ภาวะการรู้คิดบกพร่องเล็กน้อย

ผู้แต่ง

  • นิสาพร สลางสิงห์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ
  • ตฤณ ทิพย์สุทธิ์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ
  • กัลยา มั่นล้วน คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ
  • ปัณณทัต บนขุนทด คณะพยาบาลศาสตร์ บุรีรัมย์ มหาวิทยาลัยเวสเทิร์น

คำสำคัญ:

ภาวะการรู้คิดบกพร่อง, ความจำ, สมองเสื่อม

บทคัดย่อ

ภาวะการรู้คิดบกพร่อง เป็นความผิดปกติที่อยู่ระหว่างภาวะสมองเสื่อมกับการหลงลืมตามปกติของผู้สูงอายุ
เกิดจากภาวะถดถอยในการทำงานของสมองและการสูญเสียเซลล์ประสาท โดยเริ่มจากส่วนใดส่วนหนึ่งแล้วจึงลุกลามไปยังสมองส่วนบน ได้แก่ สมองส่วนพรีฟรอนทัล คอร์เท็กซ์และสมองส่วนฮิปโปแคมปัสถูกทำลาย ประกอบกับสารสื่อประสาทอะซิทิลโคลีน มีระดับลดลง โดยที่ความเสื่อมถอยจะดำเนินอย่างช้า ๆ แบบค่อยเป็นค่อยไป ซึ่งอาจใช้เวลานานหลายปีกว่าที่ความผิดปกติจะปรากฏจนสังเกตได้ เมื่อเซลล์ประสาทในสมองที่มีบทบาทสำคัญในการจดจำข้อมูลต่าง ๆ ถูกทำลายลง อาการสำคัญของ
ผู้ที่มีภาวะการรู้คิดบกพร่อง จึงเป็นอาการที่เกี่ยวข้องกับความจำ นำมาสู่ภาวะสมองเสื่อมจนส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวันตามมาได้ การรักษาภาวะการรู้คิดบกพร่องมีทั้งวิธีการใช้ยาและวิธีการที่ไม่ใช้ยา เนื่องจากยาที่ใช้รักษานั้นส่วนมากทำให้เกิดอาการที่ไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา อาจส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการที่แย่ลง ผู้เขียนแนะนำให้รักษาด้วยการรักษาที่ไม่ใช้ยา ซึ่งมีหลายวิธี เช่น การฝึกจำ การฝึกการรู้คิด การบำบัดด้วยกิจกรรม วิธีเหล่านี้เป็นวิธีหนึ่งที่นำมาใช้ในการเพิ่มประสิทธิภาพของกระบวนการทางสมอง ช่วยสร้างความสมดุลให้กับสมอง ช่วยกระตุ้นการเชื่อมโยงของเซลล์ประสาทและสมองส่งผลให้สามารถชะลอหรือป้องกันไม่ให้เกิดโรคสมองเสื่อมได้ และจากการทบทวนวรรณกรรม พบว่าบุคคลที่มีภาวะรู้คิดบกพร่องจะมีความเสี่ยงมากกว่าคนปกติที่จะมีภาวะสมองเสื่อมตามมาได้ เพราะฉะนั้นในบทความนี้จึงนำเสนอในเรื่อง ภาวะการรู้คิดบกพร่องเล็กน้อย ที่มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้สูงอายุที่มีภาวะปกติ มีความรู้ความเข้าใจในการเกิดภาวะการรู้คิดบกพร่องเล็กน้อย การป้องกันการเกิดโรค ตลอดจนสามารถปฏิบัติตัวได้ถูกต้อง และไม่ป่วยด้วยภาวะสมองเสื่อม ประกอบด้วย สาเหตุที่ให้เกิดโรค ลักษณะของโรค อาการและอาการแสดง ปัจจัย ผลกระทบ และการรักษา

เอกสารอ้างอิง

กรวรรณ ยอดไม้. 2560. บทบาทครอบครัวกับการดูแลผู้สูงอายุภาวะสมองเสื่อมในชุมชน. Journal of Public Health Nursing, 11(1), 189-204.

จินตนา อาจสันเที๊ยะ และรัชณีย์ ป้อมทอง. (2561). แนวโน้มการดูแลผู้สูงอายุในศตวรรษที่ 21: ความท้าทายในการพยาบาล. Journal of The Royal Thai Army Nurses, 19(1), 39-46.

