กระบวนการสืบทอดและกลวิธีการรำฝรั่งคู่ในการแสดงเรื่องอุณรุท

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาความแพร่หลายของเรื่องอุณรุททั้งรูปแบบวรรณกรรมและการแสดง 2. ศึกษาองค์ประกอบและกระบวนท่ารำฝรั่งคู่ในการแสดงเรื่องอุณรุท ตามแนวทางการรับการสืบทอดของอาจารย์เวณิกา บุนนาค และ 3. วิเคราะห์กลวิธีการรำฝรั่งคู่ในการแสดงละครในเรื่องอุณรุท โดยกำหนดขอบเขตในการศึกษากระบวนท่ารำฝรั่งคู่ในการแสดงละครในเรื่องอุณรุทตามแนวทางของคุณครูลมุล ยมะคุปต์ โดยศึกษากระบวนท่ารำผ่านอาจารย์เวณิกา บุนนาค ศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง (นาฏศิลป์) ประจำปี 2558 มีวิธีการดำเนินการวิจัยเชิงคุณภาพโดยศึกษาจากหนังสือ ตำรา บทความงานวิจัย ที่เกี่ยวข้องและลงภาคสนามเพื่อฝึกปฏิบัติท่ารำ ดำเนินการรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์และสรุปผลการวิจัย พบว่า 1. วรรณกรรมเรื่องอุณรุทมีมาตั้งแต่ในสมัยกรุงศรีอยุธยา อุณรุทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 1 และนำเผยแพร่เป็นรูปแบบการแสดงมาจนถึงปัจจุบันต่อมาภายหลังการแสดงรำฝรั่งคู่นิยมนำมาแสดงเป็นชุดเอกเทศ 2. องค์ประกอบในการแสดงประกอบด้วย ผู้แสดงต้องมีทักษะพื้นฐานในการรำที่ดี และมีการใช้พัดด้ามจิ้ว เพื่อเพิ่มอรรถรสในการแสดง การแต่งกายตัวพระอุณรุท สวมเสื้อแขนยาวสีเหลืองขลิบแดง และตัวนางอุษาแต่งกายด้วยผ้าห่มนางสีแดงขลิบเขียว ส่วนกระบวนท่ารำพบว่ายังคงรักษาจารีตละครในไว้ 3. กลวิธีการรำฝรั่งคู่ในการแสดงละครในเรื่องอุณรุท มีดังนี้ 1) กลวิธีการรำคู่ซึ่งเป็นการร่ายรำอวดฝีมือของผู้แสดง 2 คน เพื่อถ่ายทอดลีลา  อารมณ์  ความสวยงามของกระบวนท่ารำ 2) กลวิธีการรำที่มีความสัมพันธ์ระหว่างตัวพระและตัวนาง  เพื่อให้ท่ารำที่แสดงออกมามีความเป็นธรรมชาติเสมือนจริง 3) กลวิธีในการสื่ออารมณ์ความรู้สึกให้ผู้ชมเกิดอารมณ์คล้อยตามในการแสดง