ทุนทางสังคมในฐานะกระบวนการขับเคลื่อนวิสาหกิจชุมชนไทย

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทของทุนทางสังคมที่มีต่อวิสาหกิจชุมชน โดยเน้นไปที่การเสริมสร้าง
ความเข้มแข็งและการพัฒนาวิสาหกิจชุมชน และศึกษากระบวนการใช้ทุนทางสังคมในการบริหารจัดการวิสาหกิจชุมชน การศึกษานี้ใช้การวิเคราะห์เอกสารที่รวบรวมงานวิจัยและทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับทุนทางสังคม โดยเฉพาะแนวคิดจากนักวิชาการที่เกี่ยวข้อง กับการสร้างเครือข่ายทางสังคมและการพัฒนาวิสาหกิจชุมชน

              ผลการศึกษาพบว่า ทุนทางสังคมมีบทบาทต่อวิสาหกิจชุมชนเป็นอย่างมาก โดยทุนทางสังคมที่พบมีหลายด้าน ได้แก่ ทุนทางกายภาพ ทุนทางวัฒนธรรม ทุนมนุษย์ ทุนความสัมพันธ์และทุนเครือข่าย ซึ่งทุนทางสังคมแต่ละด้านมีบทบาท
ต่อการประกอบ สร้างพัฒนาและต่อยอดวิสาหกิจชุมชนให้ประสบความสำเร็จและสามารถดำเนินไปได้อย่างยั่งยืน นอกจากนี้    จากการศึกษากระบวนการใช้ทุนทางสังคมในการบริหารจัดการวิสาหกิจชุมชน พบว่า ปัจจัยที่สำคัญต่อกระบวนการใช้ทุน     ทางสังคมในการบริหารจัดการวิสาหกิจชุมชน คือ ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งเป็นทุนทางสังคมของท้องถิ่น เป็นรากเหง้า
ของชุมชน โดยการใช้ทุนทางสังคมเพื่อก่อให้เกิดความได้เปรียบเชิงการแข่งขันของวิสาหกิจชุมชน ได้แก่ 1) การมีส่วนร่วมของคนในชุมชน 2) การรวมกลุ่มเป็นเครือข่ายผู้ประกอบการวิสาหกิจชุมชน และ 3) การนำความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นมาประยุกต์ใช้       แต่อย่างไรก็ตาม การนำทุนทางสังคมไปใช้อาจเป็นการเอื้อประโยชน์ให้กลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง เช่น การใช้ทุนทางสังคมในการหาเสียงเลือกตั้งท้องถิ่น ซึ่งอาจนำไปสู่การสร้างอิทธิพลของกลุ่มคนที่มีทุนทางสังคมมากกว่ากลุ่มอื่น