ชัชวาล วงค์สารี และศุภลักษณ์ พื้นทอง. (2561). ภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุ: การพยาบาลและการดูแลญาติผู้ดูแล. HCU Journal, 22(43-44), 166-179.

ชุติมา ทองวชิระ, ณัฐรพี ใจงาม และสุชาดา โทผล. (2562). รูปแบบการป้องกันภาวะสมองเสื่อมของผู้สูงอายุในชุมชนเขตตลิ่งชัน กรุงเทพมหานคร. KKU Research Journal (Graduate Studies), 19(3), 96-108.

เดชา วรรณพาหุล. (2560). การพัฒนาโปรแกรมฝึกบริหารสมองสำหรับเพิ่มความจำระยะสั้นในผู้สูงอายุ: การศึกษา ศักย์ไฟฟ้าสมองสัมพันธ์กับเหตุการณ์. Journal of Rajanagarindra, 13(30), 51-61.

ดุษฎี อุดมอิทธิพงศ์, พิชญา ชาญนคร, ธิติมา ณรงค์ศักดิ์ และนภาพิศฉิมนาคบุญ. (2564). การกระตุ้นการรู้คิดสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะการรู้คิดบกพร่องเล็กน้อย. วารสารสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา, 15(1), 62–83.

ดาราวรรณ รองเมือง, ฉันทนา นาคฉัตรีย์, จีราพร ทองดี และจิตติยา สมบัติบูรณ์. (2561). อุบัติการณ์ของการหกล้ม และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการหกล้มในผู้สูงอายุที่อาศัยในชุมชน จังหวัดสุราษฎร์ธานี. Journal of Phrapokklao Nursing College, 27(suppl. 1), 123-138.

ทัศนีย์ กาศทิพย์, สุปรีดา มั่นคง และพรทิพย์ มาลาธรรม. (2562). ภาวะสุขภาพของผู้สูงอายุที่มีภาวะรู้คิดบกพร่อง. Thai Journal of Nursing Council, 34(1), 104-121.

ประเสริฐ อัสสันตชัย. (2556). ปัญหาสุขภาพที่พบบ่อยในผู้สูงอายุและการป้องกัน (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: ยูเนี่ยน ครีเอชั่น.

ปิยะภร ไพรสนธิ์ และพรสวรรค์ เชื้อเจ็ดตน. (2560). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะการรู้คิดบกพร่องเล็กน้อยในผู้สูงอายุ จังหวัดเชียงราย. Thai Journal of Nursing Council, 32(1), 64-80.

ปิ่นมณี สุวรรณโมสิ และจิราพร เกศพิชญวัฒนา. (2559). ผลของโปรแกรมกระตุ้นการรู้คิดต่อความจำของผู้สูงอายุในชุมชนที่มีการรู้คิดบกพร่อง. Journal of the Police Nurses, 8(2), 45-57.

พัฒน์ พงษ์วิจิตร. (2555). เทคนิคพัฒนาสมองเพิ่มพลังความจำ. กรุงเทพฯ: ไพลิน บุ๊คเน็ต.

ภิญาภร โตญาติมาก, เกศรินทร์ อุทริยะประสิทธ์, วัลย์ลดา ฉันท์เรืองวณิชย์ และบรรพต สิทธินามสุวรรณ. (2562). ปัจจัยทำนายความบกพร่องด้านการรู้คิดในผู้ป่วยภายหลังการผ่าตัดเนื้องอกสมอง. Thai Journal of Nursing Council, 34(4), 64-79.

มุกดา หนุ่ยศรี. (2559). การป้องกันโรคสมองเสื่อม. วารสารพยาบาลตำรวจ, 8(1), 227-240.

วลี รัตนวัตร์, ดาวชมพู นาคะวิโร, และภัทรพร วิสาจันทร์. (2561). ความชุกของภาวะความสามารถของสมองบกพร่องเล็กน้อยในบุคลากรโรงพยาบาลช่วงวัยก่อนเกษียณ. Journal of the Psychiatric Association of Thailand, 63(1), 55-64.

