. Smart Learn. Environ, 11(8), 1-24. https://doi.org/10.1186/s40561-024-00293-x

Carlén, K., Suominen, S., & Augustine, L. (2023). The association between adolescents’ self-esteem and perceived mental well-being in Sweden in four years of follow-up. BMC Psychology, 11(1), 1-11. https://doi.org/10.1186/s40359-023-01450-6

Chaisuwan, B., & Prajaknate, P. (2015). The behavior of new media usage among teenagers aged 10-19 years. Journal of Communication and Management, 1(1), 31-57. (in Thai).

Çiçek, i. (2021). Mediating role of self-esteem in the association between loneliness and psychological and subjective well-being in university students. International Journal of Contemporary Educational Research, 8(2), 83-97. https://doi.org/10.33200/ijcer.817660

Coopersmith, S. (1967). The antecedents of self-esteem inventories. Freeman.

Coyne S. M., Rogers, A. A., Zurcher, J. D., Stockdale, L., & Booth, M. (2020). Does time spent using social media impact mental health?: An eight year longitudinal study. Comput. Hum. Behav, 104, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.chb.2019.106160

Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2008). Facilitating optimal motivation and psychological well-being across life’s domains. Canadian Psychology, 49, 14–23 https://doi.org/10.1037/0708-5591.49.1.14

Dienlin, T., & Johannes, N. (2020). The impact of digital technology use on adolescent well-being. Dialogues in Clinical Neuroscience, 22(2), 135-142, https://doi.org/10.31887/DCNS.2020.22.22/tdienlin

Elliott, G. R., & Feldman, S. S. (1990). Capturing the adolescent experience. In S. S. Feldman & G. R. Elliot (Eds.), At the threshold: The developing adolescent (pp. 1-13). Harvard University Press.

Evangelinos, G., & Holley, D. (2015). Embedding digital competences in the curriculum: A case study on student-experience of an online technology-enhanced, activity-based Learning design. In A. M. Teixeira, A. Szűcs, & I. Mázár (Eds.), Expanding learning scenarios. opening out the educational landscape (pp. 805-813). European Distance and E-Learning Network (EDEN). http://hdl.handle.net/10540/577015

Gao, J., & McLellan, R. (2018). Using Ryff’s scales of psychological well-being in adolescents in Mainland China. BMC Psychology, 6(17), 1-8. https://doi.org/10.1186/s40359-018-0231-6

Houghton, S., Lawrence, D., Hunter, S. C., Rosenberg, M., Zadow, C., Wood, L., & Shilton, T. (2018). Reciprocal relationships between trajectories of depressive symptoms and screen media use during adolescence. J Youth Adolescence, 47, 2453-2467.

https://doi.org/10.1007/s10964-018-0901-y

Institute for Population and Social Research, Mahidol University. (2023). Thai health 2023: Thailand’s commitment in COP (Conference of parties) & Responses to climate change. https://www.thaihealth.or.th/?p=335132. (in Thai).

Jamjuree, D. (2020). Learning design for Gen Z learners. Graduate school Srinakharinwirot university (edition). http://www.curriculumandlearning.com/upload/Books/การออกแบบการเรียนการสอนสำหรับผู้เรียน%20Gen%20Z_1600319626.pdf. (in Thai).

Jirathikrengkrai, C., Vongsirimas, N., Thanoi, W., & Phetrasuwan, S. (2021). Factor in predicting psychological well-being in late adolescents. Nursing Science Journal of Thailand, 39(2), 77-89. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ns/article/view/246543. (in Thai).

Kahneman, D., Diener, E., & Schwarz, N. (1999). Well-being: The foundations of hedonic psychology. Russell Sage Foundation.

Kernis, M. H. (2003). Toward a conceptualization of optimal self-esteem. Psychological Inquiry, 14(1), 1-26. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1401_01

Kleechaya, P. (2016). Access, risk, digital literacy and conceptual frame of digital media education for Thai secondary school students phase1. Thailand Science Research and Innovation. https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:60875 (in Thai)

Kleechaya, P. (2016). Access, risk, digital literacy and conceptual frame of digital media education for Thai secondary school students phase 2. Thailand Science Research and Innovation. http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/81945. (in Thai).

Kumpfer, K. L. (2002). Factors and processes contributing to resilience. In Glantz, M. D, Editor & Johnson, J. L. Editor (eds) Resilience and development. Longitudinal research in the social and behavioral sciences: An interdisciplinary series (pp. 179-224). Springer. https://doi.org/10.1007/0-306-47167-1_9

Limone, P., & Toto, G. A. (2022). Factors that predispose undergraduates to mental issues: A cumulative literature review for future research perspectives. Frontiers in Public Health, 10, 1-12. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.831349

Lukkum, P. (2021). The study of digital literacy of matthayomsuksa 3 students under the secondary educational service area office Roi Et. [Unpublished master’s thesis]. Mahasarakham University. (in Thai).

Ministry of Social Development and Human Security. (2022, October 11). MSDHS participates in presenting the survey results on the situation of children and online dangers, and the seminar Child Grooming: Online luring, a threat that must end. https://www.m-society.go.th/ewtadmin/ewt/mso_web/ewt_news.php?nid=34491. (in Thai).

