สักขาลาย: อัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไท

บทคัดย่อ

สักขาลายเป็นลักษณะเฉพาะตัวที่บ่งบอกความเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไท บทความวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอรูปแบบและความเชื่อเกี่ยวกับรอยสักขาลายของกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทในพื้นที่ จังหวัดกาฬสินธุ์และจังหวัดอุดรธานี จำนวน 3 แห่ง ได้แก่ ต.โพน อ.คำม่วง และ ต.หนองช้าง อ.สามชัย จ.กาฬสินธุ์ และ ต.หนองนกเขียน อ.ศรีธาตุ จ.อุดรธานี ข้อมูลของการวิจัยเก็บรวบรวมจากผู้ที่มีรอยสักขาลาย จำนวน 17 คน และกลุ่มบุคคลแวดล้อม เช่น ผู้นำชุมชน ปราชญ์ชาวบ้าน และคนในครอบครัว จำนวน 8 คน รวมทั้งสิ้น 25 คน ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบรอยสักขาลายของกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทส่วนใหญ่ประกอบด้วยลายสักรูปตัวมอม รูปดอกไม้ รูปนกน้อย รูปใบมะขาม/เม็ดมะขาม รูปกรรไกร/ มีดฉนาก/คีมตัดหมาก รูปแข่ว/เขี้ยวหมาตาย ลายสักเหล่านั้นอยู่ในกรอบสี่เหลี่ยม ส่วนความเชื่อเกี่ยวกับรอยสักขาลายของกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทแบ่งได้เป็น 5 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ การสักขาลายเป็นประเพณีนิยมของผู้ชาย การสักขายลายเป็นเครื่องหมายของการเป็นกลุ่มเดียวกัน การสักขาลายเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นลูกผู้ชาย การสักขาลายมีผลต่อการเลือกคู่ครอง และการสักขาลายเกี่ยวข้องกับตัวมอม