ศิริกุล การุณเจริญพาณิชย์. (2558). ผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมและการพยาบาล: บทบาทที่ท้าทายของ พยาบาล. Nursing Journal of The Ministry of Public Health, 25(1), 1-12.

สมฤดี ชุมแก้ว, วิไลวรรณ สีนุ้ย และวิดาวรรณ จำปา. (2563). ผลของโปรแกรมกล่มส่งเสริมการรู้คิดต่อความสามารถในการรู้คิดในผู้ป่วยจิตเภทที่มีภาวะพุทธิปัญญาบกพร่อง. วารสารสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา, 14(1), 23-38.

สาวิตรี จีระยา, ภรภัทร เฮงอุดมทรัพย์, ดวงใจ วัฒนสินธุ์ และเวทิส ประทุมศรี. (2562). ผลของโปรแกรมกระตุ้นการรู้คิดต่อการรับรู้สมรรถนะแห่งตนด้านความจำในผู้สูงอายุที่มีการรู้คิดบกพร่องเล็กน้อย. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 26(2), 30-39.

Dementia Australia. (2021). WHAT IS DEMENTIA?. Retrieved April 17, 2021, from https://www.dementia.org.au/

sites/default/files/helpsheets/Helpsheet-AboutDementia01-WhatIsDementia_thai.pdf

Gao, Y., Huang, C., Zhao, K., Ma, L., Qiu, X., Zhang, L., and Tang, Y. (2013). Retracted: Depression as a risk factor for dementia and mild cognitive impairment: a meta‐analysis of longitudinal studies. International Journal of Geriatric Psychiatry, 28(5), 441-449.

Kontaxopoulou, D., Fragkiadaki, S., Beratis, I. N., Pavlou, D., Yannis, G., Papanicolaou, A. C. and Papageorgiou,

S. G. (2016). Incidental and intentional memory performance in depression and amnestic mild cognitive impairment. Neuropsychologia, 43(5), 675-681.

Langa, K. M. and Levine, D. A. (2014). The diagnosis and management of mild cognitive impairment: a clinical review. Jama, 312(23), 2551-2561.

Pellegrino, L. D., Peters, M. E., Lyketsos, C. G. and Marano, C. M. (2013). Depression in cognitive impairment. Current Psychiatry Reports, 15(9), 1–8.

Rutten, J. L. (2017). “Prevention is Better than Cure”: Can Exercise Prevent Dementia?. Maastricht Student Journal of Psychology and Neuroscience, 6(1), 1-12.

Sekiguchi, A. and Kawashima, R. (2007). Cognitive rehabilitation--the learning therapy for the senile dementia. Brain and Nerve= Shinkei kenkyu no shinpo, 59(4), 357-365.

Senanarong, V., Harnphadungkit, K., Poungvarin, N., Vannasaeng, S., Chongwisal, S., Chakorn, T. and Udompunthurak, S. (2013). The dementia and disability project in Thai elderly: rational, design, methodology and early results. BMC Neurology, 13(1), 1–11.

Subindee, S. and Sritanyarat, W. (2014). Mild cognitive impairment in older persons with chronic illness attended at a chronic care clinic of a primary care unit Khon Kaen Province. Journal of Nursing Science and Health, 37(1), 43-50.

Tsolaki, M., Kakoudaki, T., Tsolaki, A., Verykouki, E. and Pattakou, V. (2014). Prevalence of mild cognitive impairment in individuals aged over 65 in a rural area in North Greece. Advances in Alzheimer's Disease, 3(01), 11-19.

United Nations. (2015). World Population Ageing. New York: United Nations.

Ward, A., Arrighi, H. M., Michels, S. and Cedarbaum, J. M. (2012). Mild cognitive impairment: disparity of incidence and prevalence estimates. Alzheimer's & Dementia, 8(1), 14-21.

World Health Organization. (2016). Mental health and older adults. Retrieved November 14, 2016, from http://www.who.int/mediacentre /factsheets/fs381/en/ Updated April 2016.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2022-12-31

รูปแบบการอ้างอิง

สลางสิงห์ น., ทิพย์สุทธิ์ ต., มั่นล้วน ก., & บนขุนทด ป. (2022). ภาวะการรู้คิดบกพร่องเล็กน้อย. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด, 16(3), 253–264. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/reru/article/view/249952

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