Nixon, C. L. (2014). Current perspectives: The impact of cyberbullying on adolescent health. adolescent health, Medicine and Therapeutics, 5, 143-158. https://doi.org/10.2147/AHMT.S36456

Office of the National Digital Economy and Society Commission. (2019). Media and information literacy summary survey report Thailand 2019. Ministry of Digital Economy and Society. https://itm.eg.mahidol.ac.th/itm/wp-content/uploads/2020/04/MDES-ONDE-MIL-Survey-2019-ภาพรวมประเทศ.pdf. (in Thai).

Office of the National Economic and Social Development Council. (2024). The state of Thai society in the second quarter and overall 2023. https://www.nesdc.go.th/ewt_dl_link. php?nid=13633&filename=socialoutlook_report. (in Thai).

Phoyen, K. (2021). Active Learning: Learning satisfy education in 21st century. Journal of Education Silpakorn University, 19(1), 11-28. (in Thai).

Phungphai, K., & Boonmoh, A. (2021). Students’ perception towards the use of rewards to enhance their learning behaviours and self-development. Journal of English Education, 7(1), 39-55. https://doi.org/10.30606/jee.v7i1.637

Podhisita, C. (2013). The art and science in the qualitative research (6th ed.). Amarin Printing. (in Thai).

Robins, R. W., & Trzesniewski, K. H. (2005). Self-esteem development across the lifespan. Current Directions in Psychological Science, 14(3), 158-162. https://doi.org/10.1111/j.0963-7214.2005.00353.x

Rodríguez-de-Dios, I., Igartua, J. J., & González Vázquez, A. (2016). Development and validation of a digital literacy scale for teenagers. In F. J. García-Peñalvo (Ed.), Proceedings of the fourth international conference on technological ecosystems for enhancing multiculturality (TEEM’16) (pp. 1067-1073). ACM. https://doi.org/10.1145/3012430.3012648

Rosenberg, M., Schooler, C., Schoenbach, C., & Rosenberg, F. (1995). Global self-esteem and specific self-esteem: Different concepts, different outcomes. American Sociological Review, 60, 141-156. http://dx.doi.org/10.2307/2096350

Ruini, C., Ottolini, F., Tomba, E., Belaise, C., Albieri, E., Visani, D., Offidani, E., Caffo, E., & Fava, G. A. (2009). School intervention for promoting psychological well-being in adolescence. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 40, 522-532. https://doi.org/10.1016/j.jbtep.2009.07.002

Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it ?: Explorations of the meaning of psychological wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081.

Ryff, C. D., & Keyes, C. L. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 719-727.

Siling, V., Hengudomsub, P., & Vatanasin, D. (2023). Factors associated with digital intelligence quotient among lower secondary school students. Journal of Medical and Public Health Region4, 13(2), 39-52. (in Thai).

Sharifi, Z., & Moltafet, G. (2021). The prediction of psychological well-being based on gratitude, social support and self-esteem. International Journal of Behavioral Sciences, 15(2), 127-132.

Smith, T. S., & Coleman, E. (2021). Growth and development during adolescence. In Kyle, T. Editor (Ed.), Primary Care Pediatrics for the Nurse Practitioner: A practical approach (pp 125-133). Springer Publishing.

Sonck, N., & Haan, J. D. (2013). How the internet skills of European 11- to 16-year-olds mediate between online risk and harm, Journal of Children and Media, 7(1), 79-95. http://dx.doi.org/10.1080/17482798.2012.739783

Suttichainimit, A., Tuicomepee, A., Wiwattanapantuwon, J., & Dhammapeera, P. (2020). Mental fatigue in academic related context. e-Journal of Education Studies, Burapha University, 2(4), 27-40. (in Thai).

Thai Health Promotion Foundation & & Department of Information Systems Technology Management, Faculty of Engineering, Mahidol University. (2022). The situation of media, information, and digital literacy of the Thai population in 2022. https://dol. thaihealth.or.th/Media/Index/48ba3a4a-b7f3-ed11-80ff-00155d1aab6e. (in Thai).

Twenge, J. M., & Campbell, W. K. (2019). Media use is linked to lower psychological well-being: Evidence from three datasets. Psychiatr, 90, 311-331. https://doi.org/10.1007 /s11126-019-09630-7

Vandoninck, S., d’Haenens, L., & Donoso, V. (2010). Digital literacy of Flemish youth: How do they handle online content risks. Communications, 35, 397-416. https://doi.org/ 10.1515/COMM.2010.021

Vandoninck, S., d’Haenens, L., & Roe, K. (2013). Online risk coping strategies of less resilient children and teenagers across Europe. Journal of Children and Media, 7, 60-78. https://doi.org/10.1080/17482798.2012.739780

Wu, Y. J., Outley, C., Matarrita-Cascante, D., & Murphrey, T. P. (2016). A systematic review of recent research on adolescent social connectedness and mental health with internet technology Use. Adolescent Res Rev, 1, 153-162. https://doi.org/10.1007/s40894-015-0013-9

Žukauskienė, R. (2014). Adolescence and well-being. In: Ben-Arieh, A. Editor, Casas, F. Editor, Frønes, I. Editor, & Korbin, J. Editor (eds), Handbook of child well-being (pp.1713-1738). Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-90-481-9063-8_67