ลักษณะเฉพาะถิ่นของวรรณกรรมคำสอนสตรี 4 ภูมิภาค
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งศึกษาลักษณะเฉพาะถิ่นในวรรณกรรมคำสอนสตรีภาคกลาง ภาคใต้ ภาคเหนือ และภาคอีสาน ผลการศึกษาพบว่า วรรณกรรมคำสอนสตรีสำนวนท้องถิ่นทั้ง 4 ภูมิภาคที่แต่งขึ้นในวัฒนธรรมตัวเขียน แม้จะมีจุดเน้นในการสอนร่วมกันคือ มุ่งสอนผู้หญิงเรื่องบทบาทหน้าที่ของภรรยา แม่เรือน และพุทธศาสนิกชนที่พึงประสงค์ตามค่านิยมในสังคมจารีต รวมทั้งใช้กลวิธีการสอนหลายกลวิธีในลักษณะเดียวกัน แต่วรรณกรรมคำสอนสตรีทั้ง 4 ภูมิภาค ต่างมีรายละเอียดปลีกย่อยด้านเนื้อหาคำสอนและกลวิธีการสอนบางกลวิธีที่ไม่เหมือนกัน ความแตกต่างดังกล่าวเป็นองค์ประกอบสำคัญที่แสดงลักษณะเฉพาะถิ่นของวรรณกรรมที่แต่งขึ้นเพื่อสอนสตรีในแต่ละกลุ่มวัฒนธรรม นอกจากการใช้ภาษาประจำถิ่นและรูปแบบคำประพันธ์ที่เป็นลักษณะเฉพาะของท้องถิ่นตน
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กฤษณาสอนน้องคำกลอนฉบับชาวบ้านเมืองเพชรบุรี. (2523). ใน วรรณกรรมพริบพรี: อนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพ นางทองสุข จุลศิริวงศ์ ณ เมรุวัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร วันที่ 19 ตุลาคม พ.ศ. 2523 (น. 109-124). อักษรสยามการพิมพ์.
คร่าวร่ำคำสอนเจ้าราช. (2545). ใน พระครูสถิตจิตตสังวร (เสถียร คำเกตุ) (บรรณาธิการ), การศึกษาเชิงวิเคราะห์คร่าวร่ำคำสอนเจ้าราช (น. 134-206). มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
คำสอนพระยามังราย. (2559). ใน ทรงศักดิ์ ปรางวัฒนากุล (บรรณาธิการ), วรรณกรรมล้านนาคัดสรร: วรรณกรรมคำสอน (น. 10-30). สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
จรูญรัตน์ รัตนากร. (2535). โลกทัศน์ของชาวอีสานจากวรรณกรรมคำสอน [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศรีนครินรวิโรฒ มหาสารคาม.
ชนะสันทะยอดคำสอน. (2525). จินตภัณฑ์การพิมพ์.
ตามรอยฝรั่ง เล่าความหลังเมืองพริบพรี (เพชรบุรี). (2567). (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรมศิลปากร.
ทรงศักดิ์ ปรางวัฒนากุล. (2557). วรรณกรรมคำสอนของล้านนา: ลักษณะเด่น ภูมิปัญญา และคุณค่า. ศูนย์ล้านนาศึกษา.
ธวัช ปุณโณทก. (2542). เข็นฝ้าย (ปั่นฝ้าย). ใน สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน (ล. 2, น. 555-558). มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
นันทา ขุนภักดี. (2527). สวัสดิรักษา: ความเชื่อของชาย. อักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 7(1), 31-48.
ปกรณ์สิทธิ ฐานา. (2560). กระบวนการสร้างมารยาทของสังคมไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประวัติวรรณคดีไทย ฉบับมูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ภาค ข: วรรณคดีไทยประเภทต่าง ๆ เล่ม 2. (2565). มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา.
ปรีชา พิณทอง. (2542ก). ขะลำ (ข้อห้าม). ใน สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน (ล. 2, น. 464-467). มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
ปรีชา พิณทอง. (2542ข). ลงข่วง: ประเพณี. ใน สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน (ล. 11, น. 3876-3877). มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
ปู่เถ้าสอนหลาน. (2559). ใน ทรงศักดิ์ ปรางวัฒนากุล (บรรณาธิการ), วรรณกรรมล้านนาคัดสรร: วรรณกรรมคำสอน (น. 37-69). สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
พจนานุกรมภาษาถิ่น ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. (2537). อรุณการพิมพ์.
พจนานุกรมภาษาถิ่นใต้ พุทธศักราช 2525. (2525). กรุงสยามการพิมพ์.
พจนานุกรมภาษาล้านนา. (2550). (พิมพ์ครั้งที่ 2). เชียงใหม่โรงพิมพ์แสงศิลป์.
พญาคำกองสอนไพร่. (2513). โรงพิมพ์ศิริภัณฑ์.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2551). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 17). มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พัชลินจ์ จีนนุ่น. (2559). รายงานการวิจัยเรื่อง ภูมิปัญญาของคนไทย: ศึกษาจากวรรณกรรมคำสอนภาคกลางยุคการพิมพ์ (พ.ศ. 2459-2493). กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.
มัชฌิมา สุขคง. (2548). การเปรียบเทียบวรรณกรรมคำสอนชายของไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
แม่ม่ายสอนลูก. (2463). โรงพิมพ์พานิชศุภผล.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธันวาคม 2554. ผู้แต่ง.
รูดียะห์ หะ และ ซาฝีอี อาดำ. (2559). การบริหารจัดการในครอบครัวมุสลิมที่มีภรรยาหลายคนในอำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี.วารสารอิสลามศึกษา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 7(1), 29-43.
วัฒนธรรมอาหารไทย: ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. (2556). สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึกในพระบรมราชูปถัมภ์.
สมหมาย เปรมจิตต์ (ปริวรรต). (2518). มังรายศาสตร์ ฉบับวัดหมื่นกอง. วิทยาลัยครูเชียงใหม่.
สาร สาระทัศนานันท์. (2542). คำผญาเครือ: สำนวนภาษิต. ใน สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคอีสาน (ล. 2, น. 699-709). มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ เล่ม 10. (2542). มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
สีหราชสอนลูก. (2523). รัตนกิจการพิมพ์. (ที่ระลึก 60 ปี สำเร็จ สารฤทธิ์).
สุภาพร คงศิริรัตน์. (2540). รายงานการวิจัยเรื่อง การวิเคราะห์วรรณกรรมคำสอนท้องถิ่นภาคเหนือตอนล่างจากเอกสารโบราณ. คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร.
สุภาษิตคำกาพย์ ฉบับ ศภว. 201. (2548). ใน วรรณกรรมทักษิณ: วรรณกรรมคัดสรร (ล. 12, น. 183-219). สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
สุภาสิตสอนหญิง. (2441) ใน กากีคำกลอน (ล. 3, น. 134-142). โรงพิมพ์พานิชศุภผล.
สุภาษิตสอนหญิงคำกลอน ฉบับนางนิล ทวีเศษ สำนวนที่ 2. (2547). ใน พาลีสอนน้อง สวัสดิรักษา สุภาษิตสอนหญิง สุภาษิตพระร่วง ฉบับนางนิล ทวีเศษ อำเภอเมือง จังหวัดพัทลุง (น. 49-51). มหาวิทยาลัยทักษิณ, สถาบันทักษิณคดีศึกษา.
สุภาษิตสอนหญิงสำนวนชาวไทยภาคใต้. (2545). ใน ภาษิตและคำสอนภาคใต้ (ล. 1, น. 85-115). กระทรวงศึกษาธิการ, กรมวิชาการ, สถาบันภาษาไทย.
สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. (2561). พจนานุกรมศัพท์วรรณกรรม ฉบับราชบัณฑิตยสภา (พิมพ์ครั้งที่ 2). ผู้แต่ง.
อินทิญาณสอนลูก. (2514). ใน วรรณคดีไทยอีสาน เรื่องอินทิญาณสอนลูก และธรรมดาสอนโลก : อนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพ พระอาจารย์โฮม วุฑฺฒิธมฺโม วัดสิตาราม พระนคร ณ ฌาปนสถานคุรุสภา วัดสระเกศ 26 ธันวาคม 2514 (น. 1-46). ประยูรวงศ์.
อุดม รุ่งเรืองศรี. (2542). ขึด (จารีตต้องห้าม). ใน สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ (ล. 2, น. 716-731). มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
อุดม หนูทอง. (2528). รายงานการวิจัยเรื่อง วรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้ประเภทคำสอน. กรุงสยามการพิมพ์.
อุดม หนูทอง. (2543). วรรณกรรมภาคใต้: ความสัมพันธ์กับวรรณกรรมท้องถิ่นอื่น. ใน สุกัญญา ภัทราชัย (บรรณาธิการ), วรรณคดีท้องถิ่นพินิจ (น. 77-95). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, สถาบันไทยศึกษา.
