โวหารภาพพจน์และรสวรรณคดีในกวีนิพนธ์ เรื่อง ฝูงนกเหนือวิหาร ของ โชคชัย บัณฑิต

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์โวหารภาพพจน์รสวรรณคดีในกวีนิพนธ์ เรื่อง ฝูงนกเหนือวิหาร ของโชคชัย บัณฑิต ซึ่งเป็นหนังสือกวีนิพนธ์ที่ได้รับรางวัลดีเด่นด้านกวีนิพนธ์ในการประกวดหนังสือดีเด่น ประจำปี พ.ศ. 2564 ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ จำนวน 63 บท การวิจัยครั้งนี้ได้อาศัยทฤษฎี โวหารภาพพจน์
และรสวรรณคดีสันสกฤตและรสวรรณคดีไทยมาประมวลสังเคราะห์เป็นเกณฑ์ในการศึกษา ผลการวิจัยพบว่า มีโวหารภาพพจน์
ที่ปรากฏ 6 ประเภท คือ 1) อุปมา 2) อุปลักษณ์ 3) อธิพจน์ 4) สัทพจน์ 5) บุคลาธิษฐาน และ 6) นามนัย ส่วนรสวรรณคดี
ที่ปรากฏ 10 รส ได้แก่  1) ศานตรส เช่น การให้อภัยความสงบ 2) ศฤงคารรสหรือนารีปราโมทย์ เช่น ความรักของแม่ที่มีต่อลูก การระลึกถึงครูอาจารย์ 3) เราทรรสหรือพิโรธวาทัง เช่น อารมณ์โกรธที่มีต่อสัตว์และคน 4) กรุณารสหรือสัลลาปังคพิสัย เช่น การผิดหวังในความรัก ความทุกข์ 5) เสาวรสจนี เช่น การชมดอกไม้และธรรมชาติ 6) ภยานกรส เช่น ความกลัว หรือกังวล
กับเหตุการณ์ต่าง ๆ 7) วีรรส เช่น ความพากเพียรและความกล้าหาญ 8) อัทภูตรส เช่น ความแปลกใจและความทันสมัย
9) พีภัตสรส เช่น ความรู้สึกเบื่อหน่ายการทำงานและสังคมที่ย่ำแย่ และ 10) หาสยรส เช่น อารมณ์ขัน การวิเคราะห์โวหารภาพพจน์รสวรรณคดีในกวีนิพนธ์ เรื่อง ฝูงนกเหนือวิหาร ของโชคชัย บัณฑิต เป็นเพียงการวิเคราะห์ ตามแนวคิดสุนทรียศาสตร์เพื่อให้เห็นความงามทางวรรณศิลป์