สมุนไพรกับวิถีชีวิตของชุมชนบ้านเชียงเหียน ตำบลเขวา อำเภอเมืองจังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสมุนไพรกับวิถีชีวิตของชุมชนบ้านเชียงเหียน ตำบลเขวา อำเภอเมืองจังหวัดมหาสารคาม ในด้านการเก็บยาสมุนไพร การปรุงยาสมุนไพร และการจำหน่ายสมุนไพร การวิจัยครั้งนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพเก็บข้อมูลจากภาคสนามโดยการสัมภาษณ์ตามแบบสัมภาษณ์ และการสังเกตกลุ่มเป้าหมายที่ให้ข้อมูลหลักมี 2 กลุ่ม คือกลุ่มหมอพื้นบ้าน จำนวน 5 คน และกลุ่มผูู้้รู้ จำนวน 5 คน นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ตามวัตถุประสงค์ แล้วนำเสนอโดยวิธีพรรณนาวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า 1. สมุนไพรที่ปลูกในชุมชนบ้านเชียงเหียนมี 11 ชนิด ยกตัวอย่างเช่น ต้นฟ้าทะลายโจร เจตมูลเพลิงแดง เจตมูลเพลิงขาว ว่านชักมดลูก ต้นว่านไพลเหลือง ต้นว่านไพลขาว ต้นว่านไพลดำเปล้าน้อย ต้นจันทร์หอมหรือต้นจันทร์แดง และดีปลี เป็นต้น และสมุนไพรที่เกิดตามธรรมชาติในชุมชนบ้านเชียงเหียน มี 3 ชนิด ได้แก่ ม้ากระทืบโรง ต้นสามแก้วหรือต้นรังตังช้างร้อง และเสลดพึงพอน 2. ชุมชนบ้านเชียงเหียน มีการเก็บยาสมุนไพรของชุมชนบ้านเชียงเหียน มีวิธีการเก็บดังนี้ การโค่น การขุด การตัดีหรือกี่ี่ารเด็ด การถอน และการถาก สำหรับการปรุงยาสมุนไพรของชุมชนบ้านเชียงเหียน โดย การนำเอายามาหั่น มาฝาน ตากแดดให้แห้งแล้วตวง ชั่ง หาปริมาณของยา โดยมีตัวยา 4 ขนาน คือยาหม้อหรือยาต้ม ยาลูกกลอน ยาฝน หรือ (ยาฮากไม้) และยาผง ส่วนการจำหน่ายยาสมุนไพรของชุมชนบ้านเชียงเหียน จะจำหน่ายภายในชุมชนบริเวณภาคอีสานและภายนอกชุมชนในบริเวณภาคอื่น ๆ ของประเทศ