กลยุทธ์การจัดการการตลาดส้มโอทับทิมสยามตามสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อ (1)พรรณนาสภาพการณ์ปัจจุบันและปัญหาการจัดการการตลาดส้มโอทับทิมสยาม (ตามสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์) ของจังหวัดนครศรีธรรมราช (2) แนวทางการแก้ไขปัญหาการจัดการการตลาดส้มโอทับทิมสยาม (ตามสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์) ของจังหวัดนครศรีธรรมราช (3) เพื่อนำเสนอกลยุทธ์การจัดการการตลาดส้มโอทับทิมสยาม (ตามสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์) ของจังหวัดนครศรีธรรมราช มีวิธีการดำเนินการวิจัย แบบสัมภาษณ์เชิงลึก แบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม กลุ่มที่ 1 กลุ่มผู้ประกอบการธุรกิจส้มโอทับทิมสยามที่มีประสบการณ์ในการดำเนินธุรกิจส้มโอทับทิมสยาม (ตามสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์) ของจังหวัดนครศรีธรรมราช กลุ่มที่ 2 เป็นกลุ่มเกษตรกรรายย่อยผู้เพาะปลูกส้มโอทับทิมสยาม (ตามสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์) เพียงอย่างเดียว ของจังหวัดนครศรีธรรมราช กลุ่มที่ 3 กลุ่มผู้ประกอบการธุรกิจส้มโอทับทิมสยาม (ตามสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์) ของจังหวัดนครศรีธรรมราชและเป็นเกษตรกรรายย่อยผู้เพาะปลูกส้มโอทับทิมสยาม และ กลุ่มที่ 4 (หน่วยงานภาครัฐ) ประกอบด้วย นักวิชาการที่มีหน้าที่เกี่ยวข้อง

ผลการวิจัย พบว่า  (1) สภาพการณ์ปัจจุบัน ส้มโอทับทิมสยาม ราคาไม่ดี มีการแข่งขันด้านราคาสูง เกษตรกรมีการขยายพื้นที่เพาะปลูก เป็นพืชที่สร้างรายได้ต่อพื้นที่ดีกว่าพืชชนิดอื่น แต่ไม่สามารถผลิตส้มโอได้ตามมาตรฐาน เกรดส่งออก (ราคาสูง) เนื่องจาก สภาพอากาศและสิ่งแวดล้อมมีผลต่อผลผลิตที่ได้ เช่น ฝนตกบ่อย ทำให้ส้มโอเป็นโรคแคงเกอร์ ทำให้ผิวไม่สวยตามมาตรฐาน GAP (2) การใช้ส่วนประสมทางการตลาด 4 P's มาแก้ปัญหา รวมทั้งให้ภาครัฐเข้ามามีบทบาทในการตั้งราคากลางหรือควบคุมราคา หรือพยุงราคา เนื่องจากส้มโอทับทิมสยามมีปัญหา  คือ ราคาถูกจนเกิน ช่วงที่ส้มโอทับทิมสยาม ออกผลผลิตพร้อมๆกัน  (ส้มล้นตลาด) ทำให้เกษตรกรขาดทุน จากการถูกกดราคาจากพ่อค้าคนกลาง   (3) กลยุทธ์การเจริญเติบโต (SO) จุดแข็ง : เป็นพืชเฉพาะถิ่น(ตามสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์) GI ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวเป็นผลไม้ที่มีสารอาหารสูง สร้างรายได้ให้เกษตรกรสูงกว่าพืชชนิดอื่นที่ปลูกในพื้นที่ จุดอ่อน : มีการสวมสิทธิ์ใบรับรอง GI คุณภาพดินเสื่อมสภาพ ค่าใช้จ่ายในการเพาะปลูกสูงเกษตรกรขาดความรู้ในการเพาะปลูกและการผลิต โอกาส : การตลาดต่างประเทศยังมีความต้องการส้มโอทับทิมสยามที่มีใบรับรอง ( GI)และมีการผลิตตามมาตรฐาน (GAP) เป็นผลไม้เชื่อมโยงกับความเชื่อและค่านิยมของประเพณี เป็นพืชเศรษฐกิจฐานรากในพื้นที่อำเภอปากพนัง และมูลค่าของส้มโอทับทิมสยามในตลาดสูงสส่งผลให้กำหนดราคาได้สูงมีหน่วยงานภาครัฐสนับสนุนเกษตรกรในการเปิดตลาดทั้งในประเทศและต่างประเทศรวมทั้งมีการสนับสนุนความรู้และเทคโนโลยีให้กับเกษตรกร  อุปสรรค: สภาพภูมิศาสตร์มีผลกระทบต่อการเพาะปลูกและการผลิตผลิตส้มโอทับทิมสยามให้มีคุณภาพตามมาตรฐาน GAP เช่นอุทกภัยภัยแล้งโรคระบาดและพายุฝน มีสินค้าทดแทนในภูมิภาคภายในประเทศช่วงผลไม้ออกตามฤดูกาล มีสินค้าทดแทนจากต่างประเทศหรือประเทศใกล้เคียงที่ส่งผลกระทบต่อราคาส้มโอทับทิมสยามสยามในตลาดปลายทาง มีกฎหมายการค้าระหว่างประเทศในการควบคุมการส่งออก  มีการสวมสิทธิ์ใบรับรองจีไอของส้มโอทับทิมสยาม  มีผู้ประกอบการรายใหม่เข้ามาในตลาดเพื่อค้าขายส้มโอทับทิมสยามสยามเพิ่มมากขึ้นทุกปี มีการลักขโมยส้มโอทับทิมสยามจากต้น ส้มโอทับทิมสยามที่ไม่ใช่เกรดส่งออกจะล้มตลาดเมื่อออกตามฤดูกาล