การปลูกต้นยาสูบเพื่อลดหมอกควันจากการเผาตอซังข้าวโพด ของเกษตรกรในเขตพื้นที่ภาคเหนือตอนบน

จักรพงษ์  พวงงามชื่น; วิภาดา  พรมทา

ผู้แต่ง

จักรพงษ์ พวงงามชื่น มหาวิทยาลัยแม่โจ้
วิภาดา พรมทา มหาวิทยาลัยแม่โจ้

คำสำคัญ:

ต้นยาสูบ, ข้าวโพดอาหารสัตว์, หมอกควันจากการเผาตอซังข้าวโพด

บทคัดย่อ

ภาคเหนือตอนบนของประเทศไทยกำลังประสบปัญหาหมอกควันอย่างรุนแรง จากการเผาตอซังข้าวโพดอาหารสัตว์ ผู้วิจัยพยายามที่จะศึกษาให้ได้มาซึ่งพืชที่สามารถปลูกทดแทนข้าวโพดอาหารสัตว์ เพื่อลดหมอกควันจากการเผาตอซังข้าวโพด เช่น ต้นยาสูบ โดยเก็บข้อมูลด้วยแบบสัมภาษณ์จากเกษตรกรผู้ปลูกข้าวโพดอาหารสัตว์จำนวน 378 คนจากเกษตรกรทั้งสิ้น 7,004 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน

ผลการวิจัยพบว่า เกษตรกรร้อยละ 62.70 เป็นเพศชายอายุเฉลี่ย 47.39 ปี จบการศึกษาในระดับประถมศึกษา (ร้อยละ 55.56) มีรายได้เฉลี่ยจากการปลูกข้าวโพดอาหารสัตว์ปีละ 52,912.70 บาทบนพื้นที่เฉลี่ย 9.65 ไร่ โดยเกษตรกรร้อยละ 91.53 มีดินที่เหมาะสม แต่เกษตรกรร้อยละ 67.72 ไม่มีแหล่งน้ำเพียงพอ และเกษตรกรร้อยละ 69.58 มีความรู้และความเข้าใจในการปลูกต้นยาสูบในระดับดี ในขณะที่เกษตรกรมีความพร้อมในการปลูกต้นยาสูบในระดับปานกลาง (ค่าเฉลี่ย 2.85) ความต้องการปลูกต้นยาสูบของเกษตรกรอยู่ในระดับมาก (ค่าเฉลี่ย 3.73) และความเป็นไปได้ในการปลูกต้นยาสูบทดแทนข้าวโพดอาหารสัตว์อยู่ในระดับต่ำ (ค่าเฉลี่ย 2.55) นอกจากนี้ยังพบ 6 ปัจจัยที่มีผลต่อความต้องการปลูกต้นยาสูบของเกษตรกรอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ คือ ระดับการศึกษา รายได้จากการปลูกข้าวโพดอาหารสัตว์ จำนวนพื้นที่ปลูกขาวโพด ดิน น้ำ และความพร้อมของเกษตรกร

เอกสารอ้างอิง

การยาสูบแห่งประเทศไทย. (2558). ยาสูบกับการค้นพบ. สืบค้น 11 เมษายน 2563, จาก http://www.thitobacco.or.th

จักรพงษ์ พวงงามชื่นและคณะ. (2559). ความพร้อมและความต้องการของเกษตรกรในการส่งเสริมการปลูกพืชอาหารสัตว์อินทรีย์สำหรับโรงงานอาหารสัตว์อินทรีย์ภาคเหนือตอนบน. วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร, 33(3), 35-45.

จักรพงษ์ พวงงามชื่นและพูนพัฒน์ พูนน้อย. (2561). การศึกษาเปรียบเทียบการปลูกกัญชงทดแทนข้าวโพดในเขตพื้นที่สูงของภาคเหนือตอนบน (รายงานการวิจัย). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยแม่โจ้.

จักรพงษ์ พวงงามชื่น. (2555). การจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมในชนบท. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยแม่โจ้.

บีบีซี นิวส์. (2562). ฝุ่น: เชียงใหม่ วิกฤตหมอกควันภาคเหนือ วาระแห่งชาติที่ยังแก้ไม่ได้มา 12 ปี. สืบค้น 13 เมษายน 2563, จาก https://www.bbc.com/thai/thailand-47550696

ประชาชาติธุรกิจ. (2558). 9 จังหวัดภาคเหนือแห่งการบุกรุกป่า. สืบค้น 13 เมษายน 2563, จากhttp://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1427692337

ประชาไท. (2552). ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์กับตัวตนใหม่ของชุมชนบนพื้นที่สูง. สืบค้น 12 เมษายน 2563, จาก https://prachatai.com/journal/2013/06/47281

พวงรัตน์ ทวีรัตน์. (2540). วิธีวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์และสังคมศาสตร์ (พิมพ์ครั้งที่ 7). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร.

โพสต์ทูเดย์. (2561). ยาสูบรุกชิงส่วนแบ่งตลาดล่าง. สืบค้น 14 กรกฎาคม 2563, จาก https://www.postto.day.com

วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์. (2558). ข้าวโพดสาเหตุแห่งการทำลายป่าน้ำแล้งและหมอกควันเป็นพิษ. สืบค้น 14 กรกฎาคม 2563, จาก http://www.sarakadee.com

วิภาดา พรหมทา. (2561). ความพร้อมและความต้องการปลูกยาสูบทดแทนข้าวโพดลดปัญหาหมอกควันของเกษตรกร อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ (รายงานการวิจัย). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยแม่โจ้.

สำนักงานเกษตรจังหวัดเชียงใหม่. (2560). พื้นที่ปลูกข้าวโพดจังหวัดเชียงใหม่. เชียงใหม่: สำนักงานเกษตรจังหวัดเชียงใหม่.

สำนักงานเกษตรอำเภอแม่แจ่ม. (2560). พื้นที่ปลูกข้าวโพดอำเภอแม่แจ่ม. เชียงใหม่: สำนักงานเกษตรอำเภอแม่แจ่ม.

สุธาริน แก้วภิภพและคณะ. (2555). ความต้องการการส่งเสริมการปลูกยางพาราของเกษตรกรผู้เข้าร่วมโครงการปลูกยางพารา ในอำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

Poung-ngamchuen, J., & Namviset, K. (2012). People’s Participation in Dong Na Tham Community Forest Management Project, Ubon Ratchathani, Thailand. Kasetsart Journal Social Sciences, 33(3), 486-498.

Poung-ngamchuen, J. et al. (2015). A Study on People’s Sustainability of Quality of Life in Accordance with Philosophy of Sufficiency Economy in Aomkoi District, Chiang Mai, Thailand. Journal of Marketing and Management, 6(2), 1-10.

Sompakdi, C., et al. (2014). Readiness and Requirements of Dairy Farmers in the Operational area (Northern Region) of the Dairy Farming. Promotion Organization of Science and Technology, 3(3), 182-195.

Sujaritturakarn, W., & Tanapanyaratchawong, J. (2010). Factors influencing the adoption of production tecniques and applications of organic fertilizer for farmers in Hatyai District, Songkhla Province. Suranaree Journal Social Science, 4(1), 29-43.