การศึกษางานแปลวรรณกรรมคำสอนจีน สมัยรัตนโกสินทร์ตอนกลาง : กรณีศึกษาการแปลเรื่องนางเคงเกียงสอนบุตร

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการแปลวรรณกรรมคำสอนจีนเป็นภาษาไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนกลางเรื่องนางเคงเกียงสอนบุตร ซึ่งสันนิษฐานว่าแปลในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยถือเป็นยุครอยต่อโดยมีการผสมผสานระหว่างวรรณคดีรูปแบบเก่าและวรรณคดีรูปแบบใหม่ที่ได้รับอิทธิพลมาจากชาติตะวันตก ทั้งนี้ เนื่องจากในสมัยนั้นไม่มีผู้เชี่ยวชาญทั้งภาษาจีนและไทยได้ดีในบุคคลเดียวกันเหมือนกับช่วงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ลักษณะและวิธีการแปลวรรณกรรมจีนทั้งหลายจึงต้องอาศัยทั้งวิธีการเพิ่มเติมข้อความ ขยายความ วิธีรวบรัดตัดย่อ เพื่อให้ผู้อ่านชาวไทยเข้าใจเนื้อหาของวรรณกรรมนั้น ๆ ได้ง่ายขึ้น ผลการศึกษาพบว่า เรื่องนางเคงเกียงสอนบุตรใช้วิธีการแปลต่อไปนี้ การตัดข้อความ ขยายความ ดัดแปลงข้อความ เพิ่มเติมตัวอย่างในข้อความต้นฉบับ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ทำให้บทแปลภาษาไทยมีเนื้อหาที่คลาดเคลื่อนกับต้นฉบับภาษาจีนอยู่มาก สำหรับการถอดเสียงภาษาจีนเป็นภาษาไทย พบว่าคำทับศัพท์ภาษาจีนในบทแปล เช่น ชื่อบุคคล ถอดตามเสียงภาษาจีนแต้จิ๋วเป็นหลัก แต่ยังคงปรากฏการถอดเสียงตามภาษาจีนฮกเกี้ยนอยู่บ้าง เช่นเดียวกับวรรณกรรมจีนเรื่องอื่น ๆ ที่ปรากฏในสังคมไทยก่อนยุคดังกล่าว อาทิ ไซ่ฮั่น สามก๊ก เลียดก๊ก สุภาษิตขงจู๊ เป็นต้น ซึ่งแสดงถึงการเปลี่ยนผ่านจากการใช้คำทับศัพท์ตามเสียงจีนฮกเกี้ยนมาเป็นเสียงจีนแต้จิ๋ว อนึ่ง ผู้วิจัยคาดว่าวัตถุประสงค์หลักในการแปลวรรณกรรมคำสอนเรื่องนี้ คือ ผู้แปลปรารถนาจะเผยแพร่งานวรรณกรรมเชิงปรัชญาของจีนสู่สังคมไทย ตลอดจนสะท้อนหลักปฏิบัติตนของชนชั้นต่าง ๆ ในสังคม