การศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่นผู้สูงอายุ คุณค่าและความท้าทาย ในสังคมเมืองยุคสมัยใหม่: กรณีศึกษาตำบลบางรักน้อย จังหวัดนนทบุรี

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นของผู้สูงอายุในตำบลบางรักน้อย จังหวัดนนทบุรี คุณค่าภูมิปัญญาท้องถิ่น คุณค่าของผู้สูงอายุในชุมชน และความท้าทายของภูมิปัญญาท้องถิ่นของผู้สูงอายุในสังคมเมืองยุคสมัยใหม่ ผู้ให้ข้อมูลหลัก คือ ผู้นำชุมชนและผู้สูงอายุที่มีองค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น รวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก และการสังเกตอย่างมีส่วนร่วม ผลการศึกษา พบว่า 1) ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สำคัญของชุมชน ได้แก่ ทุเรียนนนท์ มะม่วงพันธุ์ยายกล่ำ กล้วยอบแผ่น และอาหารไทยโบราณ 2) คุณค่าภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชน ได้แก่ คุณค่าเอกลักษณ์ของชุมชน คุณค่าทางประวัติศาสตร์ คุณค่าด้านเศรษฐกิจ คุณค่าการอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และคุณค่าทางสังคม 3) คุณค่าของผู้สูงอายุในชุมชน ได้แก่ คุณค่าในทางประวัติศาสตร์ ผู้มีประสบการณ์มาก่อน คุณค่าในฐานะผู้อนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม คุณค่าในฐานะปราชญ์ผู้รอบรู้ คุณค่าในฐานะผู้ธำรงรักษาเอกลักษณ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นในชุมชน และคุณค่าทางความคิด และสติปัญญา 4) ความท้าทายของภูมิปัญญาท้องถิ่นของผู้สูงอายุในสังคมเมืองยุคสมัยใหม่ ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงสู่ความเป็นเมือง การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร การเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ สูญหายของภูมิปัญญาท้องถิ่น และการละเลยผู้สูงอายุในชุมชน