ปัจจัยที่มีต่อผลลัพธ์ของระบบดูแลสุขภาพจิตของนักเรียนมัธยมศึกษา โรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร ตามกรอบแนวคิดโดนาบิเดียน

Pidchaporn Mongkolwongroj; Unruan Leknoi

Authors

Pidchaporn Mongkolwongroj Chulalongkorn University
Unruan Leknoi Chulalongkorn University

Keywords:

Mental Health Care System, Secondary School Students, Metropolitan Administration Schools, Donabedian’s Framework

Abstract

This study aims to 1. examine the mental health care system for secondary school students in Bangkok using the Donabedian framework and 2. identify the factors influencing the outcomes of this system. This research employed a quantitative approach. The sample consisted of school administrators or personnel responsible for student mental health care, selected through simple random sampling one participant from each of 86 out of 109 secondary schools under the Bangkok Metropolitan Administration. Data were collected using 42-item questionnaires developed based on the Donabedian model. Descriptive statistics (frequency, percentage, mean, and standard deviation) and stepwise multiple regression analysis were used for data analysis.

The findings demonstrated that: 1. the overall mental health care system was rated at a high level. Among the three components of the Donabedian model, the process dimension offered the strongest, while the structure dimension exhibited the weakest. 2. Regarding the factors affecting outcomes, the process component was found to have a significant positive influence. When looking at the structure domain, the two variables, namely, the presence of a mental health counseling room for students and staff possessing knowledge of psychological principles and basic counseling were significantly associated with improved outcomes. In the process domain, two variables namely, the availability of adequate mental health promotion programs or activities, and the continuous follow-up of students who use these services showed significant positive effects. This study examined the status of the school mental health care system and identified key success factors in its structure and process.

References

คู่มือครู ระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ช่วงชั้นที่ 3 ช่วงชั้นที่ 4 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-6. นนทบุรี: สำนักพัฒนาสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต.

ขวัญใจ ฤทธิ์คำรพ. (2566). ปัญหาสุขภาพจิตในสถานศึกษา. วารสารครุศาสตร์ มหาวิทยาลัย ราชภัฏธนบุรี, 1(1), 75-85.

จุฑามาศ อึ้งอำพร และคณะ. (2561). ปัจจัยความสำเร็จในการก่อตั้งงานสุขภาพจิตโรงเรียนในโรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร. วารสารวิจัยทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 13(1), 33-44.

ชุติมา ประทุมชาติ. (2568). การดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียนบ้านปลวกแดง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระยอง เขต 1. วารสาร ชมรมบัณฑิตศิลป์, 3(1), 50-61.

เนติ์ ภู่ประสม. (2565). การสำรวจภาวะสุขภาพนักเรียนในประเทศไทย พ. ศ. 2564 (รายงานการวิจัย). นนทบุรี: กลุ่มอนามัยเด็กวัยเรียน สำนักส่งเสริมสุขภาพ กรมอนามัย.

พิชชาพร มงคลวงศ์โรจน์ และอุ่นเรือน เล็กน้อย. (2567). ผลการศึกษาการดำเนินการตาม ระบบดูแลสุขภาพจิตนักเรียนระดับมัธยมศึกษาในโรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานครตามแนวคิดของ Hornby & Atkinson. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา.

พิทย์ธิดา พิทยสกุล และคณะ. (2566). CARES MODELนวัตกรรมการดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่มีภาวะซึมเศร้าภายใต้สถานการณ์การดำรงชีวิตวิถีใหม่จากผลกระทบ COVID-19. วารสารเสฏฐวิทย์ปริทัศน์, 3(3), 29-38.

พิมพ์รัตน์ บุณยะภักดิ์ และคณะ. (2564). การพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพจิตสำหรับนักศึกษาในสถาบันอุดมศึกษา. วารสารการพยาบาลและการศึกษา, 14(4), 33-49.

ภูษณิศา คารวพงศ์ และไสว ฟักขาว. (2558). สภาพและปัญหาการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของครูในโรงเรียนสำนักงานเขตสายไหม สังกัดกรุงเทพมหานคร. วารสารวิชาการศรีปทุม ชลบุรี, 11(3), 86-94.

ยูนิเซฟ สถาบันวิจัยประชากรและสังคม และสถาบันเบอร์เน็ต. (2565). การเสริมสร้างความเข้มแข็งให้ระบบและบริการสนับสนุนทางจิตใจและจิตสังคมสำหรับเด็กและวัยรุ่นในเอเชียตะวันออกและแปซิฟิก : ประเทศไทย (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: ยูนิเซฟ สถาบันวิจัยประชากรและสังคม และสถาบันเบอร์เน็ต.

สำนักการศึกษา กรุงเทพมหานคร. (2567). แผนปฏิบัติราชการประจำปี พ.ศ. 2568 สำนัก การศึกษา. กรุงเทพฯ: ส่วนนโยบาย และแผนการศึกษา สำนักงานยุทธศาสตร์การศึกษา กรุงเทพมหานคร.

_____. (2567). รายงานสถิติการศึกษา ปีการศึกษา 2567 โรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร. กรุงเทพฯ: กลุ่มงานแผนงานและสารสนเทศส่วนนโยบายและแผนการศึกษาสำนักงานยุทธศาสตร์การศึกษา.

สุภัสสร สุริยะ. (2562). การดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียนขยายโอกาสสังกัดกรุงเทพมหานคร (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษาและผู้นำทางการศึกษา). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยสยาม.

Cushman, P. et al. (2011). Health-promoting schools and mental health issues: a survey of New Zealand schools. Pastoral Care in Education, 29(4), 247-260.

Donabedian, A. (2002). An introduction to quality assurance in health care. New York: Oxford University Press.

Hornby, G. & Atkinson, M. (2003). A framework for promoting mental health in school. Pastoral Care in Education, 21(2), 3-9.

Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement, 30(3), 607-610.

Mental Health Check in. (2024). Mental health assessment data for children and youth under 20 years of age, 2024. Retrieved June 1, 2025, from https://checkin.dmh.go.th/dashboards

Patalay, P. et al. (2016). Mental health provision in schools: priority, facilitators and barriers in 10 European countries. Child and Adolescent Mental Health, 21(3), 139-147.

Rossen, E. & Cowan, K. C. (2014). Improving mental health in schools. Phi Delta Kappan, 96(4), 8-13.

Rovinelli, R. J. & Hambleton, R. K. (1977). On the Use of Content Specialists in the Assessment of Criterion-Referenced Test Item Validity. Tijdschrift Voor Onderwijs Research, 2(5), 49-